Σνέικ (ποταμός)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 46°11′9.96″N 119°1′44.40″W / 46.1861000°N 119.0290000°W / 46.1861000; -119.0290000

Σνέικ
ΠηγέςΕθνικό Πάρκο Γιέλοουστοουν
ΕκβολέςΚολούμπια ποταμός
Χώρες ΛεκάνηςΟυαϊόμινγκ
ΧώραΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Μήκος1.735 χλμ
Μέση εκροή1.550 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο
ΠαραπόταμοιOwyhee River, Malheur River, Powder River, Heart River, Boise River, Salmon River, Clearwater River, Raft River, Palouse River, Bruneau River, Grande Ronde River, Gros Ventre River, Payette River, Salmon Falls Creek, Burnt River, Greys River, Lewis River, Malad River, Portneuf River, Salt River, Tucannon River[1], Weiser River, Henrys Fork, Hoback River, Bannock Creek, Blackfoot River, Goose Creek, Sailor Creek, Succor Creek, Willow Creek, Imnaha River, Birch Creek[1], Anaconda Creek[1], Shovel Creek[1], Bear Creek[1], Couse Creek[1], Tenmile Creek[1], Asotin Creek[1], Dry Creek[1] και Alpowa Creek[1]
Χάρτης
wikidata (π • σ • ε )
Ιστορική φωτογραφία του ποταμού Σνέικ, στην περιοχή της Οροσειράς Τέιτον (1942)

Ο ποταμός Σνέικ (αγγλικά: Snake River, δηλ. «ποταμός Φίδι») είναι μεγάλος ποταμός της ευρύτερης Περιοχής του Βορειοδυτικού Ειρηνικού (PNW) στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Με μήκος 1.735 χιλιόμετρα (1.078 μίλια), είναι ο μεγαλύτερος παραπόταμος του ποταμού Κολούμπια που, με τη σειρά του, είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Βόρειας Αμερικής που εκβάλλει στον Ειρηνικό Ωκεανό.[2] Πηγάζει από το δυτικό Ουαϊόμινγκ, ρέει μέσα από την φερώνυμη Πεδιάδα του ποταμού Σνέικ (Snake River Plain) στο νότιο Άινταχο, το κακοτράχηλο Φαράγγι Χελς (Hells Canyon) στα σύνορα με το Όρεγκον και τους λόφους Πέλουζ (Palouse) της Ουάσινγκτον, για να εκβάλλει στον ποταμό Κολούμπια στην θέσηΤρι-Σίτιζ (Tri-Cities) της πολιτείας.

Η λεκάνη απορροής του ποταμού Σνέικ περιλαμβάνει τμήματα έξι πολιτειών των ΗΠΑ (Άινταχο, Ουάσινγκτον, Όρεγκον, Γιούτα, Νεβάδα και Ουαϊόμινγκ) και είναι γνωστή για την πολύμορφη γεωλογική ιστορία της. Η Πεδιάδα του ποταμού Σνέικ δημιουργήθηκε από ένα ηφαιστειακό σημείο (hotspot) που βρίσκεται τώρα κάτω από το σύστημα πηγών του ποταμού, στο Εθνικό Πάρκο Γιέλοουστοουν. Γιγαντιαία πλημμυρικά γεγονότα παγετωνικών υποχωρήσεων, που συνέβησαν κατά την Τελευταία Εποχή των Παγετώνων (LGP), δημιούργησαν φαράγγια, γκρεμούς και καταρράκτες κατά μήκος του μέσου και κατώτερου ρου του ποταμού. Δύο από αυτά τα καταστροφικά γεγονότα, οι πλημμύρες Μισούλα (Missoyla Floods) και Μπόνεβιλ (Bonneville Floods), επηρέασαν σημαντικά τον ποταμό και το περιβάλλον του.

Ιθαγενείς πληθυσμοί της Αμερικής ζούσαν κατά μήκος του Σνέικ για περισσότερα από 11.000 χρόνια. Ο σολομός του Ειρηνικού πολλαπλασιαζόταν κατά εκατομμύρια στον ποταμό και υπήρξε ζωτικός πόρος για τους ανθρώπους που ζούσαν στις όχθες του ποταμού, στα κατάντη των Καταρρακτών Σοσόνι (Shoshone Falls). Έως την περίοδο που οι Λιούις και Κλαρκ εξερεύνησαν την περιοχή (1805-6), οι φυλές Νέζπερς και Σοσόνι ήταν οι κυρίαρχες εκεί. Αργότερα, εξερευνητές και θηρευτές γούνας εκμεταλλεύτηκαν και μετέβαλαν τους πόρους της λεκάνης του Σνέικ.

Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, το περίφημο Μονοπάτι του Όρεγκον (Oregon Trail) είχε καθιερωθεί, φέρνοντας πολλούς εποίκους στην περιοχή του ποταμού Σνέικ. Ατμόπλοια και σιδηρόδρομοι μετέφεραν αγροτικά προϊόντα και ορυκτά κατά μήκος του ποταμού καθ 'όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού. Ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1890, δεκαπέντε μεγάλα φράγματα έχουν χτιστεί στον Σνέικ για να παράγουν υδροηλεκτρική ενέργεια, να ενισχύσουν τη ναυσιπλοΐα και να παράξουν νερό άρδευσης. Ωστόσο, αυτά τα φράγματα παρεμπόδισαν τη μετανάστευση του σολομού πάνω από το Φαράγγι Χελς και δημιούργησαν προβλήματα στην ποιότητα του νερού και το περιβάλλον. Έχει προταθεί η απομάκρυνση αρκετών φραγμάτων στον κάτω ρου του Σνέικ, προκειμένου να αποκατασταθούν μερικές από τις, κάποτε εντυπωσιακές, μεταναστεύσεις σολομού στον ποταμό.

Ονομασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με την παράδοση, η νοηματική γλώσσα που χρησιμοποιούσαν οι Ινδιάνοι Σοσόνι, παρερμηνεύτηκε δίνοντας το όνομα στον ποταμό. Συγκεκριμένα, ήθελαν να δείξουν ότι ύφαιναν καλάθια στις όχθες με μια «φιδίσια» κίνηση του χεριού με τον δείκτη εκτεταμένο. Η κίνηση αυτή παρερμηνεύτηκε ως πραγματική κίνηση φιδιού, απ’ όπου ο ποταμός πήρε το όνομα Σνέικ «φίδι».[3]

Πηγές και πορεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σχηματισμένος από τη συμβολή τριών μικρών ρευμάτων στη νοτιοδυτική πλευρά του Οροπεδίου των Δύο Ωκεανών (Two Oceans Plateau) στο Εθνικό πάρκο Γιέλοουστοουν του δυτικού Οουαϊόμινγκ, ο Σνέικ ξεκινά ρέοντας δυτικά και νότια προς τη Λίμνη Τζάκσον. Στα πρώτα 80 χιλιόμετρα περνάει από το Τζάκσον Χόουλ (Jackson Hole), μια ευρεία κοιλάδα μεταξύ της Οροσειράς Τέτον (Teton Range) και της Οροσειράς Γκρόουβαν (Gros Ventre Range). Μετά την πόλη Τζάκσον, ο ποταμός στρίβει δυτικά και ρέει μέσα από το φερώνυμο φαράγγι (Snake River Canyon) και τη φερώνυμη οροσειρά (Snake River Range), προς το ανατολικό Άινταχο. Δέχεται τα νερά των ποταμών Χόμπακ (Hoback) και Γκρέις (Greys) πριν εισέλθει στην τεχνητή λίμνη Πάλισεϊντς (Palisades Reservoir), όπου ο ποταμός Σολτ (Salt River) φτάνει στην Κοιλάδα Σταρ (Star Valley). Μετά το Φράγμα Πάλισεϊντς (Palisades Dam), ο ποταμός Σνέικ ρέει μέσω της φερώνυμης Πεδιάδας (Snake River Plain), μιας τεράστιας ξηρής και με ιδιαίτερα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά περιοχής, που εκτείνεται μέσω του νότιου Άινταχο νοτιοδυτικά των Βραχωδών Ορέων και εμπεριέχει τον Υδροφορέα Σνέικ (Snake River Aquifer), έναν από τους σημαντικότερους και παραγωγικότερους υδροφόρους ορίζοντες των ΗΠΑ.[4][5][6][7]

Νοτιοδυτικά του Ρέξμπουργκ στο Άινταχο, ο Σνέικ ενώνεται από τα βόρεια με τον Χένρις Φορκ (Henrys Fork). Ο Χένρις Φορκ ονομάζεται μερικές φορές ως η «Βόρεια Διχάλα» του Σνέικ, ενώ το κύριο κομμάτι του ποταμού, μετά τη συμβολή τους, είναι γνωστό ως «Νότια Διχάλα». Κατόπιν, ο Σνέικ στρίβει νότια ρέοντας μέσα από το κέντρο της πόλης Άινταχο Φολς, μετά περνάει από την Προστατευόμενη Περιοχή Ινδιάνων Φορτ Χολ (Fort Hall Indian Reservation) και το φράγμα Αμέρικαν Φολς (American Falls), όπου ενώνεται με τον ποταμό Πόρτνεφ (Portneuf). Η κοιλάδα του ποταμού Πόρτνεφ είναι ουσιαστικά ένα κανάλι υπερχείλισης που, στην τελευταία παγετωνικό περίοδο, μετέφερε νερά από τη λίμνη Μπόνεβιλ (Bonneville) στον ποταμό Σνέικ, αλλάζοντας σημαντικά το τοπίο της Πεδιάδας του ποταμού Σνέικ μέσω μαζικής διάβρωσης. Από εκεί, συνεχίζει το ταξίδι του προς τα δυτικά, εισερχόμενος στο Φαράγγι του ποταμού Σνέικ στο Άινταχο. Διακόπτεται από αρκετούς σημαντικούς καταρράκτες, με μεγαλύτερους τους Καταρράκτες Σοσόνι (Shoshone Falls), ύψους 65 μέτρων, που ιστορικά σηματοδότησαν το ανώτερο όριο του μεταναστευτικού σολομού.[8][9] Κατόπιν, σε μικρή απόσταση κατάντη περνά κάτω από τη Γέφυρα Πέριν (Perrine Bridge).[10][11] Κοντά στους καταρράκτες Τουίν (Twin Falls) «Δίδυμους Καταρράκτες», ο Σνέικ προσεγγίζει το νοτιότερο σημείο σε ολόκληρη την πορεία του, μετά από το οποίο αρχίζει να ρέει δυτικά-βορειοδυτικά.[12][13][14]

Ο ποταμός συνεχίζει μέσα από το φαράγγι που φέρει το όνομά του, συμβάλλοντας με τον ποταμό Μαλάντ (Malad) από τα ανατολικά κοντά στην πόλη Μπλις (Bliss) και, στη συνέχεια, με τον ποταμό Μπρούνοου (Bruneau) από τα νότια στην Τεχνητή Λίμνη Στράικ (C.J. Strike Reservoir). Περνά μέσα από μια γεωργική κοιλάδα περίπου 48 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πρωτεύουσας Μπόιζι και ρέει για λίγο δυτικά στο Όρεγκον, πριν στραφεί βόρεια για να οριοθετήσει τα σύνορα Άινταχο -Όρεγκον. Εδώ, ο Σνέικ σχεδόν διπλασιάζεται σε όγκο καθώς δέχεται αρκετούς μεγάλους παραπόταμους: τον Ουάιχι (Owyhee) από τα νοτιοδυτικά, κατόπιν τους ποταμούς Μπόιζι και Πεϊγιέτ (Payette) από τα ανατολικά και πιο κάτω τον ποταμό Μάλερ (Malheur) από τα δυτικά και τον Ουάιζερ (Weiser) από τα ανατολικά.[15]

