Τομά Ρασπασάνι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τομά Ρασπασάνι
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1648
Skopska Crna Gora
Χώρα πολιτογράφησηςΑλβανία
ΘρησκείαΡωμαιοκαθολική Εκκλησία
Θρησκευτικό τάγμαΤάγμα των Φραγκισκανών
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταβικάριος
δεδομένα

Ο Τομά Ρασπασάνι (ιταλικά: Tomasso Raspassani‎‎:, περίπου 1648-1718) ήταν Αλβανός Φραγκισκανός μοναχός και ιερέας, υφιστάμενος του Πιέτερ Μπογκντάνι, Αρχιεπίσκοπου των Σκοπίων, με τον οποίο οργάνωσε ένα Αλβανικό φιλοαυστριακό κίνημα, που θα πολεμούσε στον Μεγάλο Τουρκικό Πόλεμο κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε το 1648.[1][2] Ο ακριβής τόπος γέννησής του δεν έχει καθοριστεί, και πιστεύεται ότι ήταν είτε στη Σκόπσκα Τσρνα Γκόρα, είτε στις γύρω περιοχές του Πρίζρεν ή του Ιπεκίου.[1] [2]Σύμφωνα με τον Βρετανό συγγραφέα Νόελ Μάλκολμ γεννήθηκε στην Σκόπσκα Τσρνα Γκόρα.[3] Εκείνη την εποχή αυτά αποτελούσαν μέρος του Οθωμανικού Σαντζακίου των Σκοπίων και του Σαντζακίου του Πρίζρεν. Πιθανότατα γράφτηκε στο δημοτικό σχολείο και στο θεολογικό σχολείο του Τζάνγιεβο.[1] [2]Ο Τομά εκπαιδεύτηκε από Ιησουίτες στο Ιλλυρικό Κολέγιο στο Λορέτο.[4] Μετά την σπουδές του στην Ιταλία διορίστηκε ιερέας ενορίας στο Πρίζρεν το 1679.[3] Σύμφωνα με διάφορες πηγές, μιλούσε Αλβανικά, Σερβικά, Λατινικά και Ιταλικά.

Με το ξέσπασμα του Μεγάλου Τουρκικού πολέμου, η Αυστριακή Αυτοκρατορία αναζήτησε συμμάχους στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Στις 1[5] ή 6 Νοεμβρίου, ο στρατηγός Ενέα Σίλβιο Πικκολομίνι έφτασε στο Πρίζρεν, όπου σύμφωνα με πηγές τον δέχτηκε "ένας αρχιεπίσκοπος και ένας πατριάρχης".[6] Αυτό έχει ερμηνευτεί από μερικούς Γιουγκοσλάβους ιστορικούς ότι γινόταν αναφορά στον Αλβανό Καθολικό Πιέτερ Μπογκντάνι, Αρχιεπίσκοπο των Σκοπίων, και τον Αρσένιε Γ' Τσαρνόγιεβιτς, τον Σέρβο Πατριάρχη. [5] [7][8] Αυτές οι πηγές ισχυρίζονται ότι ο Πικκολομίνι συμβουλεύτηκε τον Πατριάρχη Αρσένιε και τον Αρχιεπίσκοπο Μπογκντάνι για την οργάνωση των πρόσφατα στρατολογημένων επαναστατών και την παροχή τροφής για αυτούς, και ο Ρασπασάνι βοήθησε πολύ τον Πικκολομίνι, καθώς οι διαπραγματεύσεις γίνονταν μέσω αυτού καθώς ήξερε λατινικά και ιταλικά. [9] Ωστόσο, ο πατριάρχης δεν μπορούσε να είναι ο Σέρβος Πατριάρχης, καθώς "απουσίαζε από την περιοχή εκείνη την εποχή εκείνη".[6] Ο Πιέτερ Μπογκντάνι φαινόταν να έχει διαδραματίσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην οργάνωση του αλβανικού φιλοαυστριακού κινήματος στην περιοχή, ενώ ο Ρασπασάνι ήταν επίσης εξέχων πρόσωπο. [3] Σύμφωνα με κάποιες πηγές, ο Ρασπασάνι ήταν αυτός που συγκέντρωσε τους Αλβανούς μόνος του. [8]

Ο Πικκολομίνι πέθανε στο Πρίζρεν από πανώλη στις 9 Νοεμβρίου 1689, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.[10] Ο Στρατηγός Φεντερίκο Βετεράνι διαδέχτηκε τον Πικκολομίνι.[10] Ο Ρασπασάνι αντικατέστησε τον αποθανόντα Μπογκντάνι (1689†) ως αρχηγό του αλβανικού φιλοαυστριακού κινήματος.[11]

Οι Αυστριακοί άρχισαν να οχυρώνουν τη Νις, και ο αντισυνταγματάρχης Αντόνιε Ζνόριτς επέστρεψε από το Βελιγράδι στη Νις με 2.500 πεζούς της Σερβικής Πολιτοφυλακής μετά από διαταγή του Βετεράνι. Μαζί τους ήταν και ο Ρασπασάνι, ως μεταφραστής.[12][13]

Ο Ρασπασάνι έγραψε το 1693 ότι πολλοί από τους Καθολικούς του Κοσσυφοπεδίου είχαν φύγει για τη Βουδαπέστη, "όπου οι περισσότεροι από αυτούς πέθαναν, μερικοί από πείνα, άλλοι από ασθένεια".[14]

