Ρίτσαρντ Ντόνερ
| Ρίτσαρντ Ντόνερ | |
|---|---|
_(cropped).jpg) | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Richard Donner (Αγγλικά) |
| Γέννηση | 24 Απριλίου 1930 Μπρονξ |
| Θάνατος | 5 Ιουλίου 2021 (91 ετων) Λος Άντζελες |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής |
| Ιδιότητα | σκηνοθέτης κινηματογράφου |
| Σύζυγος | Λόρεν Σούλερ Ντόνερ (από 1985) |
| Βραβεύσεις | Αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[1] και Βραβείο Χιούγκο Καλύτερης δραματικής παρουσίασης (1979) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ρίτσαρντ Ντόνερ (αγγλικά: Richard Donner) είναι το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Αμερικανού κινηματογραφικού και τηλεοπτικού σκηνοθέτη και παραγωγού Ρίτσαρντ Ντόναλντ Σβάρτσμπεργκ (Richard Donald Schwartzberg), που γεννήθηκε στις 24 Απριλίου 1930. Μετά τη σκηνοθεσία της ταινίας τρόμου Η προφητεία (1976), έγινε διάσημος με τη σκηνοθεσία του πρώτου έργου με υπερήρωες της νεότερης εποχής, του Σούπερμαν (1978), με πρωταγωνιστή τον Κρίστοφερ Ριβ.
Ο Ντόνερ σκηνοθέτησε αργότερα ταινίες με άφθονη δράση, όπως την περιπέτεια με παιδιά Γκούνις (1985) και την αστυνομική περιπέτεια «ενηλίκων» Φονικό όπλο (1987) και τις συνέχειές της. Μαζί με τη σύζυγό του ίδρυσαν και κατέχουν την εταιρεία παραγωγής The Donner's Company, γνωστή κυρίως από την παραγωγή της σειράς ταινιών X-Men. Το 2000 τιμήθηκε με το προεδρικό βραβείο της Ακαδημίας Ταινιών Επιστημονικής Φαντασίας, Φαντασίας και Τρόμου. Ο ιστορικός του κινηματογράφου Μάικλ Μπάρσον γράφει ότι ο Ντόνερ είναι ένας «από τους πλέον αξιόπιστους δημιουργούς επιτυχημένων ταινιών δράσεως του Χόλυγουντ».[2]
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ρίτσαρντ Σβάρτσμπεργκ γεννήθηκε στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης, με γονείς τους Φρεντ και Χάτι Σβάρτσμπεργκ, εβραϊκής καταγωγής.[3][4] Ο πατέρας του είχε ένα μικρό επιπλοποιείο.[4] Ο Ρίτσαρντ έχει μία αδελφή, την Τζοάν.[4]
Εξάδελφος του σκηνοθέτη είναι ο συνομήλικός του ηθοποιός Στιβ Κάχαν (Steve Kahan), που έπαιζε τον ρόλο ενός αστυνομικού στον Σούπερμαν και τον αξιωματικό Εντ Μέρφι στις ταινίες της σειράς του Φονικού όπλου. Ο Ντόνερ τον έχει βάλει και σε άλλες ταινίες του.
Στην τηλεόραση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ντόνερ άρχισε τη σταδιοδρομία του ελπίζοντας να γίνει ηθοποιός, αλλά σύντομα άρχισε να σκηνοθετεί διαφημίσεις. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 σκηνοθέτησε το πρώτο του έργο για την τηλεόραση: ένα επεισόδιο της σειράς γουέστερν Wanted: Dead or Alive, το οποίο ακολούθησαν μερικά ακόμα αυτής και της παρόμοιας σειράς The Rifleman.[5] Στις αρχές της σταδιοδρομίας του σκηνοθέτησε συνολικά για 25 τηλεοπτικές σειρές, όπως τη Μάχη, και τα Get Smart, Gilligan's Island, Κότζακ και Ζώνη του λυκόφωτος, καθώς και το παιδικό σίριαλ Danger Island.[5]
Στον κινηματογράφο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ντόνερ σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους το 1961: ήταν το X-15, με πρωταγωνιστές τους Τσαρλς Μπρόνσον και Μαίρη Τάιλερ Μουρ. Πέρασαν επτά χρόνια από τότε μέχρι τη δεύτερη σκηνοθεσία του, την κωμωδία Salt and Pepper (1968). Ωστόσο, η πρώτη ταινία του που συζητήθηκε ήταν Η προφητεία (1976), ένα υπερφυσικό θρίλερ[5] που γυρίστηκε στον απόηχο της επιτυχίας του Εξορκιστή και έγινε η πέμπτη σε εισπράξεις ταινία του 1976.
