Δαμιανός Μάθεσης
| Δαμιανός Μάθεσης | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1900 (περίπου) |
| Θάνατος | Δεκαετία του 1980 |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Σπουδές | Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | στρατιωτικός πολιτικός |
Ο Δαμιανός Μάθεσης ήταν έλληνας αξιωματικός και ανώτατο στέλεχος του ΚΚΕ. Η δράση του κατά την περίοδο της μεταξικής δικτατορίας ήταν σκοτεινή. Ήταν μέλος της Παλιάς Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, κατηγορήθηκε σαν πράκτορας των αρχών ασφαλείας, οπότε και απομακρύνθηκε από το ΚΚΕ.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Νεανικά χρόνια - η δράση του στο ΚΚΕ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Δαμιανός Μάθεσης γεννήθηκε γύρω στο 1900 και υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στο ναυτικό. Συνέχισε ως μόνιμος, φοίτησε σε στρατιωτική Σχολή της Μεγάλης Βρετανίας και έγινε αξιωματικός της αεροπορίας. Έγινε μέλος του ΚΚΕ γύρω στο 1927, παραιτήθηκε από την αεροπορία και μετέβη μυστικά για σπουδές και κατάρτιση στη Σοβιετική Ένωση το 1931. Στη Μόσχα με το ψευδώνυμο «Στρατηγός» ήταν καθηγητής στο ελληνικό τμήμα της Λενινιστικής Σχολής.[1]
Το 1935 επιστρέφει στην Ελλάδα και γίνεται μέλος της Κ.Ε του ΚΚΕ στο 6ο Συνέδριο το 1935.[2] Ήταν άμεσος συνεργάτης του Ζαχαριάδη και ο κύριος σύνδεσμος μεταξύ του ΚΚΕ και πυρήνων αριστερών αξιωματικών του στρατού.
Η δράση του την περίοδο της Δικτατορίας Μεταξά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας του Μεταξά πέρασε στην παρανομία όντας στην ηγεσία του κόμματος και ήταν το μόνο στέλεχος από την καθοδήγηση του ΚΚΕ μαζί με τον Μήτσο Παπαγιάννη που διέφυγε τη σύλληψη. Μετά τη σύλληψη της τριμελούς Γραμματείας του ΚΚΕ Νεφελούδη-Σκλάβαινα-Παρτσαλίδη τον Απρίλιο του 1938 την καθοδήγηση του κόμματος ανέλαβαν τα μέλη του Πολιτικού Γραφείου Γιώργης Σιάντος και Νίκος Πλουμπίδης. Η καθοδήγηση των Πλουμπίδη-Σιάντου αργότερα ονομάστηκε Παλιά Κεντρική Επιτροπή (ΠΚΕ).[3] Ο Μάθεσης εντάχθηκε τότε στην ΠΚΕ και μετά τη σύλληψη του Πλουμπίδη (Μάιος 1939) και του Σιάντου (Νοέμβριος 1939) μαζί με τον Παπαγιάννη ανέλαβαν την καθοδήγηση της ΠΚΕ.