Βόρεια του Μπόιζι, ο Σνέικ εισέρχεται στο Φαράγγι Χελς (Hells Canyon «Φαράγγι της Κόλασης»), το βαθύτερο φαράγγι της Βόρειας Αμερικής, με βάθος 2.996 μέτρων, δηλαδή πολύ βαθύτερο από το διάσημο Γκραν Κάνιον. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά απότομο, θεαματικό φαράγγι με ορμητικούς χειμάρρους που διασχίζει τα Όρη του Ποταμού Σάλμον (Salmon River Mountains) και τα Mπλε Όρη (Blue Mountains) του Άινταχο και του Όρεγκον.[16][17] Το Φαράγγι Χελς ένα από τα πιο τραχιά και επικίνδυνα τμήματα της πορείας του ποταμού Σνέικ υπήρξε, ανέκαθεν, σημαντικό εμπόδιο για τους Αμερικανούς εξερευνητές του 19ου αιώνα. Εδώ ο ποταμός ανακόπτεται από τρία μεγάλα φράγματα: του Φαραγγιού Χέλς, του Όξμπαου (Oxbow) και του Μπράουνλι (Brownlee), τα οποία αποτελούν το μεγάλο υδροηλεκτρικό πρότζεκτ του ποταμού.[18]

Στα μισά της διαδρομής του στο Φαράγγι Χελς, σε ένα από τα πιο απομακρυσμένα και δυσπρόσιτα τμήματα της πορείας του, ο Σνέικ ενώνεται από τα ανατολικά με τον μεγαλύτερο παραπόταμό του, τον ποταμό Σάλμον (Salmon). Από εκεί, o ποταμός αρχίζει να οριοθετεί τις πολιτείες Ουάσινγκτον-Άινταχο, συμβάλλοντας με τον ποταμό Γκράντ Ροντ (Grande Ronde) από τα δυτικά, πριν συμβάλλει με τον ποταμό Κλίαργουοτερ (Clearwater) από τα ανατολικά, στο Λιούιστον (Lewiston). Κατόπιν, βγαίνει από το Φαράγγι Χελς και στρίβει δυτικά, γύρω από τους λόφους Πέλουζ (Palouse) της ανατολικής Ουάσινγκτον. Τελικά, ο Σνέικ εκβάλλει στον μεγάλο ποταμό Κολούμπια (Columbia) στο Μπέρμπανκ της Ουάσιγκτον, που αποτελεί τμήμα του τριαδικού αστικού συγκροτήματος Τρι-Σίτιζ (Tri-Cities) της πολιτείας. Μαζί, αποτελούν μέρος της Ουαλούλα (Wallula), δηλαδή της τεχνητής λίμνης του φράγματος Μακνέιρι (McNary). Στη συνέχεια, ο ποταμός Κολούμπια ρέει για, περίπου, 523 χιλιόμετρα ακόμη πιο δυτικά και χύνεται στον Ειρηνικό Ωκεανό κοντά στην Αστόρια (Astoria) του Όρεγκον.[19][20]

Γεωλογικό ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το μεγαλύτερο μέρος της δυτικής Βόρειας Αμερικής κατακλύστηκε από ρηχές θάλασσες πριν από, περίπου, 800-200 εκατομμύρια χρόνια. Αυτή ήταν η φάση συσσώρευσης του κύκλου ορεοδόμησης, κατά την οποία συσσωρεύονται ως επί το πλείστον ιζηματογενή πετρώματα καθώς υποχωρεί ο θαλάσσιος βυθός. Το δυτικό άκρο της Βόρειας Αμερικής ήταν ανενεργό, καθώς δεν βρισκόταν κοντά στο όριο κάποιας τεκτονικής πλάκας. Πριν από 180 εκατομμύρια χρόνια, το τεκτονικό περιβάλλον της δυτικής Βόρειας Αμερικής δραστηριοποιήθηκε, σχηματίστηκε ένα όριο συγκλίνουσας πλάκας και πτύχωσε τις αποθέσεις από τη φάση της συσσώρευσης σε οροσειρές. Η σύγκλιση αυτή δημιούργησε τις Παράκτιες Οροσειρές και, στη συνέχεια, τα Βραχώδη Όρη λόγω τριβής μεταξύ της Πλάκας Φάραλον (Farallon Plate) που βυθίζεται κάτω από την Πλάκα της Βόρειας Αμερικής. Ένας άλλος τεκτονικός «παίκτης» είναι το ηφαιστειακό σημείο (hotspot) του Γιέλοουστοουν (Yellowstone hotspot), μια τοπική στήλη θερμότερου μάγματος (plume) που ανεβαίνει με μεταφορά στο μανδύα, και πιστεύεται ότι προκαλεί ηφαιστειακή δραστηριότητα σε τοποθεσίες μακριά από τα όρια των πλακών.

