Μετάβαση στο περιεχόμενο

Σαρκοφάγος των Συζύγων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αντίγραφο του Μουσείου του Λούβρου επίσης προερχόμενο από το Τσερβετέρι.
Αντίγραφο του Εθνικού Ετρουσκικού Μουσείου της Βίλλα Τζούλια στη Ρώμη.
Αντίγραφο του Εθνικού Μουσείο Αρχαιολογίας της Ούμπρια στη Περούτζια.

Υπό την ονομασία Σαρκοφάγος των Συζύγων είναι γνωστές μνημειακές ετρουσκικές τεφροδόχοι λάρνακες από τερρακόττα (αρχικώς πολύχρωμες), οι οποίες αναπαριστούν δύο συζύγους ξαπλωμένους μαζί σε στάση ετρουσκικού συμποσίου, και των οποίων η τέφρα ή τα θαμμένα σώματα εμπεριέχονταν εντός της λάρνακας (αναλόγως των μεγεθών).

Κατασκευασμένες στο Καίρε προς το 520 π.Χ., ανακαλύφθηκαν εντός της Νεκροπόλεως της Μπαντιτάτσια στο Τσερβετέρι του Λατίου, προς το 1850 από τον Μαρκήσιο Τζαμπιέτρο Καμπάνα.

Αριθμός αντιγράφων υφίστανται:

Το συγκεκριμένο είδος τεφροδόχου λάρνακας είναι σύμφωνο με τις ετρουσκικές παραδόσεις οι οποίες σχετίζονται με την λατρεία των νεκρών τους: η λάρνακα περιλαμβάνει ένα αγγείο και ένα σκέπασμα επάνω στο οποίο αναπαριστάται, υπό την μορφή γλυπτού, ο νεκρός υπό την στάση συμμετέχοντα σε συμπόσιο, ξαπλωμένος, δηλαδή, επί ενός τρικλινίου και με στάσεις ζωντανού προσώπου, χαμογελαστός, δηλαδή, με τον αριστερό αγκώνα στηριζόμενο (sdraiato) επάνω σε ασκιά κρασιού, ενώ τα πόδια είναι καλυμμένα. Η αδιαφορία για τον ρεαλισμό στις ανατομικές διαστάσεις οι οποίες δεν τηρούνται μεταξύ του προσώπου, του σώματος και των ποδιών είναι χαρακτηριστικός της ετρουσκικής αισθητικής, η οποία αναζητεί περισσότερο έναν συμβολικό χαρακτήρα στην απεικόνιση των προσώπων.

Στη Σαρκοφάγο των Συζύγων, η πρώτη ιδιαιτερότητα ευρίσκεται στο μέγεθός της (εκείνη του Λούβρου: 1,11 × 0,69 × 1,94 m)[3] το οποίο οδήγησε στην αρχική κατηγοριοποίησή της, κατά την ανακάλυψή της, ως σαρκοφάγο.

Η δεύτερα ιδιαιτερότητα ευρίσκεται στην από κοινού παρουσία των δύο συζύγων, ξαπλωμένων ο ένας επάνω στον άλλον, και των οποίων οι τέφρες ήσαν ανάκατες εντός της τεφροδόχου ή των οποίων αριθμός τεφροδόχων ήσαν συγκεντρωμένες, με την σύζυγο να αναπαρίσταται να χύνει άρωμα (το οποίο εμπεριεχόταν εντός αλάβαστρου το οποίο έχει, σήμερα, χαθεί) επάνω στο χέρι το οποίο της τείνει ο σύζυγός της, ένα εκ των τελετουργικών των ετρουσκικών κηδειών. Μόνον η γυναίκα φέρει μυτερά υποδήματα, τα calcei repandi.

Το γεγονός αυτό καταδεικνύει, επίσης, την σημασία της γυναίκας στα λειτουργήματα εντός των ετρουσκικών πόλεων, η οποία εδώ μεταφράζεται με διαστάσεις και στάσεις αντίστοιχες εκείνων του συζύγου της.

