Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αντιδικτατορικός αγώνας

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτή είναι μια παλιά έκδοση της σελίδας, όπως διαμορφώθηκε από τον Tilemachos24 (συζήτηση | συνεισφορές) στις 08:25, 12 Μαρτίου 2024. Μπορεί να διαφέρει σημαντικά από την τρέχουσα έκδοση.

Αντιδικτατορικός αγώνας ονομάστηκε στην σύγχρονη ελληνική ιστορία η πάλη κατά της δικτατορίας της Χούντας των Συνταγματαρχών (1967-1974). Από τις κορυφαίες στιγμές του αγώνα αυτού ήταν η απόπειρα δολοφονίας του Παπαδόπουλου το 1968 από τον Αλέκο Παναγούλη, το Κίνημα του Ναυτικού το 1973 με την συμμετοχή του αντιστασιακού αξιωματικού του στρατού ξηράς Σπύρου Μουστακλή και η φοιτητική Εξέγερση του Πολυτεχνείου, επίσης το 1973.

Αντισταστιακές οργανώσεις

Οι κυριότερες οργανώσεις που έδρασαν την περίοδο της Χούντας των Συνταγματαρχών ήταν οι παρακάτω. Το Πανελλήνιο Αντιδικτατορικό Μέτωπο ή Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο (ΠΑΜ) που ιδρύθηκε στα τέλη Απριλίου 1967, αρχικά ως Πατριωτικό Μέτωπο (ΠΜ), η Δημοκρατική Άμυνα (ΔΑ) που ιδρύθηκε το Μάιο 1967, το Εθνικό Κίνημα Δημοκρατικής Αντιστάσεως (ΕΚΔΑ): που ιδρύθηκε το Μάιο 1967, η Πανελλήνια Αντιδικτατορική Οργάνωση Σπουδαστών Ρήγας Φεραίος, οι Δημοκρατικοί Σύνδεσμοι (ΔΣ), το Αντιδικτατορικό Εργατικό Μέτωπο (ΑΕΜ), το Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (ΠΑΚ), που ιδρύθηκε από τον Ανδρέα Παπανδρέου στη Σουηδία, το Εθνικό Απελευθερωτικό Κίνημα Κρήτης (ΕΑΚΚ), η Ελληνική Αντίσταση, η Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας (ΚΝΕ), το Ελληνικό Δημοκρατικό Κίνημα (ΕΔΚ), οι Δημοκρατικές Επιτροπές Αντιστάσεως (ΔΕΑ), ο Εθνικός Αντιδικτατορικός Στρατός (ΕΑΣ), το Κίνημα 20ης Οκτώβρη, το Αντιδικτατορικό Αγροτικό Μέτωπο της Υπαίθρου (ΑΑΜΥ), η Ελληνική Μαχητική Αντίσταση (ΕΜΑ) η Ελληνοευρωπαϊκή Κίνηση Νέων (ΕΚΙΝ), η Εταιρεία Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων (ΕΜΕΠ), η Αντι-ΕΦΕΕ, η Κομματική Οργάνωση Σπουδαστών (ΚΟΣ), η Προοδευτική Πανσπουδαστική Σπουδαστική Παράταξη (ΠΠΣΠ), η Αντιφασιστική Αντιιμπεριαλιστική Σπουδαστική Παράταξη Ελλάδας (ΑΑΣΠΕ), το Κίνημα Εθνικής Αντιστάσεως (ΚΕΑ), η Λαικη Αντιστασιακη Οργανωση Σαμποταζ (ΛΑΟΣ), το Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κίνημα Ελλάδας (ΕΚΚΕ), οι Φοιτητικές Ενώσεις Αντίστασης (ΦΕΑ). Η Σοσιαλιστική Φοιτητική Πρωτοπορία (ΣΦΠ), το Εθνικό Αντιστασιακό Συμβούλιο (ΕΑΣ), το Αγωνιστικό Μέτωπο Ελλήνων Εξωτερικού (ΑΜΕΕ), η Ένωση Εθνικής Σωτηρίας, οι Ελεύθεροι Έλληνες, η Ένωση Εθνικής Σωτηρίας, το Απελευθερωτικό Κίνημα Ελλάδας (ΑΚΕ), οι Υπερασπιστές της Ελευθερίας, Αντίσταση Απελευθέρωση Ανεξαρτησία (ΑΑΑ), οι Αόρατοι Αγωνιστές του Ελληνικού Έθνους, κ.α. [1][2]

Ο Ανδρέας Παπανδρέου σε αντιδικτατορική συγκέντρωση του Π.Α.Κ

Πρόσωπα

Τα κυριότερα πρόσωπα που ξεχώρισαν για την αντιδικτατορική τους δράση ήταν ο Αλέκος Παναγούλης και ο Σπύρος Μουστακλής. Ο πρώτος αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον επικεφαλής της Χούντας, Γεώργιο Παπαδόπουλο. Ο δεύτερος συμμετείχε στο Κίνημα του Ναυτικού. Και οι δύο υπέφεραν φρικτά βασανιστήρια.

