Δήμος Λευκιμμαίων

Ο Δήμος Λευκιμμαίων ήταν δήμος του νομού Κέρκυρας που βρισκόταν στο νοτιότερο τμήμα του νησιού. Λειτούργησε την περίοδο 1986 -2010. Συστάθηκε αρχικά το 1986 με την συνένωση των κοινοτήτων Λευκίμμης και Άνω Λευκίμμης. Με την εφαρμογή του προγράμματος Καποδίστριας ο δήμος διευρύνθηκε συμπεριλαμβάνοντας επίσης τις κοινότητες Νεοχωρίου και Βιταλάδων. Με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης καταργήθηκε και εντάχθηκε στον νέο δήμο Κέρκυρας.^[1]

Ιστορικά στοιχεία

Διοικητική διαίρεση την περίοδο της Βενετοκρατίας

Το νησί της Κέρκυρας τον καιρό των Βενετσιάνων είχε διαιρεθεί σε τέσσερα μεγάλα τμήματα, τα λεγόμενα βαϊλίκια, balie. Ένα από αυτά είναι του Αλευχίμου (Λευκίμμης), απ' όπου και το εναλλακτικό τοπωνύμιο, διασωθέν ως σήμερα "Αλεύκι".

Το βαϊλίκι της Λευκίμμης ήταν εξαρτημένο κατευθείαν από τον βάιλο και πλήρωνε φόρο σαράντα ρεάλια στη διετία. Είχε έναν Πρωτοπαππά υποκείμενο στον Μέγα Πρωτοπαππά, και είχε σημαία-bandiera-όπως και τα άλλα βαϊλίκια. Σε αυτή τη "σημαία" ανάλογα με τον πληθυσμό διορίζονταν προεστοί και κλητήρες που είχαν αστυνομικά καθήκοντα.

Όλα τα χωριά είναι χτισμένα μακριά από τη θάλασσα για τον φόβο των επιδρομών πειρατών που λυμαίνονταν τον τόπο. Άλλα χωριά είναι χτισμένα σε κορυφές λόφων ανάμεσα στα δέντρα ή σε πεδινές εκτάσεις μακριά πάντα από την θάλασσα. Ο πληθυσμός της περιοχής σε διάφορες χρονικές περιόδους αποδεκατίστηκε από την πανούκλα και ολόκληρα χωριά εξαφανίστηκαν από το χάρτη, όπως ο Μαραθιάς που οι κάτοικοι -όσοι απέμειναν- άλλαξαν τοποθεσία, οι κάτοικοι του Χλωμού, και των Ρουμανάδων. Τον καιρό των Βενετσιάνων μεγάλο μέρος της γης ανήκε σε τιμάρια και σε εκκλησιαστικά κτήματα που ήταν αναπαλλοτρίωτα. Ο τιμαριούχος είχε επάνω στους ανθρώπους που του ανήκαν και ήταν δούλοι,και δικαστική εξουσία. Οι καλλιεργητές ήταν δουλοπάροικοι των κτημάτων της περιοχής. Σύμφωνα με αυτό ο γαιοκτήμονας-αγροδότης παραχωρούσε στο χωρικό-αγρολήπτη χέρσα γη σε μια διηνεκή αγροληψία, αλλά ιδιοκτήτης δεν ήταν, το είχε "μισιακό" ο χωρικός.

Διοικητικές μεταβολές μετά την ενσωμάτωση της Κέρκυρας στην Ελλάδα

Μετά την ένωση των Ιονίων Νησιών με την Ελλάδα το 1864, ακολούθησε η διοικητική διαίρεση του νησιού και σε επαρχίες Δήμους. Με το B.Δ. της 8ης Ιανουαρίου 1866 (ΦΕΚ 9) σχηματίστηκε για πρώτη φορά ο Δήμος Λευκιμμαίων, κατατάχθηκε στην Β΄ κατηγορία Δήμων και περιελάμβανε τα χωριά Αναπλάδες (711 κάτοικοι), Αγιοι Θεόδωροι (811), Ποτάμιον (254), Ριγγλάδες (420), Μελίκια (530) Σπαρτερόν (76), Δραγωτινά (77) Νεοχώριον και Παλαιοχώριον (188) και Κρητικά (83) ήτοι συνολικό πληθυσμό 3.150 κατοίκους και έδρα τον Άγιο Θεόδωρο. Με το B.Δ. της 20/12/1869 (ΦΕΚ 55) τμήμα του Δήμου Κορρισίων συγχωνεύτηκε με τον Δήμο Λευκιμμαίων. Ο πληθυσμός του Δήμου με την προσθήκη των νέων οικισμών (Κολοκύθι και Ρουμανάδες 126 κάτοικοι, Αργυράδες 463, Μαραθιάς 54, Κορακάδες 143, Κουσπάδες 107, Βασιλάτικα 83, Περιβόλι 375, Χλωμός 326, Βιταλάδες 97 και Νεοχωράκι 45) αυξήθηκε σε 4.969, παρέμεινε στην Β' τάξη και έδρα του μεταφέρθηκε στο Περιβόλι όπου παρέμεινε μέχρι το 1873. Τότε με το B.Δ. της 17/3/1873 η έδρα του Δήμου μεταφέρθηκε στις Ριγγλάδες Με το B.Δ. της 10/7/1903 (ΦΕΚ 13) οι ενωμένοι συνοικισμοί Ριγγλάδες, Αναπλάδες, Άγιοι Θεόδωροι, Ποτάμιον και Μελίκια ονομάσθηκαν "Λευκίμμη" ή "Πεντάχωρο". Έτσι έμειναν τα πράγματα μέχρι που ουσιαστικά καταργήθηκε το διοικητικό σύστημα διαίρεσης της επικράτειας σε Δήμους και εφαρμόστηκε η διαίρεση σε κοινότητες. Η διαίρεση του Δήμου (όσον αφορά το Πεντάχωρο) έγινε στις κοινότητες Ριγγλάδων, που το 1965 μετονομάστηκε σε Ανω Λευκίμμη και στην κοινότητα Λευκίμμης.

Ο Δήμος Λευκιμμαίων ιδρύθηκε το 1986, ύστερα από συνένωση των δύο κοινοτήτων Λευκίμμης και Άνω Λευκίμης. Όμως με τις αναγκαστικές συνενώσεις του Ν. 2539/1997 ο Δήμος Λευκιμμαίων περιέλαβε και τις πρώην όμορες κοινότητες Νεοχωρίου και Βιταλάδων.^[1] Έχει πληθυσμό 6.704 κατοίκους (Λευκίμμη 4.364, Νεοχώρι 1.663, Βιταλάδες 538) και έκταση 50.819 στρ. (απογραφή 2001).^[2]