Σέργιος Νικητιάτης
| Σέργιος Νικητιάτης | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 9ος αιώνας |
| Θάνατος | 843[1] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Eορτασμός αγίου | 28 Ιουνίου |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | αξιωματικός |
Ο Σέργιος Νικητιάτης (άκμασε π. 840) ήταν ανώτερος Βυζαντινός αξιωματούχος και μέλος της δυναστείας του Αμορίου/Φρυγικής. Γιορτάζεται ως Άγιος από την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία στις 28 Ιουνίου για τον ρόλο του στην αποκατάσταση της προσκύνησης των εικόνων[2] [3] (άγιος Σέργιος ο δίκαιος, ο μάγιστρος).
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Σέργιος Νικητιάτης είναι μία σκοτεινή και «αινιγματική» (κατά τον Κύριλ Μάνγκο) μορφή, γνωστή μόνο μέσω σύντομων αναφορών σε δύο αγιογραφικά έργα, τις Πράξεις των Αγίων Δαβίδ, Συμεών και Γεωργίου και το Synaxarium Constantinopolitanum. [2] [4] Σύμφωνα με αυτά, ο Σέργιος γεννήθηκε στο χωριό Νικητία, κοντά στην Άμαστρη της Παφλαγονίας, από όπου και το επίθετό του. Ήταν στενός συγγενής -πιθανώς ο θείος- της Αυτοκράτειρας Θεοδώρας, συζύγου του Αυτοκράτορα Θεόφιλου (βασ. 829–842) και μητέρας του Μιχαήλ Γ΄ (βασ. 842–867). [2] [4]
Επί Θεόφιλου έγινε ένα από τα ηγετικά μέλη της Συγκλήτου, στην Κωνσταντινούπολη, φτάνοντας στον ανώτατο Αυλικό βαθμό του μαγίστρου. Οι σφραγίδες που του αποδίδονται, επίσης τον καταγράφουν ότι προχώρησε σταδιακά στα επίπεδα του υπάτου, του ανθυπάτου, του πρωτοσπαθάριου και του πατρικίου και ότι κατείχε το αξίωμα του λογοθέτη του Γενικού ή λογοθέτη του Δρόμου (ανάλογα με την ανάγνωση των σφραγίδων). [2]
Το 843 ο Σέργιος έπαιξε καθοριστικό ρόλο, μαζί με τον λογοθέτη Θεόκτιστο και τα αδέλφια της Θεοδώρας, Βάρδα και Πετρωνά, στην οριστική εγκατάλειψη της Εικονομαχίας και στην αποκατάσταση της λατρείας των εικόνων [2] [4], μία πράξη για την οποία τιμάται ως άγιος από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 28 Ιουνίου. [2] [3]
Την ίδια χρονιά, σύμφωνα με το Synaxarium Constantinopolitanum, του ανατέθηκε η ηγεσία μίας εκστρατείας κατά του εμιράτου της Κρήτης, αλλά όλες οι άλλες πηγές αναφέρουν, ότι ο Θεόκτιστος ηγήθηκε της εκστρατείας. Πιθανόν όμως ο Σέργιος να έμεινε πίσω, όταν ο Θεόκτιστος αναγκάστηκε να επιστρέψει εσπευσμένα στην Κωνσταντινούπολη. Ο Σέργιος έχασε τη ζωή του στην Κρήτη, όταν οι Βυζαντινές δυνάμεις νικήθηκαν από τους Άραβες και αρχικά τάφηκε στο νησί σε ένα μοναστήρι, που έγινε γνωστό μετά από αυτόν ως τou Μαγίστρου. Αργότερα μεταφέρθηκε σε μία Μονή της Θεοτόκου στον κόλπο της Νικομήδειας, την οποία είχε ιδρύσει και η οποία με τη σειρά της έγινε γνωστή ως του Νικητιάτου. [2]
Ο Γάλλος Βυζαντινιστής Ανρί Γκρεγκουάρ πρότεινε, ότι ο Νικητιάτης πρέπει να ταυτιστεί με τον «Ιμπν Κατούνα», τον ναύαρχο που αναφέρεται στις αραβικές πηγές ότι οδήγησε τους Βυζαντινούς στην λεηλασία της Δαμιέτης το 853, αλλά παρόλο που αυτή η υπόθεση υιοθετήθηκε από ορισμένους (κυρίως τον Aλεξάντερ Βασίλιεφ), απορρίπτεται από τους σύγχρονους μελετητές. [2] [4] Ο Γκρεγκουάρ υπέθεσε επίσης, ότι ο Σέργιος ήταν αδελφός τού μετέπειτα Πατριάρχη Φωτίου, μία εικασία που επίσης απορρίφθηκε, αν και σύμφωνα με τον Κύριλ Μάνγκο θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι ο εκ μητρός θείος του Φωτίου. [5]
Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Mango, Cyril (1977). «The Liquidation of Iconoclasm and the Patriarch Photios». Στο: Bryer, Anthony. Iconoclasm: Papers Given at the Ninth Spring Symposium of Byzantine Studies, University of Birmingham, March 1975. Centre for Byzantine Studies, University of Birmingham. σελίδες 133–140. ISBN 0-7044-0226-2.
- Kazhdan, Alexander; Talbot, Alice-Mary; Alexakis, Alexander; Efthymiadis, Stephanos; McGrath, Stamatina; Sherry, Lee Francis; Zielke, Beate, eds. (1998). Dumbarton Oaks Hagiography Database of the Eighth, Ninth and Tenth Century (PDF). Washington, DC: Dumbarton Oaks.
- Lilie, Ralph-Johannes; Ludwig, Claudia; Pratsch, Thomas; Zielke, Beate (2001). Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit: 1. Abteilung (641–867), Band 4: Platon (# 6266) – Theophylaktos (# 8345) (in German). Berlin and Boston: De Gruyter. ISBN 978-3-11-016674-3.