Χρήστης:Anna Diderot/πρόχειρο/Ιφιγένεια εν Αυλίδι (Γκλουκ)
|
Αυτή η σελίδα είναι ένα πρόχειρο της Anna Diderot. Εξυπηρετεί ως χώρος δοκιμών και ανάπτυξης σελίδων της Βικιπαίδειας και δεν είναι εγκυκλοπαιδικό λήμμα.
|
Η Ιφιγένεια εν Αυλίδι (Γαλλικά: Iphigénie en Aulide) είναι όπερα σε τρεις πράξεις του Κρίστοφ Βίλιμπαλντ Γκλουκ. Το λιμπρέτο είναι του Le Bailly du Roullet[σημ. 1], βασισμένο στην τραγωδία Ιφιγένεια (1674) του Ρακίνα, με τη σειρά της βασισμένη στην Ιφιγένεια εν Αυλίδι του Ευριπίδη. Έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στην Όπερα του Παρισιού στις 19 Απριλίου 1774 και αποτελεί το πρώτο από τα έξι έργα που ο Γερμανός μουσικός συνέθεσε ή επεξεργάστηκε εκ νέου για το κοινό της γαλλικής πρωτεύουσας.
Ιστορικό σύνθεσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Καθώς το άστρο του Γκλουκ στη Βιέννη βρισκόταν στη δύση του στις αρχές της δεκαετίας του 1770, η νέα του φιλία με τον επίδοξο λιμπρετίστα και ακόλουθο στη γαλλική πρεσβεία, γνωστό ως Le Bailly du Roullet, και κυρίως το γεγονός ότι η αγαπημένη πρώην μαθήτριά του στη μουσική, Μαρία Αντουανέτα,[1] το 1770, παντρεύτηκε τον δελφίνο της Γαλλίας, τον οδήγησαν να σκεφτεί, στο κατώφλι των εξήντα ετών, να αναζητήσει την τύχη του στο Παρίσι.
Μέσα σε λίγους μήνες, ο Γκλουκ όχι μόνο δούλευε, χωρίς να έχει εξασφαλίσει κανένα συμβόλαιο, σε μια νέα όπερα με λιμπρέτο του du Roullet, l'Iphigénie en Aulide, με θέμα ριζωμένο στη γαλλική θεατρική παράδοση και εμπνευσμένο από μια τραγωδία του Ρακίνα. αλλά είχε ανοίξει και αλληλογραφία με το περιοδικό «Mercure de France» με σκοπό να προετοιμάσει το έδαφος στη δύσκολη πιάτσα του Παρισιού. Στο μεταξύ ο Le Bailly du Roullet, με τις πλάτες της Αντουανέτας, άσκησε πολύ ισχυρή πίεση στη διοίκηση της Académie Royale de Musique, έως ότου κατάφερε το πολυπόθητο συμβόλαιο για τον Γκλουκ.
Το 1773 έφυγε για το Παρίσι, με την παρτιτούρα της Ιφιγένειας έτοιμη και, όπως είχε προβλέψει ρητά [σημ. 2] συγκρούστηκε αμέσως με ολόκληρο το άκαμπτο περιβάλλον της Όπερας, απρόθυμο να δεχτεί τις απότομες μεθόδους εργασίας του και το νέο του καλλιτεχνικό και μουσικό στυλ. Οι πρόβες της Ιφιγένειας διήρκεσαν ένα ολόκληρο εξάμηνο και μόνο οι επαναλαμβανόμενες απειλές του πως θα σηκωθεί να φύγει και κυρίως η υποστήριξη της Αυλής του επέτρεψαν να επικρατήσει στο τέλος. Στη Sophie Arnould, που για τον ρόλο της Ιφιγένειας απαιτούσε μεγάλες άριες αντί για συνεχόμενα ρετσιτάτιβο, απάντησε: "Για να τραγουδήσεις μεγάλες άριες, πρέπει πρώτα να ξέρεις να τραγουδάς". Μάλωσε με τον χορευτή Γκαετάν Βεστρίς που ήθελε η όπερα να τελειώσει με ένα μπαλέτο, όπως συνηθιζόταν. "Μια σακόν!"[σημ. 3] φώναξε ο Γκλουκ. "Θέλουμε να αναπαραστήσουμε τους Έλληνες· μπας και είχαν οι Έλληνες σακόν;" Ο Βεστρίς, έκπληκτος που έμαθε ότι δεν είχαν, απάντησε με χιούμορ: "Τόσο το χειρότερο γι’ αυτούς". Όσο για τη χορωδία, ο Μπερλιόζ θα θυμόταν ενενήντα χρόνια αργότερα, "τα μέλη της δεν έδιναν καμία υποκριτική ερμηνεία. Καρφωμένα δεξιά και αριστερά της σκηνής, σαν σωλήνες εκκλησιαστικού οργάνου, επαναλάμβαναν το μάθημά τους με απάθεια. [Ο Γκλουκ] ήταν αυτός που προσπάθησε να τους αναζωογονήσει, δείχνοντάς τους κάθε χειρονομία και κάθε κίνηση".