Ο Σούπερμαν (1978)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1978 ο Ντόνερ σκηνοθέτησε την ταινία Σούπερμαν, με πρωταγωνιστή τον Κρίστοφερ Ριβ στον ομώνυμο ρόλο. Το έργο έγινε παγκόσμια επιτυχία και κατέστησε διάσημους τόσο τον Ριβ, όσο και τον Ντόνερ.[6] Ο σκηνοθέτης άρχισε αμέσως να εργάζεται στην πρώτη συνέχεια της ταινίας, τη Σούπερμαν 2, της οποίας και σκηνοθέτησε το μεγαλύτερο μέρος. Απροσδόκητα όμως, παρά την επιτυχία της πρώτης ταινίας, απολύθηκε από τους παραγωγούς της δεύτερης. Η αλήθεια ήταν ότι σε όλη τη διάρκεια των γυρισμάτων αμφότερων των ταινιών, ο Ντόνερ είχε δύσκολη σχέση με το τρίο των παραγωγών Αλεξάντερ και Ίλια Σάλκιντ και Πιερ Σπενγκλέρ. Αντί να διώξουν τον Σπενγκλέρ, όπως τους είχε ζητήσει ο Ντόνερ, οι Σάλκιντ (πατέρας και γιος) απέλυσαν τον ίδιο και τον αντικατέστησαν με τον Ρίτσαρντ Λέστερ, με τον οποίο είχαν συνεργασθεί στους Τρεις Σωματοφύλακες (1973). Ο Λέστερ ξαναγύρισε μεγάλο μέρος του Σούπερμαν 2, αν και οι σκηνές με τον Μάρλον Μπράντο αφαιρέθηκαν, ενώ και ο Τζιν Χάκμαν αρνήθηκε να επιστρέψει στο πλατό για επανάληψη των ίδιων σκηνών. Για τον λόγο αυτό, όλες οι σκηνές του Χάκμαν (έπαιζε τον «αρχικακό» Λεξ Λούθορ) στο Σούπερμαν 2 είναι αυτές που γύρισε ο Ντόνερ, παρά το ότι το όνομά του τελευταίου δεν αναφέρεται στους τίτλους της ταινίας, καθώς ο ίδιος ο Ντόνερ το απαγόρευσε.
Η κριτική του Rotten Tomatoes για την ταινία γράφει ότι η δεύτερη ταινία του Σούπερμαν «στέκεται στο ύψος των στάνταρ που έθεσε η πρώτη, αν δεν το υπερβαίνει». Αλλά ο Ντόνερ συνέχισε να υποστηρίζει ότι η δική του συνεισφορά ήταν ανώτερη από το υπόλοιπο της σειράς. Η δική του εκδοχή Superman II: The Richard Donner Cut κυκλοφόρησε στις 28 Νοεμβρίου 2006, την ίδια ημερομηνία που κυκλοφόρησε σε DVD η ταινία Superman: Η επιστροφή. Η εκδοχή του Ντόνερ περιέχει τις σκηνές με τον Μάρλον Μπράντο στον ρόλο του Jor-El και τις ελάχιστες δυνατές σκηνές που γύρισε ο Λέστερ.
Η επίδραση που άσκησε η ταινία Σούπερμαν μπορεί να ανιχνευθεί μέχρι σήμερα σε ταινίες με υπερήρωες εκτός του συγκεκριμένου, ακόμα και πέρα από το λεγόμενο Σύμπαν της DC, όπως π.χ. στην ταινία του Σαμ Ράιμι Σπάιντερμαν.
