Ψαλτήριο του Μάιντς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σελίδα από τη β΄ έκδοση του 1459 με διακοσμητικό αρχικό γράμμα
Το τυπογραφικό σήμα των Γιόχαν Φουστ και Πέτερ Σέφερ, το πρώτο στην ιστορία

Το Ψαλτήριο του Μάιντς (γερμ. Mainzer Psalter) ήταν το δεύτερο μείζον βιβλίο που τυπώθηκε ποτέ στον Δυτικό κόσμο (με κινητά τυπογραφικά στοιχεία, τη νέα ακόμα τότε εφεύρεση του Γουτεμβέργιου)[1], με το πρώτο να είναι η Βίβλος του Γουτεμβέργιου. Πρόκειται για ένα ψαλτήριο, η έκδοση του οποίου παραγγέλθηκε από τον Αρχιεπίσκοπο-εκλέκτορα του Μάιντς το 1457 και το ίδιο έτος έγινε η πρώτη έκδοσή του. Εισήγαγε με τη σειρά του αρκετές καινοτομίες: υπήρξε το πρώτο βιβλίο στην ιστορία που είχε τυπωμένη τη χρονολογία της εκδόσεώς του, το πρώτο που είχε δύο διαφορετικά μεγέθη γραμμάτων, το πρώτο με τυπωμένο κολοφώνα, το πρώτο με διακοσμημένα αρχικά γράμματα και το πρώτο που τυπώθηκε με τρία διαφορετικά χρώματα μελάνης.[1] Ο κολοφώνας περιέχει επίσης την πρώτη εμφάνιση ενός τυπογραφικού σήματος.[2] Τέλος, ήταν η πρώτη σημαντική έκδοση των Γιόχαν Φουστ και Πέτερ Σέφερ, αφότου εξανάγκασαν σε χρεωκοπία τον Γουτεμβέργιο.

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Ψαλτήριο του Μάιντς συνδυάζει τυπωμένο κείμενο με δίχρωμες ξυλογραφίες. Καθώς τόσο οι ξυλογραφίες όσο και τα κινητά τυπογραφικά στοιχεία ήταν ανάγλυφα, μπορούσαν να δώσουν εκτύπωση μαζί στην ίδια πρέσα (πιεστήριο). Το βιβλίο είναι τυπωμένο με μαύρο και κόκκινο μελάνι, και δίχρωμα αρχικά γράμματα, αλλά τα μεγάλα έγχρωμα κεφαλαία γράμματα είναι τυπωμένα με κόκκινο και μπλε μελάνι.[3] Αυτά τα κεφαλαία ήταν εν μέρει δουλειά του τεχνίτη που είναι απλώς γνωστός ως «Fust master» και αργότερα εργάσθηκε για λογαριασμό των Φουστ και Σέφερ στην έκδοση της Βίβλου του 1462.[1] Σε συνοδευτικό χειρόγραφο παρεχόταν και παρτιτούρα μουσικής για τους ψαλμούς.[3] Η εκτύπωση σε διχρωμία, παρά το ότι ήταν εφικτή με την εφεύρεση του Γουτεμβέργιου (όπως αποδείχθηκε με το Ψαλτήριο του Μάιντς), φαίνεται ότι εγκαταλείφθηκε κατόπιν, ως χρονοβόρα, καθώς λίγα άλλα παραδείγματα της διαδικασίας αυτής είναι γνωστά.[4]

Στην πραγματικότητα έγιναν δύο εκδόσεις ταυτοχρόνως, η συνεπτυγμένη και η μακρά. Η πρώτη είχε 143 φύλλα, ενώ η δεύτερη είχε 175 και έγινε για χρήση από την επισκοπή του Μάιντς. Τα σωζόμενα δείγματα και μεμονωμένα φύλλα είναι όλα τυπωμένα πάνω σε δέρμα νεαρού μοσχαριού (vellum), δηλαδή σε περγαμηνή, και όχι σε χαρτί. Είναι άγνωστο το εάν τυπώθηκαν κάποια αντίγραφα σε χαρτί.[5] Τουλάχιστον ένα αντίγραφο βρισκόταν ακόμα σε χρήση σε ιερές ακολουθίες σε ένα μοναστήρι στα μέσα του 18ου αιώνα.[6]