Χάρτης με τα ηφαιστειακά σημεία δραστηριότητας (hotspots) κατά μήκος του ποταμού Σνέικ

Καθώς η πλάκα της Βόρειας Αμερικής κινήθηκε Δ. ΝΔ. πάνω από το ηφαιστειακό σημείο, τεράστιες ποσότητες βασαλτικής λάβας εξωθήθηκαν πάνω στον φλοιό. Το φορτίο αυτών των πυκνών ροών λάβας συμπίεσε τον φλοιό και τα βουνά που είχαν σχηματιστεί νωρίτερα, δημιουργώντας την Πεδιάδα του ποταμού Σνέικ. Δηλαδή, δεν ήταν ο ποταμός που χάραξε την πεδιάδα, αλλά περισσότερο ο ποταμός ακολούθησε πορεία ελάχιστης αντίστασης και το μονοπάτι που σχηματίστηκε από το ηφαιστειακό σημείο μέσω των Βραχωδών Ορέων. Οι πρώτες ροές λάβας άρχισαν να ξεχύνονται στο σημερινό δυτικό τμήμα της Πεδιάδας του ποταμού Σνέικ και εξακολουθούν να εξωθούνται στο ανατολικό τμήμα της πεδιάδας.[21] Ακόμα μεγαλύτερες ροές λάβας από βασάλτες του ποταμού Κολούμπια που ξεχύθηκαν πάνω από την ανατολική Ουάσινγκτον, δημιούργησαν το Οροπέδιο Κολούμπια (Columbia Plateau), νοτιοανατολικά του ποταμού Κολούμπια, και τους Λόφους Πέλουζ στον κάτω ρου του Σνέικ.[22] Ξεχωριστή ηφαιστειακή δραστηριότητα σχημάτισε το βορειοδυτικό τμήμα της πεδιάδας, μια περιοχή μακριά από το μονοπάτι του ηφαιστειακού σημείου. Το ηφαιστειακό σημείο βρίσκεται τώρα κάτω από το Εθνικό Πάρκο Γιέλοουστουν. Η θερμότητα από τα λιωμένα πετρώματα κάτω από το πάρκο, ωθεί τον φλοιό προς τα πάνω και σχηματίζει το Οροπέδιο Γιέλοουστουν.[23]

Η Πεδιάδα του ποταμού Σνέικ και το χάσμα μεταξύ των οροσειρών Σιέρρα Νεβάδα και Κάσκεϊντ (Cascade Range) σχημάτισαν ομού ένα «υδάτινο κανάλι», ανοίγοντας το δρόμο για τις καταιγίδες του Ειρηνικού να ταξιδέψουν πάνω από 1.600 χιλιόμετρα προς τις πηγές του ποταμού. Όταν η Οροσειρά Τέιτον (Teton Range) ανυψώθηκε πριν από περίπου 9 εκατομμύρια χρόνια, κατά μήκος ενός αποσπαστικού ρήγματος που είχε κατεύθυνση Β→ Ν διαμέσου των κεντρικών Βραχωδών Ορέων,[24] ο ποταμός διατήρησε την αρχική του πορεία και διέσχισε το νότιο άκρο των Βραχωδών, σχηματίζοντας το Φαράγγι Σνέικ στο Ουαϊόμινγκ. Πριν από περίπου 6 εκατομμύρια χρόνια, τα Όρη του Ποταμού Σάλμον (Salmon River Mountains) και τα Mπλε Όρη (Blue Mountains) άρχισαν να ανεβαίνουν˙ ο ποταμός πέρασε, επίσης, μέσα από αυτά τα βουνά σχηματίζοντας το Φαράγγι Χελς. Η Λίμνη Άινταχο, που σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια του Μειόκαινου, κάλυψε ένα μεγάλο τμήμα της Πεδιάδας του ποταμού Σνέικ μεταξύ των καταρρακτων Τουίν και του Φαραγγιού Χελς.[25]

Η λάβα που χύθηκε από το Σένταρ Μπιουτ (Cedar Butte) στο σημερινό ΝΑ Άινταχο μπλόκαρε τον Σνέικ στο Ιγκλ Ροκ (Eagle Rock) πριν από περίπου 42.000 χρόνια, κοντά στη σημερινή τοποθεσία του Φράγματος Αμέρικαν Φολς (American Falls Dam). Μια λίμνη μήκους 64 χιλιομέτρων, η Αμέρικαν Φολς (American Falls Lake), σχηματίστηκε πίσω από το φράγμα. Η λίμνη ήταν σταθερή και υπήρχε για σχεδόν 30.000 χρόνια. Πριν από περίπου 14.500 χρόνια, η Λίμνη Μπόνεβιλ στη σημερινή περιοχή της Μεγάλης Αλμυρής Λίμνης, που σχηματίστηκε κατά την τελευταία παγετώδη περίοδο, χύθηκε με καταστροφικά αποτελέσματα μέσω του ποταμού Πόρτνεφ στον Σνέικ, ένα γεωλογικό γεγονός γνωστό ως Πλημμύρα Νπόνεβιλ (Bonneville Flood).[26] Αυτό ήταν ένα από τα πρώτα σε σειρά καταστροφικά πλημμυρικά γεγονότα στα βορειοδυτικά, γνωστά ως Πλημμύρες της Εποχής των Παγετώνων (Ice Age Floods).

Οι καταρράκτες Σοσόνι του ποταμού Σνέικ στο Άινταχο

Ο κατακλυσμός αυτός ώθησε τη Λίμνη Αμέρικαν Φολς να παραβιάσει το φυσικό της φράγμα λάβας, το οποίο γρήγορα διαβρώθηκε, ενώ στο τέλος παρέμειναν μόνο οι καταρράκτες Αμέρικαν Φολς (American Falls), ύψους 15 μέτρων. Τα πλημμυρικά νερά της Λίμνης Μπόνεβιλ, με παροχή περίπου είκοσι φορές εκείνη του ποταμού Κολούμπια (140.000 κυβικά μέτρα/δευτερόλεπτο), παρέσυραν τον Σνέικ σε ολόκληρο το νότιο Άινταχο. Για χιλιόμετρα εκατέρωθεν του ποταμού, τα πλημμυρικά νερά απογύμνωσαν τα εδάφη και αποκάλυψαν τον υποκείμενο βασάλτη,[27] σχηματίζοντας το Φαράγγι του ποταμού Σνέικ και δημιουργώντας τους καταρράκτες Σοσόνι, Τουίν, Κρέιν, Σουόν, καθώς και άλλους, κατά μήκος του τμήματος του ποταμού μέσα στο Άινταχο.[28] Τα πλημμυρικά νερά της Λίμνης Μπόνεβιλ συνεχίστηκαν μέσω του Φαραγγιού Χελς και, τελικά, έφτασαν στον ποταμό Κολούμπια. Πάντως, η πλημμύρα διεύρυνε το Φαράγγι Χελς αλλά δεν το βάθυνε.[29][30]

