Φορτουνάτος (βιβλίο)
.jpg) Εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης στο Άουγκσμπουργκ το 1509 | |
| Γλώσσα | Γερμανικά Early New High German |
|---|---|
| Μορφή | πεζός λόγος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο Φορτουνάτος (γερμανικά: Fortunatus) είναι γερμανικό πρωτότυπο μυθιστόρημα άγνωστου συγγραφέα που αναφέρεται στον ομώνυμο λογοτεχνικό ήρωα. Εκδόθηκε στο Άουγκσμπουργκ το 1509 και αντανακλά την κρίση της μεσαιωνικής σκέψης. Υπήρξε ένα από τα πιο δημοφιλή λαϊκά αναγνώσματα στη Γερμανία και σε όλη την Ευρώπη.[1]
Δομή και πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το μυθιστόρημα αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο αφηγείται την ιστορία του Φορτουνάτου, το δεύτερο των δύο παιδιών του. Το βιβλίο ως προς το είδος είναι περίπλοκος σχηματισμός που περιλαμβάνει ανατολικές επιρροές (όπως από το Χίλιες και μία νύχτες) παραμύθια, παραβολές, ιπποτικές μυθιστορίες, πικαρέσκο μυθιστόρημα. Το σκηνικό αλλάζει συνεχώς - από την Κύπρο στη Φλάνδρα, στο Λονδίνο, στη Γαλλία και σε άλλες χώρες - και εμφανίζεται ένας μεγάλος αριθμός δευτερευόντων χαρακτήρων. Οι πολλές περιπέτειες του ήρωα βασίζονται σε διάφορα δημοφιλή θέματα της εποχής: στο διάσημο ταξιδιωτικό βιβλίο του 14ου αιώνα Τα ταξίδια του σερ Τζον Μάντεβιλ, σε μεσαιωνικούς θρύλους για τον Κόμη Δράκουλα και τον Άγιο Πατρίκιο Ιρλανδίας, στη λατινική συλλογή ιστοριών και παραμυθιών του 14ου αιώνα Gesta Romanorum και άλλες πηγές.[2]
Υπόθεση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα].jpg)
Το βιβλίο αφηγείται την ιστορία του Φορτουνάτου και της οικογένειάς του. Στην πρώτη ενότητα μαθαίνουμε ότι ο Φορτουνάτος κατάγεται από την Αμμόχωστο της Κύπρου, μιλά για τους γονείς του, Θεόδωρο και Γκρασιάνα, και αναφέρει ότι ο πατέρας του κατασπατάλησε την περιουσία της οικογένειας. Αυτός είναι ο λόγος που ο Φορτουνάτος έφυγε από την Κύπρο για να μην είναι βάρος στους γονείς του. Αρχικά στην υπηρεσία του κόμη της Φλάνδρας, αφήνει το νησί και ξεκινά τις περιπλανήσεις του στον κόσμο, στις οποίες βιώνει πολλές περιπέτειες, αντιμετωπίζει κινδύνους και τελικά αποκτά φήμη και περιουσία.[3]
Στο πρώτο μέρος, καθοριστική όλης της πλοκής, είναι η συνάντηση του πεινασμένου και εξαθλιωμένου περιπλανώμενου Φορτουνάτου με μια νεράιδα της Τύχης, η οποία του ζητά να επιλέξει ανάμεσα στην υγεία, τη δύναμη, τη σοφία, την ομορφιά και τα πλούτη. Επιλέγοντας πλούτη, του χαρίζει ένα πορτοφόλι με μαγική δύναμη: αναπλήρωνε συνεχώς τα χρήματα, όσα κι αν ξόδευε. Με αυτό, περιπλανήθηκε σε πολλές χώρες με οικονομική ασφάλεια. Όταν έφτασε στο Κάιρο, βρέθηκε καλεσμένος του σουλτάνου. Ανάμεσα στους θησαυρούς που του έδειξε ο σουλτάνος ήταν ένα παλιό καπέλο που είχε τη δύναμη να μεταφέρει όποιον το φορούσε όπου ήθελε. Με αυτό το καπέλο επέστρεψε στην Κύπρο, όπου έκανε πολυτελή ζωή. Έχτισε ένα παλάτι για την οικογένειά του και παντρεύτηκε την Κασσάνδρα, την κόρη ενός κόμη. Μαζί της αποκτά δύο παιδιά, τον συνεσταλμένο Αμπέντο και την τολμηρή, ριψοκίνδυνη Αντολόζια. Μετά τον θάνατό του άφησε το πορτοφόλι και το καπέλο στα παιδιά του.[4]