Η χρονολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Ψαλτήριο του Μάιντς είναι το παλαιότερο ευρωπαϊκό βιβλίο στη ιστορία με τυπωμένη χρονολογία εκδόσεως, αλλά όχι το πρώτο τυπωμένο βιβλίο που αναγράφει μια χρονολογία συνδεδεμένη με την παραγωγή του: τον Αύγουστο του 1456 ο βιβλιοδέτης και διακοσμητής με κόκκινο μελάνι ενός αντιγράφου της Βίβλου του Γουτεμβέργιου προσέθεσε γραμμένες με το χέρι ημερομηνίες για να δείξει πότε ολοκληρώθηκαν αυτές οι εργασίες.[7]

Ο κολοφώνας του βιβλίου μπορεί να μεταφρασθεί ως ακολούθως:

Αυτός ο τόμος των Ψαλμών, κεκοσμημένος με μεγαλειώδη κεφαλαία γράμματα και καθαρώς διαχωρισμένος με πλαίσια, έχει δημιουργηθεί με μια μηχανική διαδικασία εκτυπώσεως και παραγωγής χαρακτήρων, χωρίς τη χρήση πένας, και ολοκληρώθηκε με κόπο, για την αγιότητα του Θεού, από τον Ιωακείμ Φουστ, πολίτη του Μάιντς, και τον Πέτερ Σέφερ του Γκέρνσχαϊμ, την παραμονή της εορτής της Αναλήψεως της Θεοτόκου [14 Αυγούστου] του σωτηρίου έτους 1457.[8]

Μετέπειτα εκδόσεις, με χρήση των ίδιων τυπογραφικών στοιχείων, έγιναν το 1459 (με ημερομηνία 29 Αυγούστου), το 1490, το 1502 (η τελευταία έκδοση του Σέφερ) και το 1516.

Σωζόμενα αντίγραφα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σήμερα υπάρχουν μόνο δέκα αντίγραφα από την πρώτη έκδοση του Ψαλτηρίου του Μάιντς, οπότε ως προς αυτό είναι σπανιότερο βιβλίο από τη Βίβλο του Γουτεμβέργιου.[9] Διασώζονται επιπλέον αρκετά σπαράγματα (μεμονωμένες σελίδες, ομάδες ή τμήματα σελίδων).[5] Τα δέκα αντίγραφα φυλάσσονται στα εξής μέρη:

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Ikeda, Mayumi (2010). «The first experiments in printing at the Fust-Schöffer press». Στο: Wagner, Bettina· Reed, Marcia. Early Printed Books as Material Objects: Proceedings of the Conference Organized by the Ifla Rare Books and Manuscripts Section Munich, 19-21 August 2009. De Gruyter Sur. σελίδες 39–49. ISBN 978-3-11-025324-5. 
  2. ↑ Roberts, William (1893). Printers' Marks, by. George Bell & Sons, York Street, Covent Garden Λονδίνου & Νέα Υόρκη. 
  3. ↑ 3,0 3,1 «The Mainz Psalter». Royal Collection. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2016. 
  4. ↑ André Horch. «Gutenberg-Museum Mainz: Veranstaltungsüberblick». Gutenberg-museum.de. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2016. 
  5. ↑ 5,0 5,1 [1][νεκρός σύνδεσμος] Incunabula Short Title Catalogue, ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2012
  6. ↑ 6,0 6,1 Jensen, Kristian (2011). Revolution and the Antiquarian Book: Reshaping the Past, 1780-1815. Cambridge University Press. ISBN 978-1107000513. 
  7. ↑ Clausen Books: Gutenberg Bible Census, accessed 3 February 2012
  8. ↑ Connections του James Burke, σελ. 100
  9. ↑ «Early printed books, manuscripts, fine bindings and private presses: incunabula». rct.uk/collection/. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2018. 
  10. ↑ «History: Information bulletin: Mainz Psalter returned». Digicoll.library.wisc.edu. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2016. 

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • McMurtrie, Douglas C.: The Mainz Psalter of 1457, ιδιωτική έκδοση, Σικάγο 1931
  • Masson, Irvine: The Mainz Psalters and Canon Missae, 1457-1459, έκδ. Bibliographical Society, Λονδίνο 1954

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ψαλτήριο_του_Μάιντς&oldid=10333060"