Καθώς τα πλημμυρικά νερά της Λίμνης Μπόνεβιλ κατέκλυσαν τον Σνέικ, οι Πλημμύρες Μισούλα (Missoula Floods) συνέβησαν κατά την ίδια περίοδο, αλλά βορειότερα. Οι Πλημμύρες Μισούλα, που έγιναν πάνω από 40 φορές μεταξύ 15.000 και 13.000 ετών πριν, προκλήθηκαν από την Παγετωνική Λίμνη Μισούλα (Glacial Lake Missoula). Τα νερά της λίμνης κατέκλυσαν τεράστιες εκτάσεις της Α. Ουάσινγκτον, πολύ μεγαλύτερες από εκείνες της πλημμύρας της Λίμνης Μπόνεβιλ. Τα νερά συγκεντρώθηκαν πίσω από την Οροσειρά Κασκέιντ, σε τεράστιες λίμνες, χαράζοντας βαθιά φαράγγια και δημιουργώντας καταρράκτες μέσα από τους Λόφους Πέλουζ. Αυτές οι πλημμύρες συνετέλεσαν σημαντικά στη διεύρυνση και εμβάθυνση του Φαραγγιού του ποταμού Κολούμπια (Columbia River Gorge), που επιτρέπει στο νερό από τους ποταμούς Κολούμπια και Σνέικ να διοχετευθεί με απευθείας διαδρομή μέσω της Οροσειράς Κάσκεϊντ προς τον Ειρηνικό Ωκεανό.[31][32][33]

Οι τεράστιες ποσότητες ιζημάτων που εναποτέθηκαν από τις πλημμύρες της Λίμνης Μπόνεβιλ στην Πεδιάδα του ποταμού Σνέικ είχαν, επίσης, διαρκή επίδραση στο μεγαλύτερο μέρος του μέσου ρου του. Η υψηλή υδραυλική αγωγιμότητα (hydraulic conductivity) των, ως επί το πλείστον, βασαλτικών πετρωμάτων στην πεδιάδα, οδήγησε στο σχηματισμό του Υδροφόρου Ορίζοντα του Σνέικ (Snake River Aquifer), ενός από τους πιο παραγωγικούς υδροφορείς στη Βόρεια Αμερική. Πολλά ποτάμια και ρέματα που ρέουν από τη βόρεια πλευρά της πεδιάδας βυθίζονται στον υδροφόρο ορίζοντα αντί να ρέουν στον ποταμό.[34] Ωστόσο, μεγάλο μέρος του νερού που χάνεται από τον Σνέικ καθώς ρέει στην πεδιάδα, επιστρέφει πίσω στον ποταμό στο δυτικό άκρο του, μέσω πολλών αρτεσιανών πηγών.[35][36] Κατά τόπους, το νερό βγαίνει με ρυθμούς σχεδόν 17 κυβικών μέτρων/δευτερόλεπτο.[37]

Λεκάνη απορροής και υδροκρίτες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σνέικ είναι ο 13ος μεγαλύτερος ποταμός στις Ηνωμένες Πολιτείες.[38] Η λεκάνη απορροής του είναι η 10η μεγαλύτερη μεταξύ των ποταμών της Βόρειας Αμερικής και καλύπτει σχεδόν 280.000 χλμ2, -έκταση υπερδιπλάσια της Ελλάδας- σε τμήματα έξι πολιτειών των ΗΠΑ: Ουαϊόμινγκ, Άινταχο, Νεβάδα, Γιούτα, Όρεγκον και Ουάσινγκτον, με το μεγαλύτερο ποσοστό να ανήκει στο Άινταχο. Το μεγαλύτερο μέρος της λεκάνης απορροής του ποταμού βρίσκεται ανάμεσα στα Βραχώδη Όρη στα ανατολικά και το Οροπέδιο Κολούμπια στα βορειοδυτικά. Ως ο μεγαλύτερος παραπόταμος του ποταμού Κολούμπια, ο Σνέικ έχει λεκάνη απορροής που αποτελεί, περίπου, το 41% του συνόλου της λεκάνης απορροής του ποταμού Κολούμπια. Η μέση παροχή του στη συμβολή με τον Κολούμπια αποτελεί το 31% της ροής του Κολούμπια στο σημείο συμβουλής (mouth).[39] Μάλιστα, αμέσως πριν τη συμβολή, το συνολικό μήκος του Σνέικ είναι μεγαλύτερο από εκείνο του Κολούμπια (1.735 χιλιόμετρα, σε σύγκριση με τα 1.493 χιλιόμετρα του Κολούμπια) Αλλά και η λεκάνη απορροής του Σνέικ είναι κατά 4% μεγαλύτερη, από τη λεκάνη απορροής του Κολούμπια στα ανάντη, μέχρι τη συμβολή τους.[40]