Μετά τον Σούπερμαν
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Την επόμενη δεκαετία ο Ντόνερ γύρισε ταινίες τόσο επιτυχημένες, όσο και αποτυχημένες εμπορικά. Στις πρώτες συγκαταλέγονται οι Γκούνις: Το κυνήγι της μεγάλης περιπέτειας, Πάρτυ φαντασμάτων, Ο λύκος και το γεράκι και πάνω από όλες το Φονικό όπλο.
Το Φονικό Όπλο (1987-1998)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το επόμενο έργο του Ντόνερ που «σάρωσε» στα ταμεία ήταν το Φονικό όπλο, σε σενάριο του Σέιν Μπλακ. Πρωταγωνιστούσε ο Μελ Γκίμπσον στον ρόλο ενός χηρεύσαντος ντετέκτιβ της Διώξεως Ναρκωτικών με αυτοκτονικές τάσεις και την τάση να «σπάει τους κανόνες για τη χαρά τού να τους σπας». Συμπρωταγωνιστούσε ο Ντάνι Γκλόβερ στον ρόλο ενός φιλήσυχου αστυνομικού με γαλήνια οικογένεια, που σκέφτεται να συνταξιοδοτηθεί. Οι σκηνές δράσης θεωρήθηκαν «αληθινά θεαματικές» και κατέστησαν την ταινία μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της χρονιάς.[2]
Ο Ντόνερ σκηνοθέτησε 6 ταινίες με πρωταγωνιστή τον Μελ Γκίμπσον, με τρεις από αυτές στη σειρά ταινιών του Φονικού όπλου (την τελευταία το 1998). Σε συνέντευξή του το 2000, ο Γκίμπσον περιέγραψε ως εξής τις εντυπώσεις του από τον Ντόνερ:
«Ο Θείος Ντικ. Είναι θαυμάσιος τύπος... Εξαιρετικά επαγγελματικός. Είναι παλιός βετεράνος και έχει μια κατανόηση της ταινίας που αποτελεί το απόσταγμα ετών εμπειρίας... Οτιδήποτε και να πεις γι' αυτόν, τον υποτιμάς. Αγαπά πραγματικά αυτό που κάνει, αγαπά να εργάζεται με ηθοποιούς και σού αφήνει ελευθερία να εξερευνάς όλες τις περιοχές...»[7]
X-Men
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ντόνερ έγινε εκτελεστικός παραγωγός για την ταινία του 2000 X-Men και αρκετά μετά για το πρίκουελ X-Men η Αρχή: Γούλβεριν. Επίσης, ήταν παραγωγός της ταινίας X-Men: Ημέρες ενός ξεχασμένου μέλλοντος.
Κόμικς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά τη δεκαετία του 1990 ένας από τους βοηθούς του Ντόνερ ήταν ο συγγραφέας κόμικς Τζεφ Τζονς. Τον Οκτώβριο του 2006, ο Ντόνερ, ο Τζονς και ο καλλιτέχνης Άνταμ Κούμπερτ έγιναν η νέα ομάδα δημιουργικού του περιοδικού κόμικς Action Comics, στο οποίο είχε πρωτοεμφανισθεί ο χαρακτήρας Σούπερμαν. Οι Τζονς και Ντόνερ συνεργάσθηκαν στις ιστορίες Last Son και Escape from Bizarro World, οι οποίες έχουν εκδοθεί και σε μορφή συλλεκτικού βιβλίου.
Τιμές και βιβλίο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 16 Οκτωβρίου 2008 ο Ντόνερ και η σύζυγός του Λόρεν Σούλερ-Ντόνερ (Lauren Shuler Donner, γενν. 1949) απέκτησαν τα δικά τους αστέρια στη Λεωφόρο της Δόξας στο Χόλυγουντ, για το έργο τους στον κινηματογράφο.[8][9]
Στις 10 Νοεμβρίου 2010 κυκλοφόρησε η εγκεκριμένη βιογραφία του Ντόνερ από τον Τζέιμς Κρίστι, με τίτλο You're the Director... You Figure It Out: The Life and Films of Richard Donner.[10] Τον πρόλογο έχει γράψει ο διάσημος ηθοποιός Μελ Γκίμπσον.
Το Script Magazine χαρακτήρισε το βιβλίο ως «ένα συναρπαστικό πορτρέτο ενός ανθρώπου με ζεστή καρδιά, ο οποίος μπορεί δίκαια να θεωρηθεί το σύγχρονο ισοδύναμο ενός Βίκτορ Φλέμινγκ και ενός Μάικλ Κερτίζ – ένας ταλαντούχος επαγγελματίας σκηνοθέτης ταινιών που ευδοκίμησε στο σύστημα των στούντιο και γύρισε μερικές πολύ καλές ταινίες.»[11]
Φιλμογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κινηματογράφος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | Τίτλος | Σκηνοθέτης | Παραγωγός | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|---|
| 1961 | X-15 | Ναι | ||
| 1968 | Salt and Pepper | Ναι | ||
| 1969 | Lola ή Twinky | Ναι | ||
| 1976 | Η προφητεία | Ναι | ||
| 1978 | Σούπερμαν | Ναι | ||
| 1980 | Σούπερμαν 2 | Ναι | Μη αναγραφόμενος. Με τον Ρίτσαρντ Λέστερ. | |
| Inside Moves | Ναι | |||
| 1981 | Η τελική αναμέτρηση | Ναι | ||
| 1982 | Ο κούκλος | Ναι | ||
| 1985 | Γκούνις: Το κυνήγι της μεγάλης περιπέτειας | Ναι | Ναι | |
| Ο λύκος και το γεράκι | Ναι | Ναι | ||
| 1987 | Φονικό όπλο | Ναι | Ναι | |
| Τα παιδιά της νύχτας | Ναι | Σκηνοθεσία Τζόελ Σουμάχερ | ||
| 1988 | Πάρτυ φαντασμάτων | Ναι | Ναι | |
| 1989 | Φονικό όπλο 2 | Ναι | Ναι | |
| 1991 | Delirious | Ναι | Σκηνοθεσία Τομ Μάνκιεβιτς | |
| 1992 | Ταξίδι στο όνειρο | Ναι | ||
| Φονικό όπλο 3 | Ναι | Ναι | ||
| 1993 | Ελευθερώστε τον Γουίλι | Ναι | Σκηνοθεσία Σάιμον Γουίνσερ | |
| 1994 | Μάβερικ | Ναι | Ναι | |
| 1995 | Η ώρα των εκτελεστών | Ναι | Ναι | |
| Ελευθερώστε τον Γουίλι 2: Παντοτινή φιλία | Ναι | Σκηνοθεσία Ντουάιτ Χ. Λιτλ | ||
| Tales from the Crypt: Demon Knight | Ναι | Σκηνοθεσία Έρνεστ Ντίκερσον | ||
| 1996 | Tales from the Crypt: Bordello of Blood | Ναι | Σκηνοθεσία Gilbert Adler | |
| 1997 | Θεωρίες συνωμοσίας | Ναι | Ναι | |
| Free Willy 3: Η διάσωση | Ναι | Σκηνοθεσία Σαμ Πίλσμπερι | ||
| 1998 | Φονικό Όπλο 4 | Ναι | Ναι | |
| 1999 | Κάθε Κυριακή | Ναι | Σκηνοθεσία Όλιβερ Στόουν | |
| 2000 | X-Men | Ναι | Σκηνοθεσία Μπράιαν Σίνγκερ | |
| 2002 | Tales from the Crypt: Ritual | Ναι | Σκηνοθεσία Avi Nesher | |
| 2003 | Timeline | Ναι | Ναι | |
| 2006 | 16 τετράγωνα | Ναι | ||
| Superman II: The Richard Donner Cut | Ναι | |||
| 2009 | X-Men η αρχή: Γούλβεριν | Ναι | Σκηνοθεσία Γκέιβιν Χουντ |
Τηλεόραση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | Τίτλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| 1960 | Dick Powell's Zane Grey Theatre | 1 επεισόδιο |
| The DuPont Show with June Allyson | ||
| 1960-61 | Wanted Dead or Alive | 6 επεισόδια |
| 1961 | Letter to Loretta | 5 επεισόδια |
| Route 66 | 1 επεισόδιο | |
| The Tall Man | 2 επεισόδια | |
| Wagon Train | 1 επεισόδιο | |
| 1961-62 | Have Gun – Will Travel | 5 επεισόδια |
| 1962 | The Detectives | 1 επεισόδιο |
| The Rifleman | 7 επεισόδια | |
| 1962-63 | Sam Benedict | 6 επεισόδια |
| 1963 | The Eleventh Hour | 2 επεισόδια |
| Μάχη | 1 επεισόδιο | |
| The Nurses | ||
| 1963-64 | The Lieutenant | 2 επεισόδιο |
| Η Ζώνη του Λυκόφωτος | 6 επεισόδια | |
| Mr. Novak | 7 επεισόδια | |
| 1964 | The Travels of Jaimie McPheeters | 1 επεισόδιο |
| The Man from U.N.C.L.E. | 4 επεισόδια | |
| 1964-65 | Gilligan's Island | 3 επεισόδια |
| Πέρυ Μέισον | ||
| 1965 | Twelve O'Clock High | 4 επεισόδια |
| Get Smart | 2 επεισόδια | |
| 1966 | The F.B.I. | 1 επεισόδιο |
| Ο φυγάς | 2 επεισόδια | |
| It's About Time | 1 επεισόδιο | |
| Jericho | ||
| The Wild Wild West | 3 επεισόδια | |
| The Felony Squad | ||
| 1968-69 | The Banana Splits Adventure Hour | 6 επεισόδια |
| 1971 | The Interns | 1 επεισόδιο |
| Sarge | ||
| Bearcats! | 2 επεισόδια | |
| 1971-72 | Cade's County | 3 επεισόδια |
| 1971-73 | Cannon | 4 επεισόδια |
| 1972 | The Sixth Sense | 1 επεισόδιο |
| Ghost Story | ||
| Banyon | ||
| Ironside | ||
| The Bold Ones: The New Doctors | 3 επεισόδια | |
| 1973-74 | Κότζακ | |
| 1974 | The Streets of San Francisco | 2 επεισόδια |
| Sons and Daughters | 3 επεισόδια | |
| Lucas Tanner | 1 επεισόδιο | |
| Petrocelli | ||
| 1975 | Sarah T. – Portrait of a Teenage Alcoholic | τηλεταινία |
| Bronk | 2 επεισόδια | |
| 1989-92 | Tales from the Crypt | 3 επεισόδια
Και εκτελεστ. παραγωγός |
| 1992 | Two-Fisted Tales | τηλεταινία
με τους |
| 1993-94 | Tales from the Cryptkeeper | Εκτελεστ. παραγωγός |
| 1997 | Perversions of Science | |
| 1999 | Made Men | Παραγωγός |
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2021.
- ↑ 2,0 2,1 Barson, Michael: Who's Who of Hollywood Directors, Noonday Press, 1995
- ↑ Nast, Condé (23 Φεβρουαρίου 2011). «The Rude Warrior». Vanity Fair (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Walker, Beverly (31 Ιουλίου 1997). «Vet helmer's long and boffo road». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Ο/Η Ρίτσαρντ Ντόνερ, στο IMDb.
- ↑ «From The Archive: The Making Of Superman». Empire Magazine. Ιανουάριος 2013. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2013.
- ↑ Simon, Alex (29 Ιουνίου 2015). «Great Conversations: Mel Gibson». HuffPost. http://www.huffingtonpost.com/alex-simon/great-conversations-mel-g_b_7690210.html.
- ↑ «Richard Donner | Hollywood Walk of Fame». www.walkoffame.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2017.
- ↑ «Lauren Shuler Donner | Hollywood Walk of Fame». www.walkoffame.com. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2017.
- ↑ «You're the Director... – Amazon». Amazon.com. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2013.
- ↑ Morton, Ray (7 Οκτωβρίου 2011). «Meet the Reader: Bookshelf». Script Magazine. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2013.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]