Σαλεπιτζής
Σαλεπιτζής ονομάζεται o παρασκευαστής και πωλητής ενός ζεστού ροφήματος, του σαλεπιού.[1] Στην τούρκικη γλώσσα, απ' όπου και η ονομασία, salep[2] σημαίνει σαλέπι[3] και salepci ο παρασκευαστής και πωλητής του σαλεπιού.[4]
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο σαλεπιτζής ήταν από τους "γραφικούς" τύπους των πλανόδιων πωλητών, παρόμοιος με τον παγωτατζή, δεδομένου ότι περιφερόταν κι αυτός ντυμένος πάντα στα άσπρα (φορούσε άσπρη μπλούζα και καπέλο, συνήθως όπως αυτό του μάγειρα) και με τροχήλατη προθήκη. Τα σκεύη που χρησιμοποιούσε ήταν μπρούτζινα, πολύπλοκα, αλλά πάντοτε καλογυαλισμένα και πεντακάθαρα.
Η δουλειά του άνθιζε τις πρωινές και τις βραδινές ώρες, δηλ. το ακριβώς αντίθετο με την δουλειά του στραγαλατζή. Γι' αυτό το λόγο, πολλοί σαλεπιτζήδες και στραγαλάδες ασκούσαν διπλό επάγγελμα, του στραγαλατζή τις ημερήσιες ώρες και του σαλεπιτζή τις άλλες.
Το στέκι του ο σαλεπιτζής το διάλεγε με βάση τις περιοχές που σύχναζαν ξενύχτηδες και εκείνοι που άρχιζαν τη δουλειά τους αξημέρωτα (οικοδόμοι, εργάτες κλπ.) ή επέστρεφαν από αυτήν αργά και οι οποίοι αναζητούσαν τον σαλεπιτζή για ένα ρόφημα που τους βοηθούσε να ξεχάσουν την νυχτερινή ψύχρα. Εκεί, όση ώρα αυτός ετοίμαζε το ζεστό ρόφημα, δημιουργούσε ένα κλίμα ευθυμίας αλλά και αντιπαραθέσεων, προκαλώντας τους πελάτες που περίμεναν μέσα στην ψύχρα και θίγοντας θέματα που αφορούσαν οτιδήποτε και ήταν ικανά να “ανάψουν τα αίματα”. Έτσι οι πελάτες είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για την επικαιρότητα αλλά και να ανταλλάξουν τις απόψεις τους και "ζεσταίνονταν" έως ότου εκείνος ολοκληρώσει την παρασκευή του επιθυμητού ροφήματος. Δηλαδή, με λίγα λόγια, τα στέκια που δημιουργούνταν με την παρουσία του αποτέλεσαν ένα είδος πρώιμου/πρόχειρου υπαίθριου καφενείου.
Σαλέπι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το σαλέπι είναι σκόνη από αποξηραμένους βολβούς διαφόρων ορχεοειδών. Η σκόνη βράζεται με ζάχαρη ή μέλι και αρωματίζεται με πιπερόριζα. Το ομώνυμο ρόφημα είναι θρεπτικό λόγω ενός φυσικού δισακχάρου, της γλυκομαννάνης που περιέχει, καθώς και θερμαντικό λόγω της παχύρρευστης μορφής του.[5][6]
Σήμερα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το επάγγελμα του σαλεπιτζή είναι ένα από τα επαγγέλματα που σχεδόν έχουν εκλείψει, δεδομένου ότι σήμερα δεν το ασκεί σχεδόν κανείς. Ελάχιστοι σαλεπιτζήδες έχουν πλέον απομείνει, ιδίως σε ορισμένες επαρχιακές πόλεις της Ελλάδας, π.χ. Κομοτηνή, Ξάνθη, Γιάννενα, Καρδίτσα, Καβάλα, Μυτιλήνη, κ.ά.[7]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Το σαλέπι επιστρέφει». Lesvosnews.net. 30 Ιουνίου 2023. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2023.
- ↑ «Definition of SALEP». www.merriam-webster.com (στα Αγγλικά).
- ↑ Pain, Stephanie (6 May 2023). «Eaten to extinction». New Scientist (3124): 32–4. https://www.newscientist.com/article/2129280-sweet-salvation-stopping-orchids-from-being-eaten-to-extinction/.
- ↑ "salep." Online Etymology Dictionary. 2008.
- ↑ Dalby, p. 292; Theophrastus, 9.18.13; Pedanius Dioscorides, 3.126-8; Pliny the Elder, 26.95-98, 27.65; Pseudo-Apuleius, 15.3.
- ↑ Clarence-Smith, William Gervase (2017). Nützenadel, Alexander· Trentmann, Frank, επιμ. "The Global Consumption of Hot Beverages, c. 1500-c. 1900," in Food and Globalization: Consumption Markets and Politics in the Modern World. Oxford: Bloomsbury. σελίδες 37–56.
- ↑ Νικολάου, Μαρία (7 Ιανουαρίου 2016). «Κομοτηνή: Σαλέπι, ζεστό σαλέπι». ertnews.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2023.