Μετά την υποχώρηση των Αψβούργων από το Κοσσυφοπέδιο το 1690, ο Ρασπασάνι μετακόμισε μαζί με τον στρατό προς τη Βούδα, όπου έμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του. Η ζωή του καταγράφεται εκεί σε αρχειακά έγγραφα της πόλης. Φαίνεται ότι είχε μια καλή ζωή, με μεγάλο πλούτο, ως ενεργό μέλος της κοινωνίας. Ο Ρασπασάνι είχε υψηλή θέση σε μια εκκλησία της πόλης, όπου ήταν κοντά στην τάξη των Ιησουίτων. Η διαθήκη του, που γράφτηκε λίγο πριν από το θάνατό του το 1718, φυλάσσεται ακόμα στα αρχειακά ταμεία στη Βουδαπέστη.[15]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Andrić 1991, p. 295: "Тома Распасановић, рођен око 1648. године (можда у Скопској Црној гори или у околини Призрена или Пећи, што још није сасвим сигурно утврђено) завршио је основну, мисионарску, школу вероватно у Јањеву, на 72 МЈсћае1"
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Österreichisches Staatsarchiv (1960). Mitteilungen des österreichischen Staatsarchivs, Volume 13. Österreichische Staatsdruckerei. σελίδες 220, 221, 228; p. 221. Toma Raspasanovic, geboren um 1648 (im Bergland um Üsküb oder in der Umgebung von Prizren oder Ipek, was noch nicht eindeutig geklärt wurde), besuchte die Volks- und Missionärsschule vermutlich in Janjevo auf dem Amselfeld. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Malcolm 1998, σελ. 148
  4. ↑ Зборник Матице српске: Серија друштвених наука. Научно одељење Матице српске. 1955. σελ. 44. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Marko Jačov (2001). L'Europa tra conquiste ottomane e Leghe Sante. Biblioteca Apostolica Vaticana. σελ. 131. ISBN 9788821007309. Non soltanto il patriarca serbo, Arsenije Carnojevic, ma anche l'arcivescovo cattolico di Scopie, Pietro Bogdani, ei "capi delle vicine nazioni" accolsero il generale Piccolomini il 1 novembre 1689 a Prizren, una volta sede del re e poi 
  6. ↑ 6,0 6,1 Forcade & Nivet 2008, p. 75: "Puis le 6 novembre, Piccolomini est entre a Prizren ou il a ete recu, disent les sources, par « un archeveque et patriarche ». Est-ce l'archevê que catholique albanais Bogdani ? Il est, en revanche, certain (comme l'a montré l'historien britannique Noël Malcolm) que ce ne peut être le patriarche serbe orthodoxe Arsène III Cernojevic, absent de la region a cette date... Toujours est-il que le clergé catholique, Bogdani et un de ses collaborateurs Toma Raspasani, favorise le ralliement des Albanais à l'empereur."
  7. ↑ Šufflay 1925, p. 67: "kad je austrijska vojska (1689) pro* drla duboko u Balkan. Tada je pri zadobivanju Arbanasa za ustanak proti Turcima stekao najviše zasluge Franjevac Toma Rospasari, dok je vodja srpskih ustaša bio pećki patrijarh Arse* nije III."
  8. ↑ 8,0 8,1 Društvo istoričara SR Srbije 1959, p. 134: "да су прегово- рима у Призрену, истина, присуствовали и патријарх Арсеније и Петар Богдани са својим викаром дон Томом, али да је дон Тома био тај који је „целу ову тако успешну (1) акцију око придобијања Арбанаса, водио."
  9. ↑ Društvo istoričara SR Srbije 1959, p. 147: "Пиколомини се саветовао из болесничке постеље са патријархом Арсенијем III и скоп- ским надбискупом Богданијем о уређењу новопридошлих устаника, о њи- ховој исхрани итд. Том приликом викар скопског надбискупа дон Тома Распасановић много помогао генералу Пиколинију, јер су преко њега вођени преговори пошто је он знао латински и талијански"
  10. ↑ 10,0 10,1 Društvo istoričara SR Srbije 1959, σελ. 135
  11. ↑ Bexheti, Nuri. Der "Große Türkenkrieg" und die Albaner: Die militärische Präsenz der Balkanvölker am "Großen Türkenkrieg" (1683-1699) Suedwestdeutscher Verlag 2009. 
  12. ↑ Radovan Samardžić (1981). Istorija srpskog naroda, Volume 3, Part 1. Srpska knjiiževna zadruga. σελ. 523. Аустријанци су почели да утврђују Ниш, а потпу- ковник Антоније Знорић се по Ветеранијевом наређењу вратио из Београда у Ниш са 2.500 пешака Српске милиције; с њима је био и Распасановић као тумач јер је говорио 
  13. ↑ Stefan Čakić (1982). Velika seoba Srba 1689/90 i patrijarh Arsenije III Crnojević. σελίδες 101–102. Из Београда је заједно са српском милицијом отишао у Ниш по наређењу генерала Ветеранија, коме је, по дон Томином казивању, био потребан због знања српског и арбанашког језика 
  14. ↑ Malcolm 1998, σελ. 162
  15. ↑ Géra, Eleonóra (2019-01-01). «The Secret Life of the Albanian Priest Toma Raspassani in Buda». “These were hard times for Skanderbeg, but he had an ally, the Hungarian Hunyadi” Episodes in Albanian–Hungarian Historical Contacts. https://www.academia.edu/40313053/The_Secret_Life_of_the_Albanian_Priest_Toma_Raspassani_in_Buda. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]



Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τομά_Ρασπασάνι&oldid=10500394"