Χειλεανάγνωση

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτά είναι δώδεκα αγόρια που φωτογραφήθηκαν να αρθρώνουν ταυτόχρονα τα ονόματά τους. Τα δώδεκα ονόματα ήταν Oom, Alden, Eastman, Alfred, Arthur, Luke, Fletcher, Matthew, Theodore, Richard, Shirmer και Hisswald.[1]

Η χειλεανάγνωση, γνωστή και ως διάβασμα των χειλιών, είναι μια τεχνική κατανόησης ενός περιορισμένου εύρους ομιλίας μέσω οπτικής ερμηνείας των κινήσεων των χειλιών, του προσώπου και της γλώσσας χωρίς ήχο.[2][3] Οι εκτιμήσεις για την επιτυχία της χειλεανάγνωσης ποικίλλουν, με ορισμένα νούμερα να φτάνουν έως και το 30%, επειδή η χειλεανάγνωση σχετίζεται με το πλαίσιο, τη γνώση της γλώσσας και τυχόν διαταραχές στην ακοή.[4] Αν και η χειλεανάγνωση χρησιμοποιείται πιο εκτενώς από κωφά και βαρήκοα άτομα, τα περισσότερα άτομα με καλό επίπεδο ακοής μπορούν να επεξεργαστούν ορισμένα στοιχεία ομιλίας βλέποντας ένα κινούμενο στόμα.[5]

Διαδικασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και η αντίληψη της ομιλίας θεωρείται ακουστική δεξιότητα, είναι εγγενώς πολυτροπική, καθώς η παραγωγή ομιλίας απαιτεί από τον ομιλητή να κάνει κινήσεις των χειλιών, των δοντιών και της γλώσσας που είναι συχνά ορατές στην επικοινωνία πρόσωπο με πρόσωπο. Οι πληροφορίες από τα χείλη και το πρόσωπο βοηθούν στην ακουστική κατανόηση.[6] Ο βαθμός στον οποίο οι άνθρωποι κάνουν χρήση τέτοιων δεικτών ποικίλλει ανάλογα με την ορατότητα της ομιλητικής δράσης, τις γνώσεις και τις ικανότητες του δέκτη.

Ηχητικά οπτικά φωνήµατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το φώνημα είναι η μικρότερη ανιχνεύσιμη μονάδα ήχου σε μια γλώσσα που χρησιμεύει στη διάκριση των λέξεων μεταξύ τους. Τα "χύμα" και "κύμα" διαφέρουν κατά ένα φώνημα και αναφέρονται σε διαφορετικές έννοιες. Η προφορική ελληνική γλώσσα έχει 23 φωνήματα.[7] Για τη χειλεανάγνωση, ο αριθμός των οπτικά διακριτικών μονάδων - των οπτικών φωνημάτων[8] - είναι πολύ μικρότερος, επομένως πολλά φωνήματα αντιστοιχίζονται σε λίγα μεγέθη. Αυτό συμβαίνει επειδή πολλά φωνήματα παράγονται μέσα στο στόμα και τον λαιμό και είναι δύσκολο να φανούν. Αυτά περιλαμβάνουν τα γλωττιδικά σύμφωνα και τις περισσότερες κινήσεις της γλώσσας.

Συνάρθρωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα οπτικά φωνήματα μπορούν να αποτυπωθούν ως στατικές εικόνες, αλλά η ομιλία ξετυλίγεται μέσα στον χρόνο. Η ομαλή άρθρωση των ήχων της ομιλίας στη σειρά μπορεί να σημαίνει ότι τα μοτίβα του στόματος μπορεί να «διαμορφωθούν» από ένα παρακείμενο φώνημα λόγω του φωνητικού πλαισίου. Αυτό το χαρακτηριστικό της δυναμικής ανάγνωσης της ομιλίας επηρεάζει τη χειλεανάγνωση.[9]