Εξορίες και φυλακίσεις από την Χούντα

Η αντίδραση της Χούντας στον αντιδικτατορικό αγώνα υπήρξε σκληρή. Χιλιάδες εξορίστηκαν σε τόπους εξορίας όπως η Γυάρος ή η Λέρος, φυλακίστηκαν στις στρατιωτικές φυλακές (Επταπύργιο κ.α.), κρατήθηκαν και βασανίστηκαν στα κρατητήρια της ΕΑΤ-ΕΣΑ[3][4]

Βασανισμοί και άσκηση βίας από την Χούντα

Ο Αλέκος Παναγούλης στην ανατριχιαστική του κατάθεση στη δίκη των βασανιστών της Χούντας ανέφερε:

«Από την πρώτη στιγμή και παρουσία των Λαδά, Τζεβελέκου, Καραμπάτσου άλλων ανωτέρων και ανωτάτων αξιωματικών άρχισε με τα χέρια δεμένα πίσω να μου κάνει εγκαύματα με το τσιγάρο του, να μου τραβάει τα μαλλιά και να μου χτυπάει το κεφάλι ωρυόμενος και στη συνέχεια προχωρήσαμε για να φτάσουμε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ. Η ανάκριση άρχισε κλιμακούμενη από της περιοχής των γρονθοκοπημάτων, των εγκαυμάτων, της φάλαγγος και των ραβδισμάτων μέχρι και της περιοχής των σεξουαλικών βασανιστηρίων. Ο Θεοφιλογιαννάκος ο ίδιος προσωπικά με χτύπησε με ένα καλώδιο, κατ’ επανάληψη σε όλο μου το σώμα. Υπάρχουν ακόμη στην περιοχή των ώμων μου σημάδια γιατί το άκρο του καλωδίου ήταν δεμένο με σύρμα και δημιούργησε μεγαλύτερη πληγή. Και στη μια πλευρά και στην άλλη.

Ο ίδιος ο Θεοφιλογιαννάκος υπήρξε μάρτυρας όταν ο Μάλλιος και ο Μπάμπαλης μου είχαν περάσει σιδηρά βελόνη στην ουρήθρα και εθέρμαιναν το εκτός της ουρήθρας μέρος...»[5]

Αμέσως μετά την επιβολή του καθεστώτος πραγματοποιήθηκαν χιλιάδες συλλήψεις, συνήθως νύχτα και χωρίς εντάλματα. Τα πρόσωπα που συλλαμβάνονταν στην πλειονότητά τους εκτοπίστηκαν, άλλοι κρατήθηκαν στην ασφάλεια και ορισμένοι οδηγήθηκαν στα έκτακτα Στρατοδικεία. Η χούντα σε όλη τη διάρκειά της επέβαλε απηνή διωγμό εναντίον των πολιτικών της αντιπάλων και κυρίως των κομμουνιστών, ενεργοποιώντας και επεκτείνοντας όλο το αντικομμουνιστικό μετεμφυλιακά νομοθετικό πλαίσιο (νόμος 509 «περί ασφάλειας του κοινωνικού καθεστώτος» κ.λπ.). Κύριες μέθοδοι που χρησιμοποιούσαν οι βασανιστές της Ασφάλειας ήταν: σωματική κακοποίηση, ξυλοδαρμός, φάλαγγα (βασανισμός με συνεχή ραβδισμό των πελμάτων των ποδιών), αυστηρή απομόνωση σε άθλιες συνθήκες, ηλεκτροσόκ (με τη συμμετοχή ιατρικού προσωπικού που υπηρετούσε τη χούντα), εκφοβισμός, ταπείνωση, χορήγηση παραισθησιογόνων, εικονικές εκτελέσεις.[6][7][8][9][10]