Παραστάσεις και απήχηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Ιφιγένεια ανέβηκε τελικά στις 19 Απριλίου 1774, με αρχικά πολύ μέτρια επιτυχία και δόθηκαν μόνο τρεις ακόμα παραστάσεις, στις 22, 24 και 29 Απριλίου, επειδή τα γαλλικά θέατρα παρέμειναν κλειστά για ενάμιση μήνα, λόγω της ασθένειας και, εν συνεχεία, του θανάτου του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΕ΄. Όταν η Όπερα ξανάνοιξε είχε στο πρόγραμμά της άλλες παραστάσεις και έτσι η Ιφιγένεια μπόρεσε να επιστρέψει στη σκηνή μόνο στις 10 Ιανουαρίου 1775. Ωστόσο, συνέχισε να επαναλαμβάνεται ετησίως στις περιόδους 1776/1780, 1782/1793, 1796/1824, έτσι ώστε, στο διάστημα αυτό των πενήντα ετών, δόθηκαν συνολικά περισσότερες από τετρακόσιες παραστάσεις, με αποτέλεσμα να γίνει η όπερα του Γκλουκ με τις περισσότερες παραστάσεις. στη γαλλική πρωτεύουσα. Για την αναβίωση της το 1775, ο Γκλουκ ξαναδούλεψε την Ιφιγένεια, εισάγοντας στο τέλος της όπερας το χαρακτήρα της Άρτεμις (σοπράνο) ως deus ex machina, και τροποποιώντας και επεκτείνοντας τα ντιβερτισμάν. Έτσι, με μια ευρεία έννοια, μπορεί να ειπωθεί ότι υπάρχουν δύο εκδοχές του έργου, αλλά οι διαφορές δεν είναι σε καμία περίπτωση ιδιαίτερα μεγάλες και σημαντικές.
Μετά τη δεκαετία του 1830, η Ιφιγένεια έπαψε να ανεβαίνει τόσο συχνά, οι προτιμήσεις του κοινού είχαν στραφεί σε άλλες δυο όπερες του Γκλουκ, τις Ορφέας και Ευριδίκη, (1762) και Ιφιγένεια εν Ταύροις, (1779). Και τα τρία έργα πάντως κίνησαν το ενδιαφέρον των συνθετών του δέκατου ένατου αιώνα με αποτέλεσμα τη γέννηση ενημερωμένων εκδόσεων τους. Με την Ιφιγένεια εν Αυλίδι καταπιάστηκε ο Ρίχαρντ Βάγκνερ το 1847, ο οποίος παρουσίασε μια αναθεώρηση της όπερας του Γκλουκ με τίτλο Iphigenia in Aulis στην Όπερα της Δρέσδης. Εκτός από τη μετάφραση της στα γερμανικά, ο Βάγκνερ επιμελήθηκε μια νέα ενορχήστρωση της όπερας, εισήγαγε πολυάριθμα κομμάτια και πρόσθεσε ρετσιτάτιβο και άλλη δική του πρωτότυπη μουσική. Άλλαξε επίσης την τρίτη πράξη και της έδωσε νέο τέλος (με την Άρτεμη να διατάζει την Ιφιγένεια να μεταφερθεί στην Ταυρίδα ως αρχιέρειά της), δημιουργώντας έτσι μια σύνδεση μεταξύ των δυο έργων Ιφιγένεια εν Αυλίδι και Ιφιγένεια εν Ταύροις, κάτι που δεν υπήρχε στις προθέσεις του Γκλουκ. Η Βαγκνερική εκδοχή είχε σημαντική επιτυχία στα γερμανικά θέατρα, όπου συνήθως παιζόταν στη θέση της αρχικής γαλλικής έκδοσης μέχρι τα τελευταία χρόνια.
Χαρακτήρες και ερμηνευτές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Χαρακτήρας | Είδος φωνής | Ερμηνευτές παγκόσμιας πρεμιέρας,
19 Απριλίου 1774 |
|---|---|---|
| Αγαμέμνονας | Βαθύφωνος | Henri Larrivée |
| Κλυταιμνήστρα | Σοπράνο | Françoise-Claude-Marie-Rosalie Campagne Duplant |
| Ιφιγένεια | Σοπράνο | Sophie Arnould |
| Αχιλλέας | Τενόρος | Joseph Legros |
| Πάτροκλος | Βαθύφωνος | Durand |
| Κάλχας | Βαθύφωνος | Nicolas Gélin |
| Αρκάς | Βαθύφωνος | Beauvalet |
| Ελληνίδες | Σοπράνο | Marie-Françoise de Beaumont d'Avantois και Rosalie Levasseur |
| Μια σκλάβα από τη Λέσβο | Σοπράνο | M.lle Chateauneuf |
| Χορωδία: Στρατιώτες και λαός, Θεσσαλοί πολεμιστές, Γυναίκες από το Άργος, Γυναίκες από την Αυλίδα, Σκλάβοι από τη Λέσβο, Ιέρειες της Αρτέμιδος | ||
Μπαλέτο
Χορεύτριες: Marie-Madeleine Guimard, Marie Allard, Anne Heinel, Peslin Χορευτές: Gaëtan Vestris, Maximilien Gardel | ||
Πλοκή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Πλήρες όνομα: François-Louis Gand Le Bland Du Roullet (1716 – 1786), Γάλλος διπλωμάτης και λιμπρετίστας
- ↑ "Θα υπάρξει έντονη αντιπαράθεση, είχε γράψει ο Γκλουκ την παραμονή της αναχώρησής του για το Παρίσι, γιατί έρχεται σε αντίθεση με κάποιες εθνικές προκαταλήψεις έναντι των οποίων η λογική είναι ανίσχυρη"
- ↑ σπανιόλικος χορός του 16ου αιώνα
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Μαρία Θερμού (8 Δεκεμβρίου 2022). «Η κιθάρα μιας βασίλισσας και το σπαθί ενός αριστοκράτη». mononews.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2024.
Βιβλιογραφικές πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- τίτλος.
- τίτλος.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]