Χρήστης:AllieMich/Ιωάννης του Σάλσμπουρι
Ο Ιωάννης του Σάλσμπουρι (John of Salisbury) (τέλη 1110 - 25 Οκτωβρίου 1180), ο οποίος αναφερόταν για τον εαυτό του ως Johannes Parvus ("John the Little"), [1] ήταν Άγγλος συγγραφέας, φιλόσοφος, εκπαιδευτικός, διπλωμάτης και επίσκοπος της Σαρτρ .
Τα πρώτα χρόνια και η εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννημένος στο Σόλσμπερι της Αγγλίας, ήταν περισσότερο Αγγλοσαξονικής παρά Νορμανδικής καταγωγής, και ως εκ τούτου, καθώς φαίνεται, γραφέας από ένα ταπεινό υπόβαθρο, του οποίου η καριέρα εξαρτιόταν από την εκπαίδευσή του. Πέρα από αυτό, και από το ότι υιοθέτησε την επωνυμία Parvus, που σημαίνει «σύντομος» ή «μικρός», λίγες λεπτομέρειες είναι γνωστές σχετικά με την πρώιμη ζωή του. Από τις δικές του δηλώσεις γίνεται κατανοητό ότι έφτασε ως τη Γαλλία περί το 1136, και ξεκίνησε τακτικές σπουδές στο Παρίσι υπό τον Peter Abelard, [2] οποίος για ένα σύντομο χρονικό διάστημα είχε ανοίξει ξανά το διάσημο σχολείο του εκεί στο Montagne Sainte-Geneviève .
Οι γλαφυρές περιγραφές του Ιωάννη για τους δασκάλους και τους μαθητές παρέχουν μερικές από τις πολυτιμότερες πληροφορίες για την πρώιμη εποχή του Πανεπιστημίου του Παρισιού . [3] Όταν ο Abelard αποσύρθηκε από το Παρίσι, ο Ιωάννης σπούδασε υπό τους Master Alberic και Robert του Melun . Το 1137, ο John μετέβη στη Σαρτρ, όπου σπούδασε γραμματική υπό τον William of Conches και ρητορική, λογική και τους κλασικούς υπό τον Richard l'Evêque, μαθητή του Bernard της Σαρτρ . [4] Η διδασκαλία του Μπερνάρντ διακρινόταν αφενός από την έντονη πλατωνική τάση της, και αφετέρου από τη ημασία που αποδιδόταν στη λογοτεχνική μελέτη των μεγάλων Λατίνων συγγραφέων. Η επιρροή του τελευταίου χαρακτηριστικού είναι αισθητή σε όλα τα έργα του Ιωάννη.
Περί το 1140 ο Ιωάννης επέστρεψε στο Παρίσι για να σπουδάσει θεολογία υπό τον Gilbert de la Porrée, ενώ αργότερα υπό τον Robert Pullus και τον Simon του Poissy, ασκώντας ταυτόχρονα το επάγγελμα του δασκάλου για τους γόνους των ευγενών. Το 1148, κατοικούσε στο Αβαείο του Μουτιέρ-λα-Σέλελ στην επισκοπή της Τροίας, με τον φίλο του Πέτερ του Κέλε . Ήταν παρών στο Συμβούλιο της Ρεμς το 1148, υπό την προεδρία του Πάπα Ευγενίου ΙΙΙ . Εικάζεται ότι ενώ βρίσκονταν εκεί, ήρθε σε επαφή με τον Theobald, μέσω του St. Bernard του Clairvaux, του οποίου έγινε γραμματέας. [2]
Γραμματέας του Αρχιεπισκόπου του Καντέρμπουρυ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ιωάννης του Σάλσπουρι ήταν γραμματέας του Αρχιεπισκόπου Theobald για επτά χρόνια. Ενώ στο Καντέρμπουρυ γνώρισε τον Thomas Becket, μια από τις σημαντικότερες και ισχυρότερες επιρροές στη ζωή του Ιωάννη. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου εκπλήρωσε πολλές αποστολές στην Αγία Έδρα. Πιθανότατα, σε μία εξ αυτών γνώρισε τον Nicholas Breakspear, ο οποίος το 1154 στέφθηκε Πάπας με το όνομα Adrian IV . Το επόμενο έτος ο Ιωάννης τον επισκέφτηκε, μένονταςστο Μπενεβέντο μαζί με εκείνον για αρκετούς μήνες. Βρέθηκε στην αυλή της Ρώμης τουλάχιστον δύο φορές μετά. [4]
