Ντοτάρα

Ένας οργανοπαίχτης του ντοτάρα

Το ντοτάρα (ή ντόταρ) (βεγγαλικά: দোতারা, Ασσαμικά: দোতাৰা, κυριολεκτικά, "του ή να έχει δύο καλώδια") είναι έγχορδο μουσικό όργανο με δύο, τέσσερις ή μερικές φορές πέντε χορδές που μοιάζει με ένα σαρόντ. Χρησιμοποιείται συνήθως στο Άσαμ, το Μπαγκλαντές, τη Δυτική Βεγγάλη και το Μπιχάρ, και χρονολογείται από τον 15ο-16ο αιώνα, όταν εγκρίθηκε από τις ασκητικές λατρείες των Μπαούλ και των Φακίρηδων.

Το ισοδύναμο λαούτο μακριού λαιμού με δύο χορδές βρίσκεται στην Κεντρική Ασία και είναι γνωστό με το όνομα ντουτάρ (περσικά: دو تار, ουζμπεκικά: dutor).

Το ντοτάρα είναι ένα από τα πιο σημαντικά όργανα που χρησιμοποιούνται σε διάφορα είδη λαϊκής μουσικής στη Βεγγάλη και το Άσαμ. Έχει δύο βασικές μορφές, το μπάνγκλα και το μπαουάιγια. Η μορφή μπάνγκλα προέρχεται από την περιοχή Ραχρ Μπάνγκλα, όπου ακόμα παίζεται κυρίως εκεί. Έχει μεταλλικές χορδές, τα οποία δίνουν ένα καλύτερο ήχο από ό, τι άλλα όργανα που παίζονται στην περιοχή. Αν και το ντοτάρα μπορεί να έχει 4-5 χορδές, παίζεται κατά κύριο λόγο με δύο χορδές, και σε αυτό οφείλει το όνομά του.

Η μορφή μπαουάιγια έχει σχεδόν εκλείψει στη σύγχρονη εποχή, και έχει μια πιο αρχέγονη αρχή από τη μορφή μπάνγκλα. Και πάλι τα νήματα είναι το εντυπωσιακό χαρακτηριστικό, που γίνονται είτε από χοντρό βαμβάκι, μετάξι ή πιο γενικά από κατγκούτ, δίνοντας ένα ήχο πιο πλούσιο σε μπάσο. Αυτό το όργανο χρησιμοποιείται ευρέως στις ανατολικές λαϊκές μουσικές μορφές όπως η Μπχαουάιγια - της οποίας η Γκοαλπαρίγια είναι σχετικά γνωστή υποκατηγορία. Οι μορφές Μαχισάλι και Μπαούλ επικρατούν μέσα και γύρω από τη περιοχή της Βεγγάλης, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών Άσαμ και Ανατολικού Μπιχάρ.

Το ντοτάρα είναι αποπτερωμένο έγχορδο όργανο, που παίζεται σε ανοιχτό συνδυασμό νότων. Συχνά παίζεται παράλληλα με λαϊκά κρουστά όργανα όπως το Ντοχόλ, το Κχολ ή το Μαντίρα. Είναι φτιαγμένο από το νιμ ή άλλο σκληρό ξύλο, με μια επιμήκης, σφαιροειδής κοιλιά για ένα κουτί ήχου, που εκλεπτύνει σε ένα στενό λαιμό με αποκορύφωμα το ξύλινο κουτί το οποίο είναι συχνά περίπλοκα σκαλισμένο σε σχήμα κεφαλιού παγωνιού, κύκνου ή κάποιο άλλο μοτίβο ζώου. Το κουτί δαχτύλων είναι φτιαγμένο από ορείχαλκο ή χάλυβα, όπως και το σαρόντ. Το κουτί ήχου του οργάνου καλύπτεται με ένα σφιχτά τεντωμένο δέρμα σαύρας, όπως και σε ένα ραμπάμπ ή σαρόντ.

Με τέσσερις χορδές, το ντοτάρα συντονίζεται ως εξής (από πάνω προς τα κάτω)—Σοχ(κατώτερο)-Ντο-Ντο-Φαχ. Η Ινδική σημειογραφία διαβάζεται ως εξής: Πα - Σα -Σα - Μα με την Ντο/Σα να είναι η τονωτική/ριζική νότα του τραγουδιού.

Ετυμολογία

Ο όρος είναι από το περσικό دو تار (do târ), κυριολεκτικά "δύο σύρματα", με τη προσθήκη του βεγγαλοασσαμικού επιρρήματος -α. Το όργανο είναι γνωστό ως ντοτάρα ή ντουτάρα (βεγγαλικά: দোতারা, ασσαμικά: দোতাৰা) και ντουτούρα (ασσαμικά: দোতোৰা).

Βιβλιογραφία

• Ahmed, Wakil (2012). «Dotara». Στο: Islam, Sirajul, επιμ. Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh (Second έκδοση). Asiatic Society of Bangladesh.