Στα κτίρια της ΕΑΤ-ΕΣΑ (Ειδικό Ανακριτικό Τμήμα της Ελληνικής Στρατιωτικής Αστυνομίας στην περιοχή της σημερινής Πλατείας Ελυθρερίας της Αθήνας) λάμβαναν χώρα βασανισμοί κατά τη διάρκεια ανακρίσεων και σύμφωνα με μαρτυρίες από τις στρατιωτικές δίκες, το δόγμα της ΕΣΑ ήταν «Φίλος ή σακάτης βγαίνει όποιος έρχεται εδώ μέσα»[11][12]. Ο Αλέξανδρος Παναγούλης ήταν ένα από τα πολλά πρόσωπα που βασανίστηκαν στα κτίρια της ΕΑΤ-EΣA[12][13], όπως και ο Νίκος Κωνσταντόπουλος και ο Βαγγέλης Λιάρος.[14][15] Χαρακτηριστικό για την βιαιότητα των βασανιστηρίων είναι το μαρτύριο του Σπύρου Μουστακλή, αξιωματικού του ελληνικού στρατού με αντιδικτατορική δράση, ο οποίος συνεπεία των βασανιστηρίων του ΕΑΤ-ΕΣΑ έμεινε παράλυτος και δεν κατάφερε ποτέ να ξαναμιλήσει.[16][17]

Πολλοί συλληφθέντες οδηγούνται στην Υποδιεύθυνση Γενικής Ασφάλειας Αθηνών, στη οδό Μπουμπουλίνας 18, στο άντρο των βασανιστών Μάλλιου, Μπάμπαλη και Λάμπρου. Εκεί ανακρίνονταν με συστηματική χρήση βασανιστηρίων χιλιάδες συλληφθέντες, όπως ο Περικλής Κοροβέσης και η Κίττυ Αρσένη[18]. Στη διαβόητη ¨Ταράτσα της οδού Μπουμπουλίνας¨ οδηγούνταν οι συλληφθέντες από την ασφάλεια της Χούντας και βασανίζονταν με τις πιο άγριες και απάνθρωπες μεθόδους. Η βιαιότητα των βασανιστηρίων ήταν τέτοια ώστε 22 άτομα πέθαναν κατά τη διάρκεια της κράτησης τους και άλλα 21 λίγες μέρες ή μέσα σε ένα χρόνο από τότε που αποφυλακίστηκαν.[19][20][21][22][23]

Εκατοντάδες πρόσωπα με αντιδικτατορική δράση βασανίστηκαν στα γραφεία και στα κελιά του κτιρίου της Ασφάλειας της λεωφόρου Μεσογείων 14-18 (Υποδιεύθυνση Γενικής Ασφαλείας Αθηνών) καθώς και στις στρατιωτικές φυλακές Μπογιατίου και στα νταμάρια της Κυψέλης.[24][25][26][27]

Πρωτοσέλιδο της εποχής για την εξέγερση του Πολυτεχνείου

Παρουσία στο εξωτερικό

Greek Report

Οι Έλληνες του εξωτερικού εξέδωσαν διάφορα έντυπα για να εκδηλώσουν την αντίθεσή τους απέναντι στην Χούντα των Συνταγματαρχών. Αρκετά ήταν στην ελληνική γλώσσα και κάποια στις τοπικές γλώσσες των χωρών στις οποίες διέμεναν. Ένα από αυτά ήταν το εκδιδόμενο στο Λονδίνο "Greek report", περιοδικό μηνιαίο για πληροφόρηση χωρίς λογοκρισία στα ελληνικά ζητήματα, όπως τιτλοφορείται, με υπεύθυνο έκδοσης τον Παναγιώτη Λαμπρία.

Δημοκρατία: Μηνιαίο περιοδικό Ελεύθερων Ελλήνων 

Οι Έλληνες του εξωτερικού εξέδωσαν διάφορα έντυπα για να εκδηλώσουν την αντίθεσή τους απέναντι στην Χούντα των Συνταγματαρχών. Αρκετά ήταν στην ελληνική γλώσσα και κάποια στις τοπικές γλώσσες των χωρών στις οποίες διέμεναν.Ένα από αυτά ήταν η εκδιδόμενη στη Γερμανία «Δημοκρατία», περιοδικό μηνιαίο Ελεύθερων Ελλήνων όπως τιτλοφορείται, με υπεύθυνο έκδοσης τον Γιώργο Παπαδόπουλο και τόπο έκδοσης την Βόννη της Δυτικής Γερμανίας.