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ο Ιωάννης συνέθεσε τα μεγαλύτερα έργα του, που δημοσιεύθηκαν σχεδόν σίγουρα το 1159, τον Πολυκρατικό, ή Περί της Ελαφρότητας των Αυλικών και των Βημάτων των Φιλοσόφων (Policraticus, sive de nugis curialium et de vestigiis) και το Metalogicon, γραπτά πολύτιμα για τις παραθέσεις πληροφοριών σχετικά με τα ζητήματα και τη μορφή της Σχολαστικής Εκπαίδευσης, και αξιοσημείωτα για την καλλιεργημένο τους στυλ και την ανθρωπιστική τους τάση. Ο Policraticus ρίχνει περαιτέρω φως στην παρακμή της συμπεριφοράς των δικαστηρίων του 12ου αιώνα και της χαλαρής ηθικής των δικαιωμάτων. Η αντίληψη των σύγχρονων για τα μεγαλεπίβολα κατορθώματα κατόπιν της « στάσης επί των ώμων γιγάντων » της Αρχαιότητας εμφανίζεται για πρώτη φορά σε γραπτή μορφή στο Metalogicon . Μετά το θάνατο του Theobald το 1161, ο John συνέχισε ως γραμματέας του διαδόχου του, Thomas Becket, και συμμετείχε ενεργά στις μακρές διαμάχες μεταξύ αυτού του Αρχιεπισκόπου και του κυρίαρχου του, Henry II, ο οποίος θεωρούσε τον Ιωάννη ως παπικό πράκτορα. [5]
Οι επιστολές του Ιωάννη ρίχνουν φως στον συνταγματικό αγώνα όπου τότε τάρασσε την Αγγλία. Το 1163, ο Ιωάννης, για λόγους που παραμένουν ασαφείς, σταμάτησε να ευνοείται από το βασιλιά και αποσύρθηκε στη Γαλλία. Τα επόμενα έξι χρόνια τα πέρασε με τον φίλο του Peter of La Celle, πλέον ηγούμενο του St. Remigius στη Ρεμς . Εδώ έγραψε την "Historia Pontificalis". [6] Το 1170, ηγήθηκε της αποστολής που ήταν επιφορτισμένη με την προετοιμασία της επιστροφής του Μπέκετ στην Αγγλία, [2] και βρισκόταν στο Καντέρμπουρυ τη στιγμή της δολοφονίας του Μπέκετ. Το 1174, ο Ιωάννης έγινε ταμίας του καθεδρικού ναού του Έξετερ.
Επίσκοπος της Σαρτρ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1176, έγινε επίσκοπος της Σαρτρ, όπου πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του. Το 1179, συμμετείχε ενεργά στο Τρίτο Συμβούλιο του Λατερανού . Πέθανε στη Σαρτρ, είτε στις 25 Οκτωβρίου 1180 είτε κοντά στην παραπάνω ημερομηνία. [1]
Λογιότητα και επιρροές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα γραπτά του Ιωάννη είναι εξαιρετικά χρήσιμα για τον προσδιορισμό της λογοτεχνικής και επιστημονικής κατάστασης της Δυτικής Ευρώπης του 12ου αιώνα. Αν και γνώριζε καλά τη νέα λογική και τη διαλεκτική ρητορική του πανεπιστημίου, οι απόψεις του Ιωάννη υποδηλώνουν επίσης μια καλλιεργημένη νοημοσύνη με μεγάλη εμπειρία σε πρακτικές υποθέσεις, αντιτιθέμενη στις ακρότητες, τόσο του νομιναλισμού όσο και του ρεαλισμού, με μια πρακτική κοινή λογική . Το δόγμα του βασίζεται στον λογοτεχνικό σκεπτικισμό του Κικέρωνα, για τον οποίο έτρεφε απερίφραστο θαυμασμό, και στην γραφή του τελευταίου βάσισε το δικό του συγγραφικό στυλ. Η άποψη του Ιωάννη ότι ο σκοπός της εκπαίδευσης ήταν ηθικός, και όχι απλώς διανοητικός, έγινε ένα από τα πρωταρχικά εκπαιδευτικά δόγματα του δυτικού πολιτισμού. Αυτό το ηθικό όραμα της εκπαίδευσης μοιάζει περισσότερο με την παράδοση της μοναστηριακής εκπαίδευσης που προηγήθηκε της δικής του Σχολαστικής εποχής, και με το όραμα της εκπαίδευσης που αναδύεται στην κοσμοθεωρία του αναγεννησιακού ανθρωπισμού . [7]
