Φεροϊκή γλώσσα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Φεροϊκή γλώσσα
Føroyskt mál και Føroyskt
ΤαξινόμησηΙνδοευρωπαϊκές γλώσσες
Σύστημα γραφήςλατινική γραφή
Κατάσταση
Επίσημη γλώσσαΝήσοι Φερόες Νήσοι Φερόες
 Δανία
ΡυθμιστήςΦεροϊκό Γλωσσικό Συμβούλιο
ISO 639-1fo
ISO 639-2fao
ISO 639-3fao
SIL-
Ισόγλωσσα των Νήσων Φερόες.

Η φεροϊκή γλώσσα (φεροϊκά: føroyskt) είναι νησιωτική σκανδιναβική γλώσσα που μιλιέται ως μητρική γλώσσα από περίπου 75.000 - 80.000 ομιλητές, εκ των οποίων οι 49.000 διαμένουν στις Νήσους Φερόες, με τους υπόλοιπους 30.000 να διαμένουν κυρίως στη Δανία και την Ισλανδία.[1] Μαζί με την ισλανδική, τη νορβηγική και τις εξαφανισμένες Νορν και τη γροιλανδική Νόρα αποτελεί μία από τις πέντε γλώσσες που προήλθαν από την αρχαία δυτική σκανδιναβική γλώσσα, ενώ υπάρχουν ομοιότητες, όσον αφορά το σύστημα γραφής, με την ισλανδική. Παρόλα αυτά, λόγω της σχετικής απομόνωσης των νήσων Φερόες, η Φεροϊκή γλώσσα έχει ξεχωριστά χαρακτηριστικά.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με το έπος Færeyinga, ο Νορβηγός Γκρίμουρ Καμπάν ήταν ο πρώτος που έφτασε στις Νήσους Φερόες, το 825. Στην πραγματικότητα όμως οι Νήσοι κατοικούνταν από το 625 από Ιρλανδούς ιερείς, οι οποίοι έφυγαν κατά τη διάρκεια των λεηλασιών των βίκινγκς. Οι Βίκινγκς, με την έλευση του Γκρίμουρ Καμπάν, εγκαταστάθηκαν μόνιμα στις νήσους.

Κατά τον 10ο αιώνα, η γλώσσα που ομιλούνταν στις Νήσους Φερόες ήταν η αρχαία σκανδιναβική, που προήλθε από Νορβηγούς εξερευνητές, οι οποίοι ήταν, ωστόσο, απόγονοι αποίκων από την Ιρλανδική θάλασσα. Αυτοί παντρεύτηκαν γυναίκες από τα Όρκνεϊ, τα Σέτλαντ και την Ιρλανδία, περιοχές όπου ομιλούνταν Κελτικές γλώσσες και, έτσι, η γλώσσα τους επηρεάστηκε από αυτές τις γλώσσες, δημιουργώντας τη σημερινή Φεροϊκή, καθώς και την Ισλανδική γλώσσα.

Μεταξύ του 9ου αιώνα και του 15ου αιώνα, αναπτύχθηκε μια διαφοροποιημένη φεροϊκή γλώσσα, η οποία πολύ πιθανόν ήταν ακόμα κατανοητή με την αρχαία σκανδιναβική, από την οποία είχε προέλθει.

Η φεροϊκή γλώσσα σταμάτησε να γράφεται μετά την ένωση της Δανίας και της Νορβηγίας το 1380, με τη δανική γλώσσα να γίνεται η γλώσσα της εκπαίδευσης και της διακυβέρνησης. Με τη μεταρρύθμιση στη Δανία το 1536, η χρήση της γλώσσας κρίθηκε παράνομη στην εκπαίδευση, στην εκκλησία και στα επίσημα έγγραφα, διατηρήθηκε, ωστόσο, μέσω της λαϊκής παράδοσης.

Το 1854, ο Βένσεσλαους Ούλρικους Χάμερσαϊμπ και ο Ισλανδός πολιτικός και γραμματικός Τζον Σίγκουρντσον δημιούργησαν τη σύγχρονη ορθογραφία της φεροϊκής γλώσσας, που ήταν κοντά στην ορθογραφία της αρχαίας σκανδιναβικής γλώσσας, η οποία ισχύει μέχρι και σήμερα.[2] Ο στόχος της ορθογραφίας αυτής ήταν η ανάδειξη όλων των διαλέκτων της γλώσσας με τον ίδιο τρόπο. Πολλοί όμως κατηγόρησαν το σύστημα αυτό για την πολυπλοκότητά του αφού η ορθογραφία διέφερε σημαντικά από την προφορά.

Ο Γιάκομπ Γιάκομπσεν προσπάθησε να δημιουργήσει ένα εναλλακτικό σύστημα το οποίο, αν και ήταν πιο κοντά στον τρόπο προφοράς της γλώσσας, τελικά δεν υιοθετήθηκε.

Το 1908, μεταφράστηκε το Ευαγγέλιο του Ιωάννη στα Φεροϊκά.

Το 1937, η γλώσσα αντικατέστησε τη Δανική γλώσσα στην εκπαίδευση,[3] το 1938 άρχισε να χρησιμοποιείται από την εκκλησία[4] και το 1942 έγινε η επίσημη γλώσσα των Νήσων Φερόες. Κατά τη δεκαετία του 1980 άρχισε να χρησιμοποιείται στη διαφήμιση και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Σήμερα η Δανική γλώσσα θεωρείται ξένη γλώσσα, ενώ μόλις το 5% του πληθυσμού των Νήσων Φερόες τη μαθαίνει ως πρώτη γλώσσα. Παραμένει ωστόσο, υποχρεωτικό μάθημα στα σχολεία της περιοχής, από την τρίτη τάξη.

Παλιά Φεροϊκά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα παλιά Φεροϊκά (miðaldarføroyskt, από τα μέσα του 14ου αιώνα ως τα μέσα του 16ου αιώνα) ήταν η μορφή των αρχαίων σκανδιναβικών που μιλιόταν στις νήσους Φερόες κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους. Η γλώσσα έχει πολλά κοινά στοιχεία με τα παλιά νορβηγικά και τα παλιά ισλανδικά, με την παλιά Νορβηγική γλώσσα να είναι η κοντινότερη από τις δύο, μιας και τα παλιά ισλανδικά παρέμειναν σχετικά αρχαϊκά σε σχέση με τις υπόλοιπες μορφές της αρχαίας σκανδιναβικής γλώσσας.[5]

Αλφάβητο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η φεροϊκή γλώσσα περιλαμβάνει 29 γράμματα, που προέρχονται από το λατινικό αλφάβητο.[6]

Κεφαλαία γράμματα)
A Á B D Ð E F G H I Í J K L M N O Ó P R S T U Ú V Y Ý Æ Ø
Μικρά γράμματα
a á b d ð e f g h i í j k l m n o ó p r s t u ú v y ý æ ø

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Faroese Language - Learn about the Faroe Islands language». faroeislands.fo (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2019. 
  2. «Language». Visit Faroe Islands. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2019. 
  3. «Peculiarities of the Faroese language». MD Online (στα Αγγλικά). 27 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2019. 
  4. «Faroese Language». Landsstýrið. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2019. 
  5. Wagner, Dr Jennifer. «Faroese Language Tutorial». ielanguages.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2019. 
  6. «Faroe Islands Language - A Love Story». Guide to Faroe Islands | Tours & Travel Tips (στα Αγγλικά). 24 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2019.