Ετρουσκική αισθητική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αποτελεί, επίσης, μια από τις πλέον σαφείς ενδείξεις για την ύπαρξη μιας ιδιαίτερης και πρωτότυπης ετρουσκικής αισθητικής, όπου ο συμβολισμός επιβάλλεται έναντι της αυστηρής αναπαράστασης σε επίπεδο διαστάσεων του ανθρώπινου σώματος: η οικειότητα της συζυγικής σχέσης απεικονίζεται από αποκολλημένα μεταξύ τους άνω τμήματα των σωμάτων, παρά το γεγονός πως ευρίσκονται σε κοντινή μεταξύ τους απόσταση, τα οποία ενώνονται μεταξύ τους, στην συνέχεια, στο κάτω τμήμα του έργου, « σε ένα μακρύ αραβούργημα, το οποίο σταδιακά επιμηκύνεται »[4].

Παρά το γεγονός πως η στάση του ετρουσκικού συμποσίου ενέπνευσε αριθμό άλλων ταφικών μνημείων στην διάρκεια της νεότερης ιστορίας (ο τάφος του Μαρτίν Βάθκεθ δε Άρθε το 1488, η εικονισμένη σαρκοφάγος του Άντζελο Μάρτζι ντε Μέντιτσι από τον Φραντσέσκο ντα Σανγκάλλο στη Φλωρεντία[4]), μόνον ένα έργο αντιγράφει την Σαρκοφάγο των Συζύγων: πρόκειται για τάφο υπό την μορφή νεκρικής γλυπτικής αναπαράστασης κοιμώμενου συζυγικού ζεύγους η οποία φιλοτεχνήθηκε από την γλύπτρια Οντέτ Μωζάντρ-Βιλέρ για λογαριασμό της ίδιας και του συζύγου της, Ζαν-Γκαμπριέλ Ντομέργκ, και η οποία ευρίσκεται εντός του καλλωπιστικού κήπου της Βίλλα Φιεζόλε, η οποία στην συνέχεια μετονομάστηκε σε Βιλλά Ντομέργκ, στις Κάννες.

Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, η αναφορά στο έργο του Λούβρου σε προσχέδιο του Εντγκάρ Ντεγκά υπό τον τίτλο Η Μαίρη Κάσατ στο Μουσείο του Λούβρου - η ετρουσκική αίθουσα, όπου η Αμερικανίδα ζωγράφος σταματά εμπρός στη Σαρκοφάγο των Συζύγων.

Το θέμα των συζύγων απαντάται, επίσης, μέσω πολιτισμικής επιρροής, στις ρωμαϊκές σαρκοφάγους.

  1. Notice du Louvre[νεκρός σύνδεσμος]
  2. Jacques Heurgon, La Vie quotidienne des Étrusques, Hachette, 1961 et 1989, p. 33
  3. Μία άλλη τεφροδόχος λάρνακας, με παρόμοια στάση (συζυγικό ζεύγος μαζί), καθώς και μικρότερων διαστάσεων (Ύψος: 56 cm, Μήκος: 28 cm, Πλάτος: 58 cm) ανακαλύφθηκε, επίσης, εντός της ίδιας αρχαιολογικής τοποθεσίας Τεφροδόχος λάρνακα με αναπαράσταση συζύγων επάνω στο σκέπασμα[νεκρός σύνδεσμος]
  4. 4,0 4,1 σ. 232 στο Les Étrusques et l'Europe, με πρόλογο του Massimo Pallottino, κατόπιν της ομώνυμης έκθεσης στο Γκραν-Παλαί του Παρισιού, μεταξύ της 15ης Σεπτεμβρίου και της 14ης Δεκεμβρίου του 1992, και στο Βερολίνο το 1993.
  • Marie-Françoise Briguet, Le Sarcophage des époux de Cerveteri du Catalogue du Louvre, Musée du Louvre, Ed. Leo S. Olschki, 1989 ISBN 88-222-3658-0

Εξωτερικός Σύνδεσμος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]