Αντώνης Μόλλας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αντώνης Μόλλας
Γενικές πληροφορίες
ΓέννησηΑντώνης Παπούλιας
1871
Αθήνα
Θάνατος29  Δεκεμβρίου 1948
Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΕλληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
ΙδιότηταΘέατρο σκιών
καραγκιοζοπαίκτης

Ο Αντώνης Παπούλιας ή Μόλλας[1] (12 Ιουνίου 1871 - 29 Δεκεμβρίου 1948)[2] ήταν Έλληνας καραγκιοζοπαίκτης. Θεωρείται ο θεμελιωτής της σύγχρονης τέχνης του ελληνικού θεάτρου σκιών.[1]

Βιογραφικό σημείωμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στην Αθήνα, δίπλα στο Στάδιο. Στο Μετς είχε τον μπερντέ του ο Ρουμελιώτης καραγκιοζοπαίκτης Γιάννης Ρούλιας.[3] Ο Μόλλας γνωρίστηκε μαζί του και μαθήτευσε κοντά του.[4] Είχε ως βάση του το κέντρο κυρίως της Αθήνας, και συγκεκριμένα την περιοχή του Ζαππείου, την πλατεία της Δεξαμενής και την περιοχή της Λεωφ. Αλεξάνδρας.[5] Δημιούργησε την πασίγνωστη φιγούρα του Ομορφονιού και τη λιγότερο αναγνωρίσιμη σήμερα του Πεπόνια (Χαλήλ Εφέντης).[6]

Ο Μόλλας στις παραστάσεις του χρησιμοποιούσε επταμελές μουσικό σύνολο[4] και συνεργάστηκε με σπουδαίους τραγουδιστές του Καραγκιόζη της εποχής του, όπως ο Μήτσος Κουτσούρης και ο Κώστας Καράμπαλης, ο οποίος ήταν και λαϊκός ζωγράφος και σκηνοθέτης του Καραγκιόζη.[7] Εισήγαγε σημαντικές καινοτομίες στη σκηνική παρουσίαση των έργων του, εμφανίζοντας τεχνολογικά επιτεύγματα της εποχής του, όπως φιγούρες αεροπλάνων και υποβρυχίων. Ήταν, επίσης, ο πρώτος καραγκιοζοπαίκτης που χρησιμοποίησε ηλεκτρικό ρεύμα ως πηγή φωτισμού.

Στο θεματικό, υφολογικό επίπεδο, με τον Μόλλα ο ελληνικός Καραγκιόζης μετασχηματίστηκε από καθαρά παραδοσιακό, προφορικό πολιτισμικό προϊόν σε λαϊκό θέαμα που διείσδυσε στο χώρο των μικροαστών και της «μαζικής» κουλτούρας.[8] Εκδίδοντας τις ιστορίες του Καραγκιόζη σε φυλλάδια, υποχρεώθηκε να εξευγενίσει τη γλώσσα, ενώ η αναγραφή πως απαγορευόταν «η δημοσίευσις και η παράστασις» χωρίς άδεια, που συνόδευε τα τυπωμένα κείμενα, επισφράγισε την οριστική υποχώρηση του κυρίαρχου έως τότε προφορικού στοιχείου στον Καραγκιόζη.[9]

Ο Μόλλας υπήρξε από τους πρωτεργάτες, το 1924, της ίδρυσης του «Πανελλήνιου Σωματείου Καραγκιοζοπαιχτών»,[10] του οποίου διετέλεσε πρόεδρος για πολλά χρόνια. Το ρεπερτόριό του έφτασε να περιλαμβάνει πάνω από 100 έργα.[4]

Πέθανε στις 29 Δεκεμβρίου 1948 και κηδεύτηκε την προπαραμονή της Πρωτοχρονιάς.[11]

Εργογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Farces et facéties de Karaghiozis. Le château des fantômes (στα Γαλλικά). Εισαγωγή: Laure Pécher. Μετάφραση: Marie Gaulis. Γενεύη: Zoe. 2005. ISBN 9782881825361.  Περιλαμβάνονται τα έργα του Μόλλα «Εις τον πύργον των φαντασμάτων» και «Ο γάμος του Μπαρμπα-Γιώργου», καθώς και «Ο Καραγκιόζης και οι επτά δράκοι» του Μ. Ξάνθου.

Τριάντα ιστορίες του Μόλλα κυκλοφόρησαν το 1925 σε αυτοτελή φυλλάδια, στη σειρά «Βιβλιοθήκη του Καραγκιόζη» του εκδότη Δ. Δελή.[12] Ένα έργο δημοσιεύθηκε από τον Roussel (1921) και άλλο ένα, μεταθανάτια, από την κόρη του Μόλλα-Γιοβάνου (1981).

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Σωτ. Σπαθάρης (2010), σελ. 172.
  2. Σπαθάρειο Μουσείο.
  3. Σωτ. Σπαθάρης (2010), σελ. 165.
  4. 4,0 4,1 4,2 Γιοβάνος
  5. Ευγ. Σπαθάρης (1996), σελ. 216.
  6. Σωτ. Σπαθάρης (2010), σελ. 172, 201-205.
  7. Σωτ. Σπαθάρης (2010), σελ. 112, 172, 185.
  8. Ποταμιάνος (2015), σελ. 8-10.
  9. Πουλής (1996), σελ. 178.
  10. Σωτ. Σπαθάρης (2010), σελ. 168.
  11. "Μια απώλεια της λαϊκής τέχνης Αντώνιος Μόλλας", εφ. Έθνος, φύλλο 6ης Ιανουαρίου 1949, σελ. 3.
  12. «Βιβλιοθήκη του Καραγκιόζη. Αντώνιος Μόλλας». Sudoc - Abes. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2016. 

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ποταμιάνος, Νίκος (2015). «Το μικροαστικό κοινό, το λαϊκό μυθιστόρημα και ο μετασχηματισμός του Καραγκιόζη στις αρχές του 20ού αιώνα». Στο: Κωνσταντίνα Γεωργιάδη. Για μια επιστημονική προσέγγιση του Καραγκιόζη. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. σελίδες 151-170 [σσ.1-12]. ISBN 978-960-524-441-5. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2016. 

Πρόσθετη βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Roussel, Louis (1921). Karagheuz ou Un théâtre d'ombres à Athènes (pdf). A΄-Β΄. Αθήνα: Imprimerie de la cour royale A. Raftanis. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2016.  Στον πρώτο τόμο περιλαμβάνεται το έργο του Μόλλα «Λίγο απ' όλα ή Όλα τα νησιά επί σκηνής» (Τ' αρραβωνιάσματα του Καραγκιόζη), καθ' υπαγόρευσιν του ίδιου το 1918 (δίγλωσση μορφή).
  • Ιερωνυμίδης, Μιχάλης (2003). Ο αθηναϊκος Καραγκιόζης του Αντώνη Μόλλα. Αθήνα: Χρήστος Δαρδανός. ISBN 9789603801351. 
  • Καΐμης, Τζούλιο (1990) [1935]. Καραγκιόζης, ή Η αρχαία κωμωδία στην ψυχή του θεάτρου σκιών. Αθήνα: Γαβριηλίδης. ISBN 978-0003362060. 
  • Μόλλα-Γιοβάνου, Αρετή (1981). Ο καραγκιοζοπαίχτης Αντώνης Μόλλας. Η κόρη του θυμάται. Αθήνα: Κέδρος. ISBN 978-0000415752.  Περιλαμβάνει το έργο «Οι δώδεκα λίρες ή Το ψέμα», από υπαγόρευση του Μόλλα προς την κόρη του το 1940.