Χάρτης του ποταμού Σνέικ και της λεκάνης απορροής του

Το κυρίως ημίξηρο, ακόμη και ερημικό κλίμα της λεκάνης απορροής του ποταμού Σνέικ δέχεται λιγότερα από 300 mm βροχοπτώσεων ετησίως, κατά μέσον όρο. Ωστόσο, αυτές οι βροχοπτώσεις ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό. Στο Τουίν Φολς, στο κέντρο της Πεδιάδας του Ποταμού Σνέικ, το κλίμα είναι σχεδόν ερημικό, με ετήσιες βροχοπτώσεις μόλις 235 mm, αν και η μέση χιονόπτωση είναι 330 mm.[41] Αυτό το ερημικό κλίμα καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της λεκάνης απορροής του Σνέικ, οπότε αν και είναι μακρύτερος από τον ποταμό Κολούμπια πάνω από το Τρι-Σίτιζ (Tri-Cities), η μέση απορροή του είναι σημαντικά μικρότερη. Ωστόσο, στα ψηλά Ρόκις (Rockies) του Ουαϊόμινγκ, στην άνω περιοχή του Τζάκσον Χόλ, η μέση βροχόπτωση είναι πάνω από 760 mm και η μέση χιονόπτωση φτάνει στα 6.400 mm.[42] Το μεγαλύτερο μέρος της λεκάνης απορροής του Σνέικ αποτελείται από πλατιές, άνυδρες πεδιάδες και κυματιστούς λόφους, που συνορεύουν με ψηλά βουνά. Στα ανώτερα τμήματα της λεκάνης απορροής, ωστόσο, ο ποταμός ρέει μέσα από μια περιοχή με ξεχωριστό αλπικό κλίμα. Υπάρχουν επίσης εκτάσεις όπου ο ποταμός και οι παραπόταμοι του έχουν εγκλωβιστεί σε στενά φαράγγια. Η λεκάνη απορροής του Σνέικ περιλαμβάνει τμήματα του Εθνικού Πάρκου Γιέλοουστοουν, του Μεγάλου Εθνικού Πάρκου Τέιτον (Grand Teton National Park), του Φαραγγιού Χελς (Hells Canyon} και πολλά άλλα εθνικά και κρατικά πάρκα.

Μεγάλο μέρος της περιοχής κατά μήκος του ποταμού, σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από τις όχθες του, είναι αρδευόμενο αγροτικό έδαφος, ειδικά στον μέσο και κάτω ρου του ποταμού. Τα φράγματα άρδευσης περιλαμβάνουν τα φράγματα Αμέρικαν Φολς (American Falls Dam), Μινιντόκα (Minidoka Dam) και το Στράικ (C.J. Strike Dam). Εκτός από τον ίδιο τον ποταμό , νερό αντλείται επίσης από τον Υδροφορέα του ποταμού Σνέικ (Snake River) για άρδευση. Οι κυριότερες πόλεις κατά μήκος του ποταμού είναι το Τζάκσον στο Γουαϊόμινγκ, το Τούιν Φολς, το Άινταχο Φολς, το Μπόιζι και το Λιούιστον στο Αϊντάχο και το Τρ-Σίτιζ στην Ουάσινγκτον (Κένεουικ, Πάσκο και Ρίτσλαντ). Υπάρχουν συνολικά δεκαπέντε φράγματα κατά μήκος του ποταμού Σνέικ, τα οποία εκτός από την άρδευση, παράγουν επίσης ηλεκτρική ενέργεια, είναι πλεύσιμα κατά μήκος μέρους του ποταμού και ελέγχουν τις πλημμύρες. Ωστόσο, το πέρασμα των ψαριών περιορίζεται στο κομμάτι του ποταμού κάτω από το Φαράγγι Χελς.[43] Οι οροσειρές που λειτουργούν ως υδροκρίτες στη λεκάνη απορροής του ποταμού Σνέικ περιλαμβάνουν την Οροσειρά Τέιτον (Teton Ρανγε), την Οροσειρά Μπίτερουτ (Bitterroot Range), τα Όρη Κλίαρουοτερ (Clearwater Mountains), τα Όρη Σέβεν Ντέβιλς (Seven Devils Mountains) και το ακραίο βορειοδυτικό άκρο της Οροσειράς Ουίντ Ρίβερ (Wind River Range). Η κορυφή Μεγάλο Τέιτον (Grand Teton) είναι το υψηλότερο σημείο στη λεκάνη απορροής του ποταμού, στα 4.199 μέτρα. Το σημείο συμβολής του Σνέικ με τον ποταμό Κολούμπια βρίσκεται στα 109 μέτρα. [44]

Μόλυνση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αγροτική διασπορά από φάρμες και ράντσα στην Πεδιάδα του ποταμού Σνέικ και πολλές άλλες περιοχές έχει πλήξει σοβαρά την οικολογία του ποταμού καθ 'όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Μετά την έναρξη λειτουργίας των πρώτων αρδευτικών φραγμάτων στον ποταμό, στην πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, μεγάλο μέρος της καλλιεργήσιμης γης, σε μια λωρίδα λίγων χιλιομέτρων κατά μήκος του ποταμού, καλλιεργήθηκε ή μετατράπηκε σε βοσκοτόπους και τα αγροτικά απόβλητα άρχισαν να μολύνουν τον Σνέικ.[45] Λιπάσματα, κοπριά και άλλες χημικές ουσίες και ρύποι που εκπλένονται στον ποταμό αυξάνουν σημαντικά το τροφικό φορτίο, ιδιαίτερα του φωσφόρου, των κολοβακτηριδίων κοπράνων και του αζώτου. Κατά την περίοδο που ο ποταμός έχει λίγα νερά, τα φύκια κυριαρχούν σε όλες τις ήρεμες περιοχές του ποταμού, εξαντλώντας την παροχή οξυγόνου.[46]