Δείτε επίσης

Παραπομπές

  1. ↑ «e-dromos.gr, Ο αντιδικτατορικός αγώνας και οι οργανώσεις του». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2012. 
  2. ↑ iospress.gr, Η Γνωστή-Άγνωστη αντίσταση στη χούντα
  3. ↑ Καθημερινή[νεκρός σύνδεσμος] Κατά την Απριλιανή δικτατο ρία
  4. ↑ «Άγιος Ευστράτιος, Μουσείο Δημοκρατίας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2012. 
  5. ↑ «Το Ποντίκι», 27-9-2015
  6. ↑ Το μαρτύριο της φάλαγγας και τα βασανιστήρια στην ταράτσα της οδού Μπουμπουλίνας, mixanitouxronou.gr
  7. ↑ Το βασανιστήριο της φάλαγγας στα κρατητήρια της ασφάλειας στην οδό Μπουμπουλίνας, 21.04.2019, alfavita.gr
  8. ↑ Mια άγνωστη συνέντευξη της Κίττυς Αρσένη -που έφυγε από τη ζωή- για τα βασανιστήρια της Χούντας, 15/09/2013, iefimerida
  9. ↑ Τα κολαστήρια της Χούντας στην Αθήνα, 21.04.2017, alfavita.gr
  10. ↑ Μπουμπουλίνας 18: Η «ένδοξη» αίθουσα βασανιστηρίων, της Νατάσας Κεφαλληνού, 17/11/2015, tvxs.gr
  11. ↑ Χρ. Ζ. Καρανίκας (13 Αυγούστου 2000). «Η ανατολή της Δημοκρατίας». Γνώμες - Νέες Εποχές. Το Βήμα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2009. 
  12. ↑ 12,0 12,1 Athens news, ΕΣΑ και βασανιστήρια Αρχειοθετήθηκε 2009-02-11 στο Wayback Machine.(Αγγλικά)
  13. ↑ «Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2009. 
  14. ↑ Μπήκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ όρθιος και βγήκε με φορείο. Σακατεμένος, 23-11-2019, katiousa.gr
  15. ↑ Γεωργία Δάμα (8 Νοεμβρίου 2001). «Η επιστροφή των βασανιστών». Ελευθεροτυπία. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2009. 
  16. ↑ 04.11.2019, «Οσο ικέτευες, τόσο αυτοί σε έδερναν», Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ΗΛΙΑΣ ΜΑΓΚΛΙΝΗΣ
  17. ↑ Σπύρος Μουστακλής: Ένας άγνωστος ήρωας, 28/04/2020, tvxs.gr
  18. ↑ Ο Περικλής Κοροβέσης για τα βασανιστήρια που υπέστη στην ταράτσα της Μπουμπουλίνας, ΗΜΕΡΟΔΡΟΜΟΣ, 11 Απριλίου 2020
  19. ↑ Το βασανιστήριο της φάλαγγας στα κρατητήρια της ασφάλειας στην οδό Μπουμπουλίνας, 21.04.2019, alfavita.gr
  20. ↑ Mια άγνωστη συνέντευξη της Κίττυς Αρσένη -που έφυγε από τη ζωή- για τα βασανιστήρια της Χούντας, 15/09/2013, iefimerida
  21. ↑ Τα κολαστήρια της Χούντας στην Αθήνα, 21.04.2017, alfavita.gr
  22. ↑ Μπουμπουλίνας 18: Η «ένδοξη» αίθουσα βασανιστηρίων, της Νατάσας Κεφαλληνού, 17/11/2015, tvxs.gr
  23. ↑ Τα βασανιστήρια και πάλι στο προσκήνιο, 17/03/2002, rizospastis.gr
  24. ↑ Mια άγνωστη συνέντευξη της Κίττυς Αρσένη -που έφυγε από τη ζωή- για τα βασανιστήρια της Χούντας, iefimerida.gr, 15/09/2013
  25. ↑ Οταν τα κτίρια γράφουν ιστορία, 26.08.2019, Σπύρος Βλαχόπουλος, Εφημερίδα των Συντακτών
  26. ↑ [https://www.rizospastis.gr/story.do?id=1187698 Τα βασανιστήρια και πάλι στο προσκήνιο, 17/03/2002, rizospastis.gr]
  27. ↑ Προσωπική μαρτυρία από το κολαστήριο της ΕΑΤ-ΕΣΑ: Ο ανθρωποφύλακας Θεοφιλογιαννάκος άγγιζε τα όρια της τρέλας, news247.gr
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αντιδικτατορικός_αγώνας&oldid=10470602"