Στο δεύτερο μέρος, εξελίσσεται η ιστορία της Αντολόζιας και διαδραματίζεται κυρίως στην Κύπρο, την Ισπανία και το Λονδίνο. Αφηγείται τις κακοτυχίες της οικογένειας, η ιστορία τελειώνει με τη φυσική εξαφάνιση των απογόνων όταν η Αντολόζια σκοτώνεται εξ αιτίας του μαγικού πορτοφολιού και ο Αμπέντο πεθαίνει από θλίψη.[5]
Σχόλια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο Φορτουνάτος είναι μια ιστορία που σηματοδοτεί τη μετάβαση της φεουδαρχικής κοινωνίας στον πιο σύγχρονο κόσμο. Δεν είναι ηθικολογία, είναι βιβλίο ψυχαγωγικό, ωστόσο γράφτηκε ξεκάθαρα για να μεταφέρει στον αναγνώστη ηθικό δίδαγμα: οι άνθρωποι πρέπει να επιθυμούν τη λογική και τη σοφία από όλους τους θησαυρούς του κόσμου.
- Κατά τη διάρκεια του Ύστερου Μεσαίωνα, με την ανάπτυξη των πόλεων και των πλούσιων εμπόρων, η μεσαία τάξη άρχισε να ανέρχεται και να αποκτά εξουσία. Η ιστορία της οικονομικής και κοινωνικής - μέσω του γάμου του με την κόρη του κόμη - ανόδου του Φορτουνάτου αντικατοπτρίζει τη σταδιακή μετάβαση από την αυστηρά οριοθετημένη κοινωνική διαστρωμάτωση του Μεσαίωνα (κοινωνική τάξη εκ γενετής: ευγενείς ή αγρότες) σε μια λειτουργικά διαφοροποιημένη κοινωνία με εκλεγμένους πολιτικούς, ελεύθερη οικονομία, ανάπτυξη των επιστημών, νέο νομικό σύστημα.
- Ο συγγραφέας του έργου είναι άγνωστος, αλλά πιστεύεται ότι ήταν ο Burkhard Zink (1396-1475), έμπορος, σύμβουλος και χρονικογράφος του Άουγκσμπουργκ.
Επίδραση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το βιβλίο μεταφράστηκε στα γαλλικά, ιταλικά, ολλανδικά και αγγλικά με αναρίθμητες εκδόσεις σε φυλλάδες. Το 1553, ο Χανς Ζαξ, ακολουθούμενος από τον Τόμας Ντέκερ το 1600[6] και τον Μάρκο-Αντώνιο Φώσκολο με την κωμωδία του Κρητικού θεάτρου Φορτουνάτος (1666-1669),[7] δημιούργησαν θεατρικές εκδοχές της πλοκής. Οι Γερμανοί ρομαντικοί έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον ήρωα: Ο Λούντβιχ Τηκ έγραψε μια ομώνυμη κωμωδία, ο Λούντβιχ Ούλαντ το ημιτελές ποίημα Ο Φορτουνάτος και τα παιδιά του. Η επιρροή του μυθιστορήματος γίνεται επίσης αισθητή στο έργο του Άντελμπερτ φον Καμίσο Ο άνθρωπος που πούλησε τον ίσκιο του στον Διάβολο. Στην Αγγλία, ο Άντριου Λανγκ συμπεριέλαβε μια επανεπεξεργασία στα παραμύθια του.[2]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ . «kids.britannica.com/students/article/Fortunatus».
- ↑ 2,0 2,1 . «en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclopdia_Britannica/Fortunatus».
- ↑ . «michaelhaldane.com/Fortunatus».
- ↑ . «digital.nls.uk/chapbooks-printed-in-scotland/archive/».
- ↑ . «en.wikisource.org/wiki/History_of_Fortunatus».
- ↑ . «cord.ung.edu/Old Fortunatus».
- ↑ . «georgakas.lit.auth.gr/dimodis/Φορτουνάτος».