Νικόδημος επίσκοπος Έλους

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Νικόδημος επίσκοπος Έλους (-1730) ήταν επίσκοπος και δάσκαλος

Βίος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νικόδημος γεννήθηκε στη Λειβαδιά, [1][2] Στη δεκαετία του 1680 μετέβη στη Βενετία και υπηρετεί ως διάκονος στο ναο του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων και εργαζόμενος ως διορθωτής στο τυπογραφείο του Νικόλαου Σάρου.[3] Εκεί επιμελήθηκε τον Θησαυρό του Δαμασκηνού, υποδιακόνου και Στουδίτη Θεσσαλονικέως. Επίσης διετέλεσε επόπτης στη Φλαγγίνειο Σχολή μεταξύ 1685-1586. Στη Βενετία παρέμενε μέχρι το 1691 και μετέβη στην Πάτρα για να διδάξει στο αθηναϊκό εκαιδευτήριο, το οποίο είχε μετεγκατασταθεί από την Αθήνα στην Πάτρα μετά την καταστροφή της Αθήνας από τον Φραντσέσκο Μοροζίνι.Εκεί δίδαξε γραμματική και ρητορική στην ελληνικη και λατινική γλώσσα μεταξύ 1691-1694.[4] Το 1694 έφυγε από την Πάτρα για άγνωστο λόγο, ίσως διότι δεν ανταπικρήθηκε στα καθήκοντά του -βάσει και της αναφοράς που συνέταξαν οι Αθηναίοι επίτροποι στην επιτροπή της ελληνικής κοινότητας της Βενετίας- και επέστρεψε στη Βενετία.[5] Στα 1697 πάντως εντοπίζεται να επιμελείται την ανατύπωση ενός ευαγγελίου στο τυπογραφείο του Νικόλαου Σάρου.[6] Το 1696 ήταν υποψήφιος για την πλήρωση του χηρεύσαντος μητροπολιτικού θρόνου της Λακεδαιμονίας. Ο Νικόδημος φίλα προσκείμενος στις βενετικές αρχές προσηλθε στην τοπική συνεδρίαση για την εκλογή. Ρωτήθηκε από τους παριστάμενους για τον λόγο της εμφάνισής του και εκείνος απάντησε: όπως και υμείς. Του ζητήθηκε εν συνεχεία να παρουσιάσει ομολογία πίστεως κι εκείνος απάντησε ο αρχιερεύς δηλοί τον θεόν καιπατέρα,ο ιερεύς τον υιόν και λόγον, ο δε διάκονος το πανάγιον πνεύμα. Μια τέτοια ομολογία προκάλεσε την έκπληξη των παρισταμένων και απέρριψαν την υποψηφιότητα του Νικόδημου.[7]Όμως σύμφωνα με την αναφορά του Γενικού Προνοητού της Θάλασσας Alessandro Molin ο Νικόδημος απέτυχε να εκλεγεί μητροπολιτης για μία ψήφο, έναντι του ανθυποψηφίου του Κυπριανού, επισκόπου Βρεσθένης.[8]

Μητροπολίτης Έλους[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά από απόφαση του Δόγη της Βενετίας τον Ιούνιο του 1699 και αντίθετα προς το Κανονικό Δίκαιο της Ανατοικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, οιυποψήφιοι Έλους και Δαμαλών θα εκλέγονταν από τον Γενικό Προνοητή της Θάλασσας, τον ανώτερο βενετό αξιωματούχο των κτήσεωςν της Ανατολής και αρμόδιο για την εκλογή των ορθοδόξων επισκόπων στην Πελοπόννσησο. Συνυποψήφιοί του ήταν ο πρωτόπαππας Αντρέας Αρταβάνης από την Κεφαλλονιά, ο Νεόφυτος Πελεκάνος, ο Μακάριος Κουτούφαρης και ο Νικόδημος Βαβατένης. Στην αναφορά του Γενικού προνοητή ο Νικόδημος εγκωμιάζεται για το ήθος και τη μόρφωσή του, αλλά και για την συνεργασία του στη συλλογή φόρων από τους κατοίκους της Μάνης. Τελικά ο Νικόδημος εκλέγεται επίσκοπος Έλους στις 5 Σεπτεμβρίου 1700.[9]και ευχαριστεί τον Μονεμβασίας Γρηγόριο και τους υπ' αυτόν επισκόπους για την εκλογή του.[10]Από τις πρώτες ενέργειές του μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ήταν να πληροφορηθεί σχετικά με την κατάσταση των ναών της περιφέρειας της ευθύνης του και ποια τα ακριβή όρια της δικαιοδόσίας του. Επιθυμεί επίσης να επισκεφθεί τον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως κάτι όμως που οι Βενετικές αρχές δεν του το επέτρεψαν.[11]

Η φυγή από την Πελοπόννησο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από την Πελοπόννησο έφυγε μετά την επικράτηση των Τούρκων στην περιοχή περί τα 1718[12] και αναζήτησε μεγαλύτερη ασφάλεια στα νησιά του Αιγαίου.[13] Την περίοδο αυτή πραγματοποιέι το ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη με το πρόσχημα της ζητείας και εφοδιασμένος με συστατικές επιστολές της Μονής της Πάτμου.[14]

Το έτος θανάτου του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύγχυση υπάρχει σχετικά με το ακριβές έτος θανάτου του,αφού σε κώδικα της Μητρόπολης Μονεμβασιάς που μας έχει σωθεί και περιγράφει την εκλογή του διαδόχου του αναγράφεται ως ημερομηνία την 16η Αυγούστου 1718, ωστόσο μας έχει σωθεί συμφωνητικό έγγραφο στη βιβλιοθήκη της Μονής του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου της Πάτμου με ημερομηνία 16 Αυγούστου 1719 με το οποίο πακτωνει ισοβίως το μετόχι του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου της Πάτμου στη βορεινή πλευρά του Κάστρου της Χώρας της Αμοργού: σύμφωνα με αυτη τη συμφωνία ο Νικόδημος θα μεριμνούσε για την ανακαίνισή του μόλις του παραχωρείτο το μετόχι.[15] Στην Αμοργό υπάρχει ο τάφος του και συγκεκριμένα στο πλακόστρωτο δάπεδο ναϋδρίου αφιερωμένου στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος φέροντος ανάγλυφη διακόσμηση.[16] Στην επιγραφή που φέρει αναφέρεται ως έτος θανάτου του 1 Αυγούστου 1730[17], όμως πιθανότατα η ημερομηνία αυτύ σχετίζεται με την ανακομιδή των οστών του και την τοποθέτηση επιτυμβίου.[18]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Εσφαλμένως αναφέρεται ως ΄΄Νικόλαος Βαβατινός στον Κωνσταντίνος ΣάθαςΝεοελληνική φιλολογία: Βιογραφίαι των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων (1453-1821), 1868,σελ. 413
  2. ↑ Ο Αντώνιος Μηλιαράκης υποθέτει την Αμοργινή καταγωγή του, επειδή «επιγραφή αυτού υπήρχε και εν τω ναώ Αγίου Αρτεμίου παρά την πόλιν, ως κτίτορος της εκκλησίας αναφερορομένου τω 1701. Επίσης εις το αρτοφόριον του ναού του Θεολόγου εν τη πόλει μνημονεύεται ως κτίτωρ του ναού τω 1703 , και ως αδελφός εις το μοναχολόγιον της Μονής τω 1712 είνε εγγεγραμμένος»Αντώνιος Μηλιαράκης, «Αμοργός», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ.1 (1883), σελ.588
  3. ↑ Κωνσταντία Κεφαλά, «Περί του επισκόπου Έλους Νικοδήμου» ,Θησαυρίσματα, τομ.38 (2008),σελ.374
  4. ↑ Κωνσταντία Κεφαλά, «Περί του επισκόπου Έλους Νικοδήμου» ,Θησαυρίσματα, τομ.38 (2008),σελ.375-376
  5. ↑ Κωνσταντία Κεφαλά, «Περί του επισκόπου Έλους Νικοδήμου» ,Θησαυρίσματα, τομ.38 (2008),σελ.376-377
  6. ↑ Κωνσταντία Κεφαλά, «Περί του επισκόπου Έλους Νικοδήμου» ,Θησαυρίσματα, τομ.38 (2008),σελ.377
  7. ↑ Τάσος Γριτσόπουλος, «Εκκλησιαστική ιστορία Κορινθίας», Πελοποννησιακά, τομ. 9 (1972), σελ. 265-266.
  8. ↑ Κωνσταντία Κεφαλά, «Περί του επισκόπου Έλους Νικοδήμου» ,Θησαυρίσματα, τομ.38 (2008),σελ.378
  9. ↑ Κωνσταντία Κεφαλά, «Περί του επισκόπου Έλους Νικοδήμου» ,Θησαυρίσματα, τομ.38 (2008),σελ.378-379
  10. ↑ Νικόλαος Βέης, «Έκφρασις κώδικος της Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Καλαμάτας», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ.6 (1901),σελ.187-188
  11. ↑ Κωνσταντία Κεφαλά, «Περί του επισκόπου Έλους Νικοδήμου» ,Θησαυρίσματα, τομ.38 (