Αρχαία Μεσσηνία

Μεσσηνία
Περιοχή της αρχαίας Ελλάδας
Θολωτός τάφος στην Χώρα Μεσσηνίας
Τοποθεσία:	Πελοπόννησος
Μεγαλύτερη πόλη:	Μέγαρα
Διάλεκτος:	Δωρική
Περίοδος ακμής:	9ος αιώνας π.Χ.
Χάρτης της αρχαίας Μεσσηνίας

Η Αρχαία Μεσσηνία είναι περιοχή της αρχαίας Ελλάδας στον ίδιο χώρο με τον σημερινό νομό Μεσσηνίας. Συνόρευε με την Τριφυλία της Ηλείας, την Αρκαδία και την Λακεδαίμονα. Στην Μεσσηνία κυριάρχησε κατά την Μυκηναϊκή περίοδο το Μυκηναϊκό βασίλειο της δυναστείας των Νηλείδων με έδρα την Αρχαία Πύλο. Με την κατάρρευση των Μυκηναϊκών κρατών η Μεσσηνία καταλήφθηκε από τους Δωριείς. Στα μέσα του 8ου αιώνα π.Χ. η Μεσσηνία καταλήφθηκε από την Σπάρτη και ελευθερώθηκε τέσσερις αιώνες μετά κατά την διάρκεια της Θηβαϊκής ηγεμονίας.

Ιστορία

Κατά την Μυκηναϊκή περίοδο στην Μεσσηνία κυριάρχησε το Μυκηναϊκό βασίλειο των Νηλείδων. Από τον Όμηρο, τις ανασκαφές στην Πύλο αλλά και αρχαίες παραδόσεις φαίνεται πως το βασίλειο αυτό επικράτησε σε μία μεγάλη περιοχή της νοτιοανατολικής Πελοποννήσου που περιλάμβανε την σημερινή Μεσσηνία, την Τριφυλία και τμήμα της Αρκαδίας. Οι Αχαιοί ιδρυτές του επικράτησαν των παλαιότερων φύλων της περιοχής, τους Καύκωνες και τους Πελασγούς. Ομιλούσαν την ελληνική γλώσσα της Μυκηναϊκής περιόδου και λάτρευαν τους θεούς των Ελλήνων καθώς και τοπικές θεότητες. Το βασίλειο αυτό κατέρρευσε τελικά μετά την εισβολή στην περιοχή των Δωριέων στα μέσα του 12ου αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με την παράδοση ηγέτης των Δωριέων που κατέλαβαν την Μεσσηνία ήταν ο Κρεσφόντης. Οι Δωριείς έκαναν πρωτεύουσα του κράτους που ίδρυσαν στην περιοχή την Στενύκλαρο.

Η Μεσσηνία φημιζόταν για την γονιμότητα του εδάφους της, γεγονός που οδήγησε στην Σπαρτιατική εισβολή στην περιοχή και στο ξέσπασμα του πρώτου Μεσσηνιακού πολέμου. Αποτέλεσμα του πολέμου ήταν να καταληφθεί η Μεσσηνία από την Σπάρτη και η Μεσσήνιοι να γίνουν Είλωτες. Οι Μεσσήνιοι επαναστάτησαν έναν αιώνα μετά με αποτέλεσμα το ξέσπασμα του δεύτερου Μεσσηνιακού πολέμου. Στον πόλεμο αυτόν συμμετείχαν και άλλα κράτη της Πελοποννήσου. Με τους Μεσσήνιους συμμάχησαν οι Αργείοι, οι Αρκάδες, οι Σικυώνιοι, οι Ηλείοι και οι Πίσατες ενώ με την Σπάρτη συμμάχησαν οι Κορίνθιοι οι οποίοι ήταν εχθροί των Αργείων και οι Λεπρεάτες που ήταν εχθροί των Ηλείων. Μετά από μακροχρόνιες συγκρούσεις οι Σπαρτιάτες κατάφεραν να καταστείλουν την εξέγερση. Μία ακόμα επανάσταση των Μεσσήνιων έγινε το 464 π.Χ. μετά τον καταστροφικό σεισμό που έπληξε την Σπάρτη. Οι Μεσσήνιοι εκμεταλλευτήκαν την ευκαιρία για να επαναστατήσουν. Μαζί τους συμμάχησαν και πολλές γειτονικές πόλεις με αποτέλεσμα η Σπάρτη να χρειαστεί εξωτερική βοήθεια για να καταστείλει την επανάσταση. Βοήθεια έστειλε και η Αθήνα η οποία μετά από σύντομη παραμονή στην Λακωνία αποχώρησε με επιθυμία των Σπαρτιατών καθώς η παρουσία των Αθηναίων στην Λακωνία είχε αρχίσει να προκαλεί ανησυχία στην Σπάρτη. Τελικά η αντίσταση των Μεσσήνιων κάμφθηκε το 460 π.Χ. Μετά την ήττα πολλοί Μεσσήνιοι κατέφυγαν στην Ναύπακτο. Η Μεσσηνία επελευθερώθηκε τελικά μετά την εκστρατεία των Θηβαίων στην Πελοπόννησο το 369 και 368 π.Χ. Τότε ιδρύθηκε η Μεσσήνη που αποτέλεσε την νέα πρωτεύουσα των Μεσσήνιων. Οι Μεσσήνιοι δεν απέκτησαν ποτέ μεγάλη δύναμη κατά τα επόμενα χρόνια. Μετά το τέλος της Θηβαϊκής ηγεμονίας έγιναν σύμμαχοί των Μακεδόνων και αργότερα συμμετείχαν στην Αχαϊκή Συμπολιτεία μέχρι την κατάληψη της Πελοποννήσου από τους Ρωμαίους.