Σχετικά με τους Έλληνες συγγραφείς, φαίνεται πως δεν είχε έρθει σε επαφή με τα πρωτότυπα κείμενά τους, ενώ η έκθεσή του σε μεταφράσεις ήταν περιορισμένη. Ωστόσο, ο Ιωάννης ήταν από τους καλύτερους Λατινιστές της εποχής του. Ο Τίμαιος του Πλάτωνα στη λατινική εκδοχή του Χαλκιδίου ήταν γνωστός στον Ιωάννη και τους συγχρόνους του, όπως και τους προκατόχους του και μάλλον είχε πρόσβαση σε μεταφράσεις του Φαίδωνα και του Μένωνα . Από τον Αριστοτέλη κατείχε ολόκληρο το Όργανον στα Λατινικά. Είναι, πράγματι, ο πρώτος από τους μεσαιωνικούς συγγραφείς στους οποίους ήταν γνωστό το έργο αυτό στο σύνολο του.
Αρχικά επινόησε τον όρο theatrum mundi, μια έννοια που επηρέασε το θέατρο αρκετούς αιώνες αργότερα. Σε αρκετά κεφάλαια του τρίτου βιβλίου του Policraticus , στοχάζεται επί της θέσης ότι «η ζωή του ανθρώπου στη γη είναι μια κωμωδία, όπου ο καθένας ξεχνάει το δικό του ρόλο παίζει αυτόν κάποιου άλλου». [8]
Φανταστικές απεικονίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ιωάννης παρουσιάστηκε από τον ηθοποιό Alex G. Hunter στη βουβή ταινία Becket του 1924, με βάση το ομώνυμο έργο του Alfred Lord Tennyson .
Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 McCormick, Stephen J. (1889). The Pope and Ireland. San Francisco: A. Waldteufel. σελίδες 44.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Guilfoy, Kevin, "John of Salisbury", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2015 Edition), Edward N. Zalta (ed.).
- ↑ Cantor 1992:324.
- ↑ 4,0 4,1 John of Salisbury. Frivolities of Courtiers and Footprints of Philosophers, (Joseph B. Pike, trans.), University of Minnesota, 1938
- ↑ Norman F. Cantor, 1993. The Civilization of the Middle Ages, 324–326.
- ↑ Coffey, Peter. "John of Salisbury." The Catholic Encyclopedia Vol. 8. New York: Robert Appleton Company, 1910. 20 Jul. 2015
- ↑ Cantor 1993:325f.
- ↑ John Gillies, Shakespeare and the Geography of Difference, Volume 4 of Cambridge Studies in Renaissance Literature and Culture, Cambridge University Press, 1994. (ISBN 9780521458535). Pages 76-77.
Απόδοση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το παρόν λήμμα ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «John of Salisbury» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 15 (11η έκδοση) Cambridge University Press- Lane-Poole, Reginald (1892) «John of Salisbury» στο: Lee, Sidney, επιμ. Dictionary of National Biography 29 London: Smith, Elder & Co
- Coffey, Peter (1910). «John of Salisbury». Catholic Encyclopedia. 8. New York: Robert Appleton Company.
- Luscombe, David. «Salisbury, John of (late 1110s–1180)». Oxford Dictionary of National Biography (online έκδοση). Oxford University Press. doi:. (Subscription or UK public library membership required.)
[[Κατηγορία:Σχολαστικοί φιλόσοφοι]] [[Κατηγορία:Λήμματα που περιέχουν παραπομπή σε κείμενο της Εγκυκλοπαίδειας Μπριτάννικα 1911 με παράμετρο Βικιθήκης]]