Χιρ και Ραντζιά
Η ιστορία των Χιρ και Ραντζιά είναι μία από τις πολλές δημοφιλείς τραγικές ιστορίες αγάπης από το Παντζάμπ, με κάποιες άλλες σημαντικές να αποτελούν οι ιστορίες των Σόνι και Μαχιβάλ και Σασούι και Πουνούν. Υπάρχουν αρκετές ποιητικές αφηγήσεις της ιστορίας, με την πιο διάσημη να είναι αυτή που έγραψε ο Ουαρίς Σαχ το 1766 με τίτλο Heer. Η πλοκή περιγράφει την ιστορία της αγάπης μεταξύ της Χιρ και του αγαπημένου της, Ραντζιά.[1]
Επειδή η πλοκή της ιστορίας περιλαμβάνει μια αγάπη στην οποία αντιτίθενται τα μέλη των οικογενειών των πρωταγωνιστών και τελειώνει με τον θάνατο των δύο, η ιστορία συγκρίνεται συχνά με το θεατρικό του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Ρωμαίος και Ιουλιέτα.[2][3]
Προέλευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ιστορία των Χιρ και Ραντζιά γράφτηκε από τον Ουαρίς Σαχ. Κάποιοι ιστορικοί λένε πως η ιστορία ήταν πρωτότυπη δουλειά του Σαχ, η οποία γράφτηκε όταν ερωτεύτηκε ένα κορίτσι με το όνομα Μπαγκ Μπαρί.[4] Άλλοι λένε πως οι Χιρ και Ραντζιά ήταν υπαρκτά πρόσωπα, οι οποίοι έζησαν κατά την περίοδο της δυναστείας των Λόντι, και πως ο Σαχ χρησιμοποίησε αργότερα αυτές τις προσωπικότητες για την ιστορία του. Ο Σαχ δηλώνει πως η ιστορία έχει ένα βαθύτερο νόημα, αναφερόμενος στην αδυσώπητη αναζήτηση του ανθρώπου προς τον Θεό.[5]
Μία από τις δημοφιλείς ιστορίες προέλευσης του παραμυθιού είναι πως ήταν μια ιστορία από την εποχή του Αυτοκράτορα Ακμπάρ. Με ηλικία περίπου έξι αιώνων σήμερα, την ιστορία αφηγήθηκε πρώτη φορά ο ποιητής Νταμοντάρ Ντας Αρόρα κατά την περίοδο βασιλείας του Αυτοκράτορα Ακμπάρ. Ο Νταμοντάρ ήταν ντόπιος της πόλης Τζανγκ, όπου βασίζεται κατά κύριο λόγο η ιστορία, και την άκουσε από τον Ράτζα Ραμ Χάτρι, ο οποίος είναι υποτιθέμενος αυτόπτης μάρτυρας όλων όσων συνέβησαν. Από τότε, η ιστορία αφηγήθηκε ποικιλοτρόπως και σε διάφορες γλώσσες, τόσο ως ποίημα όσο και ως κείμενο.[6]
Σύνοψη της ιστορίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Χιρ ήταν μια εξαιρετικά όμορφη γυναίκα, η οποία γεννήθηκε μέσα σε μία εύπορη οικογένεια της φυλής Σίαλ στην πόλη Τζανγκ, το σημερινό Παντζάμπ, Πακιστάν. Ο Ραντζιά (το μικρό όνομα του οποίου είναι Ντιίντο), ένας Τζατ από τη φυλή Ραντζιά, ήταν ο μικρότερος από τα τέσσερα αδέλφια της οικογένειας και ζούσε στο χωριό Τακχτ Χαζαρά, δίπλα στον ποταμό Ακεσίνη. Ως ο αγαπημένος γιος του πατέρα του, σε αντίθεση με τα αδέλφια του που έπρεπε να μοχθούν στα χωράφια, ο Ραντζιά ζούσε μια άνετη ζωή, παίζοντας φλάουτο ('Wanjhli'/'Μπανσούρι'). Έπειτα από μια διαμάχη που είχε με τα αδέλφια του για τη γη, ο Ραντζιά έφυγε από το σπίτι (στην εκδοχή του Ουαρίς Σαχ, αναφέρεται πως ο Ραντζιά έφυγε από το σπίτι επειδή οι σύζυγοι των αδελφών του αρνούνταν να του δώσουν φαγητό).
Τελικά, έφτασε στο χωριό της Χιρ, όπου την είδε και την ερωτεύτηκε. Ο πατέρας της Χιρ προσέφερε στον Ράντζια δουλειά, αφήνοντάς τον να βόσκει τα κοπάδια του. Η Χιρ γοητεύτηκε από τον τρόπο που ο Ραντζιά έπαιζε το φλάουτο και τελικά τον ερωτεύτηκε κι εκείνη. Για αρκετά χρόνια, οι δυο τους συναντιόντουσαν κρυφά μέχρι που τους ανακάλυψαν ο ζηλιάρης θείος της Χιρ, ο Κάιντο, και οι γονείς της, Τσουτσάκ και Μαλκί. Έπειτα από αυτό, η Χιρ εξαναγκάστηκε από την οικογένειά της και τον τοπικό ιερέα να παντρευτεί κάποιον άλλον άντρα, τον Σαΐντα Χίρα.
Μετά τον γάμο της Χιρ, η καρδιά του Ραντζιά είχε σπάσει. Περιπλανιόταν μόνος στην ύπαιθρο, μέχρι που συνάντησε έναν Σαϊβίτη ασκητή. Μετά τη συνάντησή του με τον Γκόρακνατ, τον ιδρυτή της σέκτας Kanphata (τρυπημένα αυτιά), στην Τιλά Τζούγιαν (ο 'λόφος των ασκητών', 50 μίλια βόρεια της ιστορικής πόλης Μπίρα, Περιφέρεια Σαργκοντά, Παντζάμπ), ο Ραντζιά έγινε κι εκείνος ασκητής, τρύπησε τα αυτιά του και παραιτήθηκε από τον υλικό κόσμο. Απαγγέλοντας το όνομα του Κυρίου, περιπλανιόταν σε ολόκληρο το Παντζάμπ, μέχρι που τελικά βρήκε το χωριό όπου ζούσε τώρα η Χιρ.
Μετά την επανασύνδεσή τους, το ζευγάρι επέστρεψε στο χωριό της Χιρ, όπου οι γονείς της Χιρ συμφώνησαν να τους παντρέψουν (μερικές εκδοχές της ιστορίας δηλώνουν πως η σύμφωνη γνώμη των γονιών για τον γάμο ήταν μια εξαπάτηση). Τη μέρα του γάμου, ο Κάιντο, θέλοντας να τιμωρήσει τη Χιρ για τη συμπεριφορά της, δηλητηρίασε το φαγητό της έτσι ώστε να μην γίνει ο γάμος. Ακούγοντας τα μαντάτα, ο Ραντζιά έτρεξε να βοηθήσει τη Χιρ αλλά ήταν πολύ αργά, αφού εκείνη είχε ήδη φάει από το δηλητηριασμένο φαγητό και είχε πεθάνει. Για άλλη μια φορά με ραγισμένη την καρδιά του, ο Ραντζιά έφαγε το υπόλοιπο δηλητηριασμένο φαγητό και πέθανε στο πλευρό της Χιρ.
Η Χιρ και ο Ραντζιά είναι θαμμένοι στη γενέτειρα της Χιρ, Τζανγκ. Ερωτευμένα ζευγάρια και όχι μόνο, επισκέπτονται συχνά το μαυσωλείο των δύο νέων.[7]
Στη σύγχρονη κουλτούρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μουσική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Βρετανός μουσικός Panjabi MC αναφέρει την ιστορία των Χιρ και Ραντζιά στο τραγούδι του Jogi που κυκλοφόρησε στο 2003.[8] Το τραγούδι ερμηνεύτηκε από διάφορους Πακιστανούς τραγουδιστές, ανάμεσά τους και ο κλασικός/παραδοσιακός καλλιτέχνης Γκιουλάμ Αλί.
Η ιστορία αναφέρεται σε δημοφιλή τραγούδια Bollywood όπως το Ranjha του Ρουπές Κουμάρ Ραμ από την ταινία Queen του 2014,[9] το Ranjha Ranjha της Ρίχα Μπαρντβάλ και του Τζάβεντ Αλί από την ταινία Raavan του 2010[10] και το Dariya από την ταινία Baar Baar Dekho.[11]
Τα ονόματα των Χιρ και Ραντζιά αναφέρονται επίσης στους στίχους του τραγουδιού One Love: The Taj Anthem του Α.Ρ. Ραμάν.[12]
Ο Αλάμ Λοχάρ είναι ξακουστός για την ερμηνεία της ιστορίας σε διάφορα στυλ και ένας από τους πρώτους διεθνείς παραδοσιακούς τραγουδιστές που ερμήνευσε την ιστορία σε μορφή τραγουδιού.[13]
Ένα από τα τραγούδια της Ινδουιστικής ταινίας Jab Tak Hai Jaan του 2012, έχει τον τίτλο Heer,[14] καθώς και η επίσης Ινδουιστική ταινία Race 3 του 2018, περιέχει ένα τραγούδι με το όνομα Heeriye, το οποίο αναφέρεται στους Χιρ και Ραντζιά.[15]
Κινηματογράφος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το επικό ποίημα της ιστορίας των Χιρ και Ραντζιά έχει προσαρμοστεί σε αρκετές κινηματογραφικές ταινίες από το 1928 μέχρι το 2013.[16]
| Ταινία & Έτος κυκλοφορίας | Ηθοποιοί | Παραγωγός και Σκηνοθέτης |
|---|---|---|
| Heer Ranjha (1928) | Zubeida ως Χιρ, Shehzadi, Jani Babu | Fatma Begum, Victoria Fatma Co./FCo |
| Heer Ranjha (Hoor-e-Punjab) (1929) | Salochna ως Χιρ, Dinshaw Bilimoria ως Ραντζιά, Jamshedji, Neelum, M. Ismail ως Κάιντο, Abdul Rashid Kardar ως Σιίντα Χίρα | Hakim Ram Parashad (Παραγωγός), Pesi Karani & R. S. Chaudhry (Σκηνοθέτες), Imperial Film Company Bombay |
| Heer Ranjha (1931) | Master Faqira ως Ραντζιά, Shanta Kumari ως Χιρ | J. P. Advani, Karishna Tone |
| Heer Ranjha (1932) | Rafiq Ghaznavi ως Ραντζιά, Anwari Bai ως Χιρ | Abdul Rashid Kardar, Hakim Ram Parashad |
| Heer Ranjha (1948) | Mumtaz Shanti ως Χιρ, Ghulam Mohammed ως Ραντζιά | Wali Sahib |
| Heer (1955) | Swaran Lata ως Χιρ, Inayat Hussain Bhatti ως Ραντζιά | Nazeer Ahmed Khan |
| Heer (1956) | Nutan ως Χιρ, Pradeep Kumar ως Ραντζιά | Hameed Butt |
| Heer Sial (1962) | Bahar Begum ως Χιρ, Sudhir ως Ραντζιά | |
| Heer Sial (1965) | Firdaus ως Χιρ, Akmal Khan ως Ραντζιά | Jafar Bukhari |
| Heer Ranjha (1970) | Firdaus ως Χιρ, Ejaz Durrani ως Ραντζιά | Masood Pervez |
| Heer Raanjha (1970) | Priya Rajvansh ως Χιρ, Raaj Kumar ως Ραντζιά | Chetan Anand |
| Heer Ranjha (1992) | Sridevi ως Χιρ, Anil Kapoor ως Ραντζιά | Harmesh Malhotra |
| Heer Ranjha (2009) | Neeru Bajwa ως Χιρ, Harbhajan Mann ως Ραντζιά | Harjit Singh |
Γκαλερί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
-
Τιλά Τζούγιαν, Πακιστάν όπου ο Ραντζιά έγινε ασκητής -
Ο Ραντζιά διασχίζει τον ποταμό Ακεσίνη -
Το μαυσωλείο των Χιρ και Ραντζιά στην Τζανγκ -
Το εσωτερικό του μαυσωλείου των Χιρ και Ραντζιά -
Η επιγραφή της ταφόπλακας των Χιρ και Ραντζιά -
Φυλαχτά σε δέντρο πίσω από το μαυσωλείο των Χιρ και Ραντζιά
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Muhammad Afzal Shahid. «Waris Shah and Heer Ranjha». apnaorg.com/. Academy of the Punjab in North America. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ Marcella C. Sirhandi (1999-09-01). «Manipulating Cultural Idioms». Art Journal 58 (3): 40–47. doi:. ISSN 0004-3249.
- ↑ Maini, Tridivesh Singh (1 Οκτωβρίου 2011). «Cultural Insights Punjab Can It Be a Bridge to Peace Between India and Pakistan?» (PDF). Calhoun: The NPS Institutional Archive. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 12 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ N. Hanif (2000). Biographical Encyclopaedia of Sufis: South Asia. σελ. 387.
- ↑ Waqar Pirzada (2014). Chasing Love Up against the Sun. σελ. 12.
- ↑ Anisur Rahman (4 Οκτωβρίου 2019). «Rekhta Blog - Qissa-Kahaani Banaam Heer Ranjha». Rekhta. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ Tariq Amir (17 Μαΐου 2014). «Tomb of Heer Ranjha in Jhang & Takht Hazara». Pakistan Geotagging. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «Jogi (English translation)». lyricstranslate.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «Ranjha Lyrics (Enlish Translation)». BollyNook. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «Ranjha Ranjha lyrics (English Translation)». BollyNook. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «Dariya Lyrics (English Translation)». BollyNook. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «Ek Mohabbat lyrics». Lyrics Masti. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ Nate Rabe (19 Απριλίου 2015). «Five videos show why Alam Lohar remains one of Punjab's iconic folk cultural heroes». scroll.in. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019.
Lohar is famous for his rendition of Waris Shah’s Heer, which he had completely memorised and performed in numerous styles.
- ↑ «Jab Tak Hai Jaan: Watch the new song 'Heer'». News18. 6 Νοεμβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «Heeriye Lyrics (English Translation)». BollyNook. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «List of many films made on the love story of Heer Ranjha». Complete Index To World Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2016.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- «Documentary Film on Heer Ranjha produced by Kamran Saqi». Royal News – μέσω YouTube.
- «Read Online Heer Waris Shah By Peeran Dita Targarh». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019. (στα Ούρντου)
- «Qissa Heer Waris Shah». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2022. (στα Παντζάμπι)