Χασάπικο
Το Χασάπικο ή Χασάπικος είναι χορός και τύπος τραγουδιών των Ελλήνων από τη Μικρά Ασία, τη Μακεδονία και την Κωνσταντινούπολη[1].
Οι ρίζες του ανάγονται στη βυζαντινή περίοδο, όταν αποτελούσε χορευτική μίμηση μάχης με σπαθιά από τη συντεχνία των Ελλήνων κρεοπωλών στη Μακεδονία[2] και την Κωνσταντινούπολη. Η πρώτη σειρά κρατούσε μαχαίρια, ραβδιά και μαστίγια ενώ η δεύτερη δεν είχε όπλα[3]. Η ονομασία προέρχεται από την τουρκικής προέλευσης λέξη kasap, που σημαίνει κρεοπώλης, ενώ η αντίστοιχη ελληνική ονομασία του χορού, τη βυζαντινή περίοδο, ήταν μακελάρικος (< μακελάρης). Ο όρος στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε για να υποδηλώσει μόνο τη γρήγορη εκδοχή του χασάπικου, γνωστή επίσης και ως χασαποσέρβικο.
Μορφές του χορού αυτού ήταν γνωστές από παλαιότερα χρόνια σε αρκετά μέρη του ελληνικού ή ελληνόφωνου χριστιανικού χώρου, περισσότερο όμως στην Κωνσταντινούπολη και την ευρύτερη περιοχή της. Αντρικός χορός, τώρα χορεύεται σε ευθεία γραμμή κυρίως από άνδρες (σπάνια από γυναίκες). Παλιότερα, για να χορέψει κάποιος χασάπικο, έπρεπε να φοράει τραγιάσκα με σηκωμένο γείσο, κάνοντας το ίδιο βήμα σαν να είναι όλοι ένα σώμα. Τα βήματα και η περιγραφή έμοιαζαν και μοιάζουν με την παράθεση τελετουργικών κινήσεων σε μια προσπάθεια σύνδεσης του χορού με την αρχαιότητα, με τον τρόπο στάσης και τακτικής κίνησης, στο στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου ή την αναπαράσταση των στάσεων των πολεμιστών του. Επί τουρκοκρατίας, χόρευαν το συγκεκριμένο ελληνικό χορό εκτός από τους μακελάρηδες και οι γενίτσαροι και οι αρναούτηδες, γι' αυτό λεγόταν και αρναούτικο,[4] Η κυρία Ελισάβετ Λομάκα-Σενιέ (μητέρα του Γάλλου ποιητή Αντρέ Σενιέ), τον θεωρούσε χορό αρχαίο (που συμβολιζε την εκστρατεία του Μεγάλου Αλέξανδρου κατά του Δαρείου).[εκκρεμεί παραπομπή] Αναφορά γίνεται στις επιστολές της Μαντάμ Σενιέ (Ελισάβετ Σάντη-Λουμάκη) στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, η οποία αναφέρεται στο χορό ως αρναούτικο (συγκεκριμένα περιγράφεται ως χορός που χορευόταν στην Κωνσταντινούπολη κυρίως τις ημέρες του Πάσχα)[5] που τον χόρευαν οι Έλληνες χασάπηδες της Πόλης, οι μακελάρηδες του Βυζαντίου κατά τη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου.[3] Υπάρχουν πολλά είδη «χασάπικου», που χωρίζονται σε 2 μεγάλες κατηγορίες: τους αργούς και τους γρήγορους.
Το χασάπικο αποτέλεσε βάση για το συρτάκι (δημοφιλές από την ταινία "Αλέξης Ζορμπάς" κι έτσι στο εξωτερικό θεωρείται από τους πιο αντιπροσωπευτικούς ελληνικός χορός.
Σήμερα απαντάται σε 4 μορφές: χασάπικο, χασαποσέρβικο, χασάπικο βαρύ/αργό και "πολίτικο"/"ταταυλιανό"[6].
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Η ιστορία του Χασάπικου χορού
- ↑ Οι φιγούρες του «χασάπικου» που έγιναν μόδα μετά το τσα-τσα στη δεκαετία του 1960
- ↑ 3,0 3,1 Περιοδικό «Παράδοση και τέχνη, τεύχος 73, μετ. Α. Ράφτης
- ↑ Αρναούτης (Arnavut) αποκαλείται στα τούρκικα ο Αρβανίτης
- ↑ Νίκος Πολίτης στο 20ό παγκόσμιο συνέδριο για την έρευνα του χορού, Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, Πειραιάς, 2006.
- ↑ «Comenius Regio - Παραδοσιακά χορευτικά είδη». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2010.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Τάκης Καλογερόπουλος, Λεξικό της Ελληνικής μουσικής, εκδόσεις Γιαλλελή, 2001
- Πολίτης, Νίκος (2006). «Η εμμονή στους χορούς Ζεϊμπέκικο και Χασάπικο στο ρεμπέτικο τραγούδι». 20ό παγκόσμιο συνέδριο για την έρευνα του χορού, Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας: σελ. 2. http://www.klika.gr/cms/index.php/ar8rografia/ar8ra/189-zeimbeiko-xasapiko-sto-rembetiko-tragoudi.html. Ανακτήθηκε στις 29-10-2010.
- Musipedia - Χασάπικος
- Χασάπικο