Τον Μάιο του 1939 ο αρχηγός του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης, έγκλειστος στις φυλακές της Κέρκυρας στην Αχτίνα Θ', έπειτα από πληροφορίες νεοσυλληφθέντων που ανέφεραν πως ο Δαμιανός Μάθεσης ήταν κι εκείνος πράκτορας των αρχών ασφαλείας, με σύμφωνη γνώμη των Νεφελούδη – Παρτσαλίδη, δίνει εντολή στο μέλος του Πολιτικού Γραφείου Γιάννη Μιχαηλίδη να υπογράψει δήλωση ούτως ώστε να ελευθερωθεί, να ξανασυνδεθεί με τα παράνομα μέλη του κόμματος και να ξεκαθαρίσει το κόμμα από τους πράκτορες που δρούσαν στους κόλπους του.[4] Ωστόσο η προσπάθεια του Μιχαηλίδη δεν τελεσφόρησε και ο ρόλος του Μάθεση δεν εξιχνιάστηκε. Τον Δεκέμβριο του 1939 οι Μανιαδάκης - Παξινός κατασκεύασαν την Προσωρινή Διοίκηση του ΚΚΕ με τον Μιχαηλίδη και στελέχη του ΚΚΕ που είχαν περάσει στην υπηρεσία της Ασφάλειας, όπως οι Μιχάλης Τυρίμος, Δημήτρης Κουτσογιάννης, Τηλέμαχος Μύτλας και Μανώλης Μανωλέας. Το επόμενο διάστημα η ΠΚΕ ήρθε σε σφοδρή αντιπαράθεση με την ΠΔ ανταλλάσοντας κατηγορίες για χαφιεδισμό.[5]
Ο Ζαχαριάδης κατά την παραμονή του στην Κέρκυρα υποστήριξε ότι η σύλληψή του από την Ασφάλεια τον Σεπτέμβριο του 1936 ήταν έργο του Μάθεση[6]. Επίσης, στις αρχές του 1940 κατήγγειλε την ΠΚΕ σαν "χαφιέδικη σφηκοφωλιά των Μάθεση-Παπαγιάννη".[7] Αποτέλεσμα της καταγγελίας του Ζαχαριάδη ήταν ο Μάθεσης να απομονωθεί από τα υπόλοιπα μέλη του ΚΚΕ και να τεθεί εκτός της ΠΚΕ.[8]
Κατοχή - Αντίσταση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Μάθεσης κατά τη διάρκεια της κατοχής δραστηριοποιήθηκε μεταξύ των αξιωματικών, στρατολόγησε αρκετούς στην οργάνωση Οι φίλοι του λαού που την παρέδωσε στην επανασυγκροτηθείσα Κ.Ε του ΚΚΕ. Πολλοί αξιωματικοί της οργάνωσής του διετέλεσαν στρατιωτικά στελέχη του ΕΛΑΣ.[9]
Ο ίδιος δεν εντάχθηκε ούτε στο ΕΑΜ, ούτε στον ΕΛΑΣ λόγω των κατηγοριών του ως πράκτορα των αρχών ασφαλείας. Οι εναντίον του καταγγελίες ("Παλιός πράκτορας του εχθρού") δεν αποσύρθηκαν ούτε όταν το 1946 η υπόθεσή του επανεξετάστηκε, ωστόσο η περίπτωσή του δεν έχει ακόμη πλήρως διευκρινισθεί.[9] Το υπόλοιπο της ζωής του έζησε στην Αθήνα, χωρίς ενεργό πολιτική συμμετοχή.
Ο Δαμιανός Μάθεσης πέθανε στις αρχές της δεκαετίας του 1980.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α΄ τόμος 1919-1949, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
- Άγγελος Ελεφάντης: Η επαγγελία της αδύνατης Επανάστασης:ΚΚΕ και αστισμός στο Μεσοπόλεμο, Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1976
- Βασίλης Νεφελούδης "Ακτίνα Θ'", Εκδόσεις της Εστίας, Αθήνα 2007
- Περικλής Ροδάκης "Νίκος Ζαχαριάδης", Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2007
- Γρηγόρης Φαράκος "Β' Παγκόσμιος Πόλεμος: Σχέσεις του ΚΚΕ και Διεθνούς Κομμουνιστικού Κέντρου", εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2004
- Θανάσης Χατζής, "Η Νικηφόρα Επανάσταση που χάθηκε", εκδόσεις Φιλίστωρ, Αθήνα 1996
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Νεφελούδης (2007), σελ. 226-227
- ↑ Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ (2012), σελ. 286
- ↑ Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ (2012), σελ.342-343
- ↑ Νεφελούδης (2007), σελ. 226-234
- ↑ Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ (2012), σελ.342-345
- ↑ Νεφελούδης (2007), σελ. 106
- ↑ Ελεφάντης (1976), σελ. 289
- ↑ Ροδάκης (2007), σελ. 139-142
- ↑ 9,0 9,1 Φαράκος (2004), σελ. 428-429