Συνέλευση στο χωριό Αρκούδαινα Αποκορώνου
Συνέλευση στο χωριό Αρκούδαινα Αποκορώνου είναι η συνέλευση που συγκλήθηκε στις 22 Ιουνίου 1823 στα πλαίσια της επανάστασης στην Κρήτη στο χωριό Αρκούδαινα Ρεθύμνου (σημερινή Αρχοντική) από τον αρμοστή Εμμανουήλ Τομπάζη προκειμένου να συγκροτηθεί ένα νέο τοπικό πολίτευμα.
Υπόβαθρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τον Μάιο του 1823 ανέλαβε την αρμοστεία της Κρήτης ο Υδραίος Μανώλης Τομπάζης. Αυτός στην αρχή είχε στρατιωτικές επιτυχίες – π.χ. κατάληψη Φρουρίου Κισάμου – κι αποφάσισε να κινηθεί προς τα νότια (Επαρχία Σελίνου).
Την ίδια περίοδο ανέλαβε την αρχηγία των τουρκοαιγυπτιακών δυνάμεων ο Χουσεΐν μπέης, ο οποίος προσπάθησε να ανασυντάξει τις δυνάμεις, οργάνωσε το ναυτικό με επικεφαλής τον Ισμαήλ Γιβραλτάρ κι έφερε άνδρες κι εφόδια στο νησί.[1]
Για να αντιμετωπίσει ο αρμοστής τα νέα δεδομένα συγκάλεσε συνέλευση των αντιπροσώπων στο χωριό Αρκούδαινα Αποκορώνου. Σύμφωνα με κάποιες πηγές, τη συνέλευση μεθόδευσαν οι Σφακιανοί που διεκδικούσαν θέσεις εξουσίας.[2]
Συμμετέχοντες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Συμμετείχαν και οι 48 πληρεξούσιοι των 24 επαρχιών.[1][2] Οι Σφακιανοί προέβαλαν στην αρχή αντιρρήσεις, αλλά τελικά πήγαν στις 26 Ιουνίου.[3] Οι συμμετέχοντες ήταν άοπλοι, από φόβο αλληλοσκοτωμού, με εξαίρεση τους Σφακιανούς που αρνήθηκαν να αφοπλιστούν.[2]
Συνέλευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η συνέλευση συγκλήθηκε στις 22 Ιουνίου 1823.
Στόχος ήταν η σύγκληση των δυνάμεων του νησιού και η οργάνωση των επαναστατών υπό τη νέα διοίκηση.
Κυριότερες αποφάσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Α) Ψηφίστηκε στις 28 Ιουνίου 1823 ο «Οργανισμός της ενιαυσίου τοπικής διοικήσεως της νήσου Κρήτης», στα πρότυπα του Συντάγματος της Επιδαύρου και σύμφωνα με το αναθεωρημένο Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος που είχε ψηφιστεί από την Β΄ Εθνοσυνέλευση στο Άστρος τον Απρίλιο του 1823: Πρόκειται για ένα νέο τοπικό πολίτευμα σε αντικατάσταση του Προσωρινού Πολιτεύματος της Κρήτης (Οργανικού Νόμου). Το νέο πολίτευμα είναι γνωστό κι ως «διοικητικός διοργανισμός της Κρήτης»[3]
Σύμφωνα με το νέο πολίτευμα:[1][2][4]
1. Ο Αρμοστής ήταν ο αντιπρόσωπος της Εθνικής Διοίκησης στην Κρήτη. Είχε αυξημένες πολιτικές και στρατιωτικές αρμοδιότητες.
2. Οργανώθηκαν τρία Φροντιστήρια (Υπουργεία): Εσωτερικών, Πολέμου και Οικονομίας
3. Σε κάθε Φροντιστήριο διορίστηκαν πέντε ισότιμοι φροντιστές.
4. Καταρτίστηκε 16μελής διοίκηση με έδρα τις Βρύσες Αμαρίου.
5. Ψηφίστηκε για πρώτη φορά δικαστικός οργανισμός, που προέβλεπε την ίδρυση κριτηρίων (δικαστηρίων) για την απονομή της δικαιοσύνης.
Β) Οργανώθηκε η άμυνα του νησιού.
Εφαρμογή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην ουσία, δεν άλλαξε η προηγούμενη αρχή.
Βασική διαφορά σε σχέση με το προηγούμενο πολίτευμα είναι ότι δε χρειαζόταν έγκριση των αποφάσεων του αρμοστή από την κεντρική διοίκηση, όπως συνέβαινε με τον «Γενικό Έπαρχο κι Αρχιστράτηγο της Κρήτης» Μιχαήλ Κομνηνό Αφεντούλη ή Αφεντούλιεφ. Δηλαδή το ψήφισμα της συνέλευσης ενδυνάμωνε ακόμα περισσότερο τη θέση του Αρμοστή.
Συνέπειες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το ψήφισμα δυσαρέστησε τους επαναστάτες στο σύνολό τους.[3] Η εσωτερική ενότητα δεν επετεύχθη. Φαίνεται ότι δυσαρεστήθηκαν ιδιαιτέρως οι Σφακιανοί, παρόλο που 9 από τα 16 μέλη της επιτροπής διορίστηκαν από την επαρχία τους, και οι Κατωμερίτες οπλαρχηγοί. Οι εσωτερικές έριδες συνεχίστηκαν σε πολιτικό επίπεδο, γεγονός που γρήγορα φάνηκε και στο πεδίο των μαχών.
Οι άστοχες ενέργειες του Τομπάζη, οι εσωτερικές διαμάχες, αλλά και οι αποτελεσματικές ενέργειες του Χουσεΐν από την άλλη οδήγησαν σε μια σειρά από ήττες το 1823 και το 1824, με αποτέλεσμα την παραίτηση και την αποχώρηση του Τομπάζη από την Κρήτη τον Απρίλη το 1824 και τελικά την κατάπνιξη της επανάστασης στο νησί στα τέλη Μαΐου του 1824.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Δετοράκης, Θεοχάρης (1990). Ιστορία της Κρήτης (β΄ έκδοση). Ηράκλειο Κρήτης: ΙΔΙΩΤΙΚΗ. σελ. 338.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Μουρέλλος,, Ιωάννης Δ. (1931). Η Ιστορία της Κρήτης. Ηράκλειον Κρήτης: ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΝ «ΕΛΕΥΘΕΡΑΣ ΣΚΕΨΕΩΣ». σελ. 783 -798.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Γιαννόπουλος, Ιωάννης (1975). Ιστορία Ελληνικού Έθνους. ΙΒ'. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. σελ. 306.
- ↑ Κριτοβουλίδης, Καλλίνικος (1859). Απομνημονεύματα του περί αυτονομίας της Ελλάδος πολέμου των Κρητών. Αθήνα: Τυπογραφείον Αθηνάς. σελ. 245-257.