Νοτιοτιρολέζικη διάλεκτος

Νοτιοτιρολέζικα
Ταξινόμηση	Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες Γερμανικές γλώσσες Δυτικές γερμανικές Άνω Γερμανικά Αυστρογερμανικά Βαυαρικά
Σύστημα γραφής	γερμανικό αλφάβητο
Κατάσταση
Επίσημη γλώσσα	σε περιοχές της: Ιταλία (Νότιο Τιρόλο)
SIL	bar
Το Νότιο Τιρόλο και οι γλώσσες που ομιλούνται Πράσινο χρώμα: Γερμανόφωνοι Κόκκινο χρώμα: Ιταλόφωνοι Μπλε χρώμα: Λαδινόφωνοι

Γεωγραφική εξάπλωση των Γερμανικών γλωσσών

Η Νότιοτιρολέζικη διάλεκτος (γερμανικά : Südtirolerisch ή Südtirolisch, Νότιοτιρολέζικα: Südtiroulerisch Sîdtiroul (er) isch), είναι μία διάλεκτος της γερμανικής γλώσσας που ομιλείται στην σημερινή Ιταλία μεταξύ του γερμανόφωνου πληθυσμού του Νοτίου Τιρόλο. Ανήκει στην οικογένεια των αυστροβαυαρικών γλωσσών κι έχει πολλά κοινά με την Αυστρογερμανική.

Το 69,15% των κατοίκων της επαρχίας του Μπολτζάνο μιλούν γερμανικά. Στην ιδιωτική και δημόσια ζωή κυριαρχεί η Νοτιοτιρολέζικη διάλεκτος ενώ στα σχολεία διδάσκεται η γερμανική γλώσσα στην αυστριακή παραλλαγή της, η ίδια γλώσσα χρησιμοποιείται στη γραπτή επικοινωνία και επίσημες εκδηλώσεις. Παρόλο που ταξινομείται ως γλώσσα νότιας Βαυαρίας δεν μπορεί να θεωρηθεί ενιαία Τιρολέζικη διάλεκτος επειδή έχει δεχτεί επιδράσεις από την ιταλική γλώσσα κι έχει εμπλουτιστεί με ιταλικές λέξεις.

Η Νότιοτιρολέζικη διάλεκτος έχει πολλές διαφορές από την τυπική γερμανική γλώσσα ενώ η ίδια η διάλεκτος έχει διαφορές από περιοχή σε περιοχή. Υπάρχουν σημαντικές διαφορές στην διάλεκτο που μιλάνε στην κοιλάδα της Πουστερίας από αυτή που μιλάνε στην κοιλάδα Βενόστα. Παρ’ όλα αυτά οι Τιρολέζικες διαλέκτου αλλά και οι περισσότερες αυστριακοβαυαρικές είναι αμοιβαία κατανοητές μεταξύ τους και οι ομιλητές τους μπορούν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους μιλώντας στην αντίστοιχη διάλεκτο.

Βιβλιογραφία

• Karl Kurt Klein, L. E. Schmitt, Tirolischer Sprachatlas. Tyrolia Verlag, Innsbruck 1965–1971.
• Gerhard Riedmann, Die Besonderheiten der deutschen Schriftsprache in Südtirol. Mannheim 1972.
• Josef Tscholl, Die jetzige Südtiroler Mundart in Wortschatz und Struktur. Bressanone 2001. ISBN 88-85831-61-3
• Hanspeter Demetz, Lexikon Südtirolerisch-Deutsch, Bolzano, Rætia, 1996. ISBN 88-7283-089-3
• Martina Zambrelli, Interferenze lessicali in situazioni di contatto linguistico: Il caso dell'Alto Adige-Südtirol. Tesi del corso di Etnolingusitica 2003/04 dell'Università di Venezia (pdf)
• Heidemaria Abfalterer, Der Südtiroler Sonderwortschatz aus plurizentrischer Sicht. Lexikalisch-semantische Besonderheiten im Standarddeutsch Südtirols. Innsbruck 2007. ISBN 978-3-901064-35-7