Pterocarpus
Το Pterocarpus είναι παντροπικό γένος δέντρων της οικογένειας Fabaceae. Ανήκει στην υποοικογένεια Faboideae και πρόσφατα κατηγοριοποιήθηκε στην μονοφυλετική κατηγορία Pterocarpus εντός της οικογένειας Dalbergieae. Τα περισσότερα είδη Pterocarpus παράγουν πολύτιμη ξυλεία που διακινείται με την ονομασία padauk (ή λανθασμένα ως padouk). Άλλα κοινά ονόματα είναι mukwa ή narra.
Το είδος P. santalinus δίνει επίσης το πιο πολύτιμο κόκκινο σανταλόξυλο στην Κίνα γνωστό ως Zitan.[1][2] Το ξύλο από το δέντρο narra (P. indicus) και το δέντρο της Βιρμανίας padauk (P. macrocarpus) διατίθενται στο παγκόσμιο εμπόριο ως amboyna όταν φέρουν χαρακτηριστικές πανέμορφες σχεδιάσεις ή "νερά".[3] Η επιστημονική ονομασία τους είναι λατινοποιημένη αρχαία ελληνική και σημαίνει «καρπός φτερού», αναφερόμενη μάλλον στο ασυνήθιστο σχήμα των λοβών σπόρων σε αυτό το δέντρο.
Χρήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ξυλεία Padauk λαμβάνεται από διάφορα είδη Pterocarpus. Όλα τα padauk είναι αφρικανικής ή ασιατικής ή κεντροαμερικανικής προέλευσης.
Τα Padauk θεωρούνται πολύτιμα είδη και έχουν εξόχως σπάνια γνωρίσματα, διακρίνονται δε για τη σκληρότητα, τη διαστασιακή σταθερότητα και αντοχή τους στη χρήση και την υψηλή αισθητική αξία τους, ενώ τα περισσότερα έχουν έντονα κοκκινωπές αποχρώσεις. Τα περισσότερα είδη ξύλου Pterocarpus[4] περιέχουν είτε υδατοδιαλυτές ενώσεις, είτε ουσίες διαλυτές στην αιθυλική αλκοόλη και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βαφές.
Το πιο συχνό είναι το αφρικανικό padauk από το είδος P. soyauxii το οποίο, όταν είναι φρεσκοκομμένο, είναι πολύ έντονο κόκκινο/πορτοκαλί, αλλά όταν εκτίθεται στο ηλιακό φως με την πάροδο του χρόνου ξεθωριάζει σε καφετί. Το χρώμα του το κάνει ιδιαίτερα αγαπητό στους ξυλουργούς αλλά και στους καταναλωτές.
Το βιρμανικό padauk είναι το είδος P. macrocarpus, ενώ το Andaman padauk είναι το είδος P. dalbergioides. Τα είδη αυτά μπορεί να συγχέονται με τον γνήσιο παλίσανδρο, με τα οποία σχετίζονται κάπως, αλλά είναι λιγότερο διακοσμητικά. Όπως τον παλίσανδρο ή ροδόξυλο, το padauk χρησιμοποιείται μερικές φορές για την κατασκευή ξυλόφωνου, οργάνων και πλήκτρων μαρίμπα και κιθάρων. Είναι ένα σημαντικό είδος στα παραδοσιακά κινέζικα έπιπλα.
Μερικά padauk, π.χ. P. soyauxii, χρησιμοποιούνται ως φυτικά φάρμακα, για παράδειγμα για τη θεραπεία παρασίτων του δέρματος και των μυκητιασικών λοιμώξεων.[5]
Χημεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πτεροκαρπίνη είναι σπάνια χημική ένωση που απαντάται στα είδη Pterocarpus spp.[6]
Είδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Συνολικά 35 δασοπονικά είδη —μέχρι και σήμερα— είναι αποδεκτά ότι ανήκουν σε αυτή την οικογένεια, παρακάτω δίδονται τα επιστημονικά (βοτανικά) ονόματά τους:[7][8]
- Pterocarpus acapulcensis Rose
- Pterocarpus albopubescens Hauman
- Pterocarpus amazonum (Benth.) Amshoff
- Pterocarpus angolensis DC.—kiaat
- Pterocarpus antunesii (Taub.) Harms
- Pterocarpus brenanii Barbosa & Torre
- Pterocarpus claessensii De Wild.
- Pterocarpus dalbergioides DC.—Andaman padauk, Andaman redwood, East Indian mahogany
- Pterocarpus echinatus Pers.
- Pterocarpus erinaceus Poir.—muninga, barwood, vène
- Pterocarpus gilletii De Wild.
- Pterocarpus hockii De Wild.
- Pterocarpus homblei De Wild.
- Pterocarpus indicus Willd.—Pashu padauk, Malay padauk, New Guinea rosewood
- Pterocarpus lucens Guill. & Perr.
- Pterocarpus macrocarpus Kurz—Burmese padauk
- Pterocarpus marsupium Roxb.—Indian kino, Malabar kino, benga, bijiayasal (w Nepal), venkai
- Pterocarpus mildbraedii Harms
- Pterocarpus mutondo De Wild.
- Pterocarpus officinalis Jacq.
- Pterocarpus orbiculatus DC.
- Pterocarpus osun Craib
- Pterocarpus rohrii Vahl
- Pterocarpus rotundifolius (Sond.) Druce
- subsp. polyanthus (Harms) Mendonça & E. P. Sousa
- var. martinii (Dunkley) Mendonça & E. P. Sousa
- var. polyanthus (Harms) Mendonça & E. P. Sousa
- subsp. rotundifolius (Sond.) Druce
- subsp. polyanthus (Harms) Mendonça & E. P. Sousa
- Pterocarpus santalinoides DC.—mututi
- Pterocarpus santalinus L. f.—red sandalwood, red sanders
- Pterocarpus soyauxii Taub.—African padauk, African coralwood
- Pterocarpus ternatus Rizzini
- Pterocarpus tessmannii Harms
- Pterocarpus tinctorius Welw.
- Pterocarpus velutinus De Wild.
- Pterocarpus villosus (Benth.) Benth.
- Pterocarpus violaceus Vogel
- Pterocarpus zehntneri Harms
- Pterocarpus zenkeri Harms
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Zitan | The Wood Database - Lumber Identification (Hardwood)». www.wood-database.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2018.
- ↑ «Chinese National Standard for Rosewood Furniture - QB/T 2385-2008» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2022.
- ↑ Meier E. «The Wood Database».
- ↑ «Narra». OneToTree (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ «AgroForestryTree Database entry for Pterocarpus soyauxii». AgroForestryTree Database. World Agroforestry Centre (WAC). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2008.
- ↑ «Pterocarpin at knapsack_jsp». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2013.
- ↑ «ILDIS LegumeWeb entry for Pterocarpus». International Legume Database & Information Service. Cardiff School of Computer Science & Informatics. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2014.
- ↑ USDA· ARS· National Genetic Resources Program. «GRIN species records of Pterocarpus». Germplasm Resources Information Network—(GRIN) [Online Database]. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2014.