Μεγάλο μέρος των ρυπαντών δεν πηγαίνει απευθείας στον ποταμό, αλλά τροφοδοτεί τον υδροφόρο ορίζοντα κάτω από την Πεδιάδα του ποταμού Σνέικ (Snake River Plain). Το νερό εκτρέπεται από τον ποταμό για άρδευση, αφού απορροφήσει τυχόν ρύπους της επιφάνειας, μπαίνει ξανά στο έδαφος και τροφοδοτεί τον υδροφόρο ορίζοντα. Παρόλο που ο υδροφόρος ορίζοντας, στο σύνολό του, έχει διατηρήσει το καλό του επίπεδο, γεμίζει όλο και περισσότερο από μολυσματικούς παράγοντες. Το νερό στον υδροφόρο ορίζοντα, τελικά, ταξιδεύει στη δυτική πλευρά της Πεδιάδας και εισέρχεται ξανά στον ποταμό, ως πηγή πλέον.[47] Σε μεγάλο μέρος της Πεδιάδας Σνέικ και του Φαραγγιού Χελς, τα υπερβολικά ιζήματα είναι, επίσης, ένα επαναλαμβανόμενο πρόβλημα.[48] Τον Δεκέμβριο του 2007, η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (EPA) εξέδωσε έντυπο αδείας που υποχρέωνε τους ιδιοκτήτες ιχθυοτροφείων κατά μήκος του ποταμού να μειώσουν την απόρριψη φωσφόρου κατά 40%. Τα επίπεδα ρύπων στο Φαράγγι Χελς στα ανάντη της συμβολής του Σνέικ με τον Σάλμον, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της θερμοκρασίας του νερού, των διαλυμένων θρεπτικών συστατικών και των ιζημάτων, πρέπει να βρίσκονται ανάμεσα σε κάποια επιτρεπόμενα όρια.[49]

Παροχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μέση παροχή του ποταμού Σνέικ ανέρχεται στα 1.553 κυβικά μέτρα/δευτερόλεπτο. Το Γεωλογικό Ινστιτούτο των Ηνωμένων Πολιτειών κατέγραψε την παροχή του ποταμού κατά την περίοδο 1963–2000 σε μετρητή ρεύματος κάτω από το Φράγμα Άις Χάρμπορ (Ice Harbour Dam). Στη συγκεκκριμένη περίοδο, η μεγαλύτερη μέση ετήσια ροή που καταγράφηκε ήταν 2.384 κυβικά μέτρα/δευτερόλεπτο -το 1997- και η χαμηλότερη ήταν 770 κυβικά μέτρα/δευτερόλεπτο -το 1992.[50]

Η παροχή του ποταμού μετράται, επίσης, σε αρκετά άλλα σημεία της πορείας του. Πάνω από τη Λίμνη Τζάκσον στο Ουαϊόμινγκ, η παροχή είναι περίπου 25,1 κυβικά μέτρα/δευτερόλεπτο, σε μια περιοχή αποστράγγισης 1.260 τετραγωνικών χιλιομέτρων.[51] Στο Μινιντόκα του Άινταχο, περίπου στα μισά της Πεδιάδας του Σνέικ, η παροχή του ποταμού ανεβαίνει στα 222,0 κυβικά μέτρα/δευτερόλεπτο.[52] Ωστόσο, στο Μπουλ (Buhl) του Άινταχο, μόλις 80 χιλιόμετρα κατάντη, η ροή του ποταμού μειώνεται στα 139.0 κυβικά μέτρα/δευτερόλεπτο, λόγω γεωργικών αρδεύσεων και διαρροών.[53] Αλλά στα σύνορα του Άινταχο και του Όρεγκον, κοντά στην αρχή του Φαραγγιού Χελς, η παροχή ανεβαίνει στα 503 κυβικά μέτρα/δευτερόλεπτο, επειδή ο Σνέικ δέχεται αρκετούς μεγάλους παραπόταμους.[54] Η παροχή αυξάνεται περαιτέρω στα 553 κυβικά μέτρα/δευτερόλεπτο στο Φράγμα του Φαραγγιού Χελς στα σύνορα του Άινταχο και του Όρεγκον.[55] Τέλος, στο Ανατόνε της Ουάσινγκτον, κατάντη της συμβολής με τον ποταμό Σάλμον, έναν από τους μεγαλύτερους παραπόταμους του Σνέικ, η μέση παροχή είναι 979 κυβικά μέτρα/δευτερόλεπτο.[56]

Παραπόταμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ποταμός Σνέικ έχει πάνω από είκοσι μεγάλους παραπόταμους, οι περισσότεροι από τους οποίους βρίσκονται στις ορεινές περιοχές της λεκάνης αποστράγγισης. Ο μεγαλύτερος, μακράν, είναι ο ποταμός Κλίαρουoτερ (Clearwater River), ο οποίος αποστραγγίζει 23.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, στο ΒΚ Άινταχο. Πολλά από τα ποτάμια που χύνονται στην Πεδιάδα του ποταμού Σνέικ, βόρεια, βυθίζονται στον υδροφόρο ορίζοντα του ποταμού, αλλά εξακολουθούν να συνεισφέρουν το νερό τους στον ποταμό. Εκτός από τα ποτάμια, ο Σνέικ δέχεται το νερό από διάφορες σημαντικές πηγές, πολλές από τις οποίες προέρχονται από τον υδροφόρο ορίζοντα στη δυτική πλευρά της Πεδιάδας.[57]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 National Hydrography Dataset. 2000.
  2. ↑ Kammerer
  3. ↑ https://www.nps.gov/yell/learn/nature/snake-river.htm
  4. ↑ https://web.archive.org/web/20120423111426/http://www.if.uidaho.edu/~johnson/ifiwrri/sr3/trib.html
  5. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2021. 
  6. ↑ https://web.archive.org/web/20120321202916/http://www.if.uidaho.edu/~johnson/ifiwrri/sr3/esna.html
  7. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2021. 
  8. ↑ https://web.archive.org/web/20120423111426/http://www.if.uidaho.edu/~johnson/ifiwrri/sr3/trib.html
  9. ↑ "Shoshone Falls". South Central Idaho Virtual Tour. College of Southern Idaho
  10. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2021. 
  11. ↑ https://structurae.net/en/structures/i-b-perrine-bridge
  12. ↑ https://web.archive.org/web/20120423111426/http://www.if.uidaho.edu/~johnson/ifiwrri/sr3/trib.html
  13. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2021. 
  14. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2021. 
  15. ↑ https://web.archive.org/web/20120423111426/http://www.if.uidaho.edu/~johnson/ifiwrri/sr3/trib.html
  16. ↑ https://web.archive.org/web/20101203161920/http://www.fs.fed.us/hellscanyon/about_us/establishment.shtml
  17. ↑ https://www.nationalgeographic.com/adventure/article/to-hell-and-back-out-and-back-across-north-americas-deepest-canyon
  18. ↑ Harrison (Ι)
  19. ↑ https://web.archive.org/web/20120423111426/http://www.if.uidaho.edu/~johnson/ifiwrri/sr3/trib.html
  20. ↑ United States Geological Survey. "United States Geological Survey Topographic Maps". TopoQuest
  21. ↑ Link
  22. ↑ Staub & Link
  23. ↑ Link
  24. ↑ https://www.nps.gov/history/history/online_books/grte/grte_geology/sec1.htm
  25. ↑ "Hulls Gulch National Recreation Trail". Bureau of Land Management
  26. ↑ https://volcanoes.usgs.gov/vsc/glossary/
  27. ↑ http://hugefloods.com/Bonneville.html
  28. ↑ Orr & Orr
  29. ↑ https://web.archive.org/web/20110315085105/http://www.fs.fed.us/hellscanyon/life_and_the_land/geology/
  30. ↑ https://imnh.iri.isu.edu/digitalatlas/hydr/lkbflood/lbf.htm
  31. ↑ https://web.archive.org/web/20110315085105/http://www.fs.fed.us/hellscanyon/life_and_the_land/geology/
  32. ↑ https://web.archive.org/web/20100212194933/http://www.iafi.org/floods.html
  33. ↑ https://web.archive.org/web/20090805061447/http://www.uwsp.edu/geo/projects/geoweb/participants/dutch/vtrips/Scablands0.HTM
  34. ↑ "Idaho's treasure; the Eastern Snake River Plain Aquifer" (PDF). State of Idaho Oversight Monitor. Idaho Department of Environmental Quality. May 2005.
  35. ↑ https://web.archive.org/web/20120321202916/http://www.if.uidaho.edu/~johnson/ifiwrri/sr3/esna.html
  36. ↑ https://pubs.usgs.gov/ha/ha730/ch_h/H-text8.html
  37. ↑ Orr & Orr
  38. ↑ Kammerer
  39. ↑ https://wdr.water.usgs.gov/wy2009/pdfs/12472800.2009.pdf
  40. ↑ https://water.usgs.gov/GIS/huc_name.html
  41. ↑ https://wrcc.dri.edu/cgi-bin/cliMAIN.pl?id9293
  42. ↑ https://wrcc.dri.edu/cgi-bin/cliMAIN.pl?wy8315
  43. ↑ Harrison (ΙΙ)
  44. ↑ https://web.archive.org/web/20210417192558/https://geonames.usgs.gov/apex/f?p=GNISPQ:3:::NO::P3_FID:1533479
  45. ↑ Wolf
  46. ↑ https://web.archive.org/web/20091023133751/http://www.cwnp.org/naturalist/snakealgae.html
  47. ↑ "Groundwater Resources". Digital Atlas of Idaho. Idaho Museum of Natural History
  48. ↑ Ritter & Shirmohammadi
  49. ↑ Philip
  50. ↑ https://www.usgs.gov/centers/wa-water
  51. ↑ https://wdr.water.usgs.gov/wy2009/pdfs/13010065.2009.pdf
  52. ↑ https://wdr.water.usgs.gov/wy2009/pdfs/13081500.2009.pdf
  53. ↑ https://wdr.water.usgs.gov/wy2009/pdfs/13094000.2009.pdf
  54. ↑ https://wdr.water.usgs.gov/wy2009/pdfs/13269000.2009.pdf
  55. ↑ https://wdr.water.usgs.gov/wy2009/pdfs/13290450.2009.pdf
  56. ↑ https://wdr.water.usgs.gov/wy2009/pdfs/13334300.2009.pdf
  57. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2021. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Harrison, John (Ι): Hells Canyon Dam. Columbia River History. Northwest Power and Conservation Council
  • Harrison, John (ΙΙ): Fish passage at dams. Columbia River History. Northwest Power and Conservation Council.
  • Kammerer, J.C. (May 1990): Largest Rivers in the United States. United States Geological Survey
  • Link, Paul: Neogene Snake River Plain-Yellowstone Volcanic Province. Digital Geology of Idaho. Idaho State University Department of Geosciences.
  • Orr, Elizabeth L.; William N. Orr (1996): Geology of the Pacific Northwest. McGraw-Hill. pp. 241–248. ISBN 0-07-048018-4.
  • Philip, Jeff (2004-09-13): EPA Approves Pollution Limits for Snake River-Hells Canyon. U.S. Environmental Protection Agency.
  • Ritter, William F.; Shirmohammadi, Adel (2001): Agricultural nonpoint source pollution: watershed management and hydrology. CRC Press. p. 170. ISBN 1-56670-222-4.
  • Staub, Kristen; Link, Paul: Geology, Age and Extent of the Columbia River Basalts. Digital Geology of Idaho. Idaho State University.
  • Wolf, Carissa (2006-02-01): Dirty Water: Ag pollution in rural wells runs deep. Boise Weekly.
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σνέικ_(ποταμός)&oldid=10379538"