Χειλεανάγνωση και εκμάθηση γλωσσών σε ακούοντα βρέφη και παιδιά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τους πρώτους μήνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η θέα του στόματος παίζει ρόλο στην ευαισθητοποίηση στην ομιλία του πολύ μικρού βρέφους και το προετοιμάζει να γίνει ομιλητής στα 1-2 χρόνια. Για να μιμηθεί τον λόγο, ένα μωρό πρέπει να μάθει να κουνάει τα χείλη του σύμφωνα με τους ήχους που ακούει. Η θέα του ομιλητή μπορεί να το βοηθήσει σε αυτό.[10] Τα νεογέννητα μιμούνται τις κινήσεις του στόματος των ενηλίκων, κάτι που θα μπορούσε να αποτελέσει πρόδρομο για περαιτέρω μίμηση και αργότερα εκμάθηση γλώσσας.[11] Τα βρέφη ενοχλούνται όταν η οπτικοακουστική ομιλία ενός οικείου ομιλητή αποσυγχρονίζεται[12] Πολλές μελέτες υποδεικνύουν το ρόλο της όρασης στην ανάπτυξη της ευαισθησίας στην (ακουστική) ομιλία κατά το πρώτο εξάμηνο της ζωής.

Τους επόμενους έξι μήνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μέχρι την ηλικία των έξι μηνών περίπου, τα περισσότερα ακούοντα βρέφη είναι ευαίσθητα σε ένα ευρύ φάσμα κινήσεων της ομιλίας - όπως εκείνες που σχηματίζονται με το στόμα - που μπορεί ή όχι αργότερα να αποτελέσουν μέρος της φωνολογίας της μητρικής τους γλώσσας. Αλλά κατά τους δεύτερους έξι μήνες της ζωής του, το ακούον βρέφος μπορεί να χάσει την ευαισθησία σε μοτίβα του στόματος που δεν του είναι χρήσιμα. Μελέτες υποδηλώνουν ότι αντί η ακοή και η όραση να αναπτύσσονται με ανεξάρτητους τρόπους στη βρεφική ηλικία, η πολυτροπική επεξεργασία είναι ο κανόνας, όχι η εξαίρεση, στη (γλωσσική) ανάπτυξη του εγκεφάλου του βρέφους.[13]

Στους ενήλικες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και η βουβή χειλεανάγνωση αποτελεί πρόκληση για τους περισσότερους ακούοντες, η προσθήκη της θέας του ομιλητή στην ακουόμενη ομιλία βελτιώνει την επεξεργασία της ομιλίας. Οι μηχανισμοί για αυτό, και οι ακριβείς τρόποι με τους οποίους βοηθάει η χειλεανάγνωση είναι θέματα της τρέχουσας έρευνας.[14] Η θέα του ομιλητή βοηθά σε όλα τα επίπεδα επεξεργασίας του λόγου, από τη διάκριση φωνητικών χαρακτηριστικών έως την ερμηνεία πραγματολιγικών στοιχείων.[15] Τα θετικά αποτελέσματα της προσθήκης της όρασης στην ακουόμενη ομιλία είναι μεγαλύτερα σε θορυβώδη από ό,τι ήσυχα περιβάλλοντα.[16]

Καθώς η ακοή γίνεται λιγότερο αξιόπιστη με την ηλικία, οι άνθρωποι μπορεί να βασίζονται περισσότερο στη χειλεανάγνωση. Ωστόσο, η αυξανόμενη εξάρτηση από τη χειλεανάγνωση μπορεί να μην έχει πάντα καλά αποτελέσματα στην απώλειας ακοής που σχετίζεται με την ηλικία. Η γνωστική έκπτωση της γήρανσης μπορεί να προηγείται και/ή να σχετίζεται με μετρήσιμη απώλεια ακοής.[17][18]

Κώφωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η συζήτηση μαίνεται εδώ και εκατοντάδες χρόνια σχετικά με τον ρόλο της χειλεανάγνωσης σε σύγκριση με άλλες μεθόδους επικοινωνίας στην εκπαίδευση των κωφών. Ο βαθμός στον οποίο η μία ή η άλλη προσέγγιση είναι επωφελής εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων, όπως το επίπεδο απώλειας της ακοής του κωφού ατόμου, της ηλικίας στην οποία έχασε την ακοή του, της συμμετοχής των γονέων και των γονεϊκών γλωσσών. Είναι άραγε στόχος της εκπαίδευσης να ενισχύσει την επικοινωνία γενικά, να αναπτύξει τη νοηματική γλώσσα ως πρώτη γλώσσα ή να αναπτύξει δεξιότητες στην προφορική γλώσσα της αντίστοιχης κοινότητας; Οι ερευνητές εστιάζουν τώρα σε αυτά τα ερωτήματα.[19] Η επάρκεια τόσο στην ομιλούμενη όσο και στη νοηματική γλώσσα είναι μια κυρίαρχη τρέχουσα προσέγγιση στη γλωσσική εκπαίδευση των κωφών παιδιών.[20]

Οι κωφοί συχνά διαβάζουν καλύτερα τα χείλη από τα άτομα με καλό επίπεδο ακοής.[21] Μερικοί κωφοί ασκούν τη χειλεανάγνωση επαγγελματικά, για παράδειγμα στην εγκληματολογική έρευνα. Σε κωφούς που έχουν κοχλιακό εμφύτευμα, η προεμφυτευτική ικανότητα χειλεανάγνωσης μπορεί να προβλέψει την επεξεργασία ομιλίας μετά την εμφύτευση.[22] Στους ενήλικες, όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία της εμφύτευσης, τόσο καλύτερες είναι οι οπτικές ικανότητες ανάγνωσης του λόγου από τον κωφό.[23]

Σε σχέση με τη χειλεανάγνωση και τον γραμματισμό, τα παιδιά που γεννιούνται κωφά παρουσιάζουν συνήθως καθυστερημένη ανάπτυξη των γραμματικών δεξιοτήτων[24] που μπορεί να αντανακλά δυσκολίες στην απόκτηση στοιχείων της προφορικής γλώσσας.[25]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Sam Loyd's Cyclopedia of Puzzles, 1914
  2. ↑ «χειλεανάγνωση». Λεξικό της κοινής νεοελληνικής. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2024. 
  3. ↑ «χειλεανάγνωση». Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας. Ακαδημία Αθηνών. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2024. 
  4. ↑ Altieri, Nicholas A.; Pisoni, David B.; Townsend, James T. (2011-7). «Some normative data on lip-reading skills (L)». The Journal of the Acoustical Society of America 130 (1): 1–4. doi:10.1121/1.3593376. ISSN 0001-4966. PMID 21786870. PMC 3155585. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3155585/. 
  5. ↑ Woodhouse, L; Hickson, L; Dodd, B (2009). «Review of visual speech perception by hearing and hearing-impaired people: clinical implications». International Journal of Language and Communication Disorders 44 (3): 253–70. doi:10.1080/13682820802090281. PMID 18821117. 
  6. ↑ Erber, NP (1969). «Interaction of audition and vision in the recognition of oral speech stimuli». J Speech Hear Res 12 (2): 423–5. doi:10.1044/jshr.1202.423. PMID 5808871. 
  7. ↑ Βασιλείου, Βενέδικτος. «Περικοπές και στα φωνήεντα;». Η Σημερινή. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2024. 
  8. ↑ Φιλντίσης, Παναγιώτης Παρασκευάς; Filntisis, Panagiotis Paraskevas (2016-03-09). Οπτικοακουστική σύνθεση φωνής με χρήση κρυφών μαρκοβιανών μοντέλων, σελ. 26. doi:10.26240/heal.ntua.10504. https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/handle/123456789/42129. 
  9. ↑ Benguerel, AP; Pichora-Fuller, MK (1982). «Coarticulation effects in lipreading». J Speech Hear Res 25 (4): 600–7. doi:10.1044/jshr.2504.600. PMID 7162162. 
  10. ↑ «HuffPost - Breaking News, U.S. and World News». HuffPost (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2020. 
  11. ↑ Meltzoff, AN; Moore, MK (1977). «Imitation of facial and manual gestures by human neonates». Science 198 (4312): 74–8. doi:10.1126/science.897687. PMID 897687. 
  12. ↑ Dodd B.1976 Lip reading in infants: attention to speech presented in- and out-of-synchrony. Cognitive Psychology Oct;11(4):478-84
  13. ↑ Lewkowicz, DJ; Ghazanfar, AA (2009). «The emergence of multisensory systems through perceptual narrowing». Trends in Cognitive Sciences 13 (11): 470–8. doi:10.1016/j.tics.2009.08.004. PMID 19748305. 
  14. ↑ Peelle, JE; Sommers, MS (2015). «Prediction and constraint in audiovisual speech perception». Cortex 68: 169–81. doi:10.1016/j.cortex.2015.03.006. PMID 25890390. 
  15. ↑ Campbell, R (2008). «The processing of audio-visual speech: empirical and neural bases». Philosophical Transactions of the Royal Society B 363 (1493): 1001–1010. doi:10.1098/rstb.2007.2155. PMID 17827105. 
  16. ↑ Sumby, WH; Pollack, I (1954). «Visual contribution to speech intelligibility in noise». Journal of the Acoustical Society of America 26 (2): 212–215. doi:10.1121/1.1907309. Bibcode: 1954ASAJ...26..212S. https://archive.org/details/sim_journal-of-the-acoustical-society-of-america_1954-03_26_2/page/212. 
  17. ↑ Taljaard, Schmulian (2015). «The relationship between hearing impairment and cognitive function: A meta-analysis in adults». Clin Otolaryngol 41 (6): 718–729. doi:10.1111/coa.12607. PMID 26670203. https://repository.up.ac.za/bitstream/2263/60768/1/Taljaard_Relationship_2016.pdf. 
  18. ↑ Hung, SC (2015). «Hearing Loss is Associated With Risk of Alzheimer's Disease: A Case-Control Study in Older People». J Epidemiol 25 (8): 517–21. doi:10.2188/jea.JE20140147. PMID 25986155. 
  19. ↑ «Hands & Voices :: Articles». 
  20. ↑ Swanwick, R (2016). «Deaf Children's bimodal bilingualism and education». Language Teaching 49 (1): 1–34. doi:10.1017/S0261444815000348. http://eprints.whiterose.ac.uk/96878/3/SWANWICK%20FINAL%20SoA%20LT%20Paper.pdf. 
  21. ↑ Bernstein, LE; Demorest, ME; Tucker, PE (2000). «Speech perception without hearing». Perception & Psychophysics 62 (2): 233–52. doi:10.3758/bf03205546. PMID 10723205. https://archive.org/details/sim_attention-perception-and-psychophysics_2000-02_62_2/page/233. 
  22. ↑ Bergeson TR1, Pisoni DB; Davis, RA (2005). «Development of audiovisual comprehension skills in prelingually deaf children with cochlear implants». Ear & Hearing 26 (2): 149–64. doi:10.1097/00003446-200504000-00004. PMID 15809542. 
  23. ↑ Pimperton, Hannah; Ralph-Lewis, Amelia; MacSweeney, Mairead (2017). «Speechreading in Deaf Adults with Cochlear Implants:Evidence for Perceptual Compensation». Front. Psychol. 8: 106. doi:10.3389/fpsyg.2017.00106. PMID 28223951. 
  24. ↑ «Reading and dyslexia in deaf children | Nuffield Foundation». 19 Νοεμβρίου 2019. 
  25. ↑ Mayer, C. (2007). «What really matters in the early literacy development of deaf children». J Deaf Stud Deaf Educ 12 (4): 411–31. doi:10.1093/deafed/enm020. PMID 17566067. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χειλεανάγνωση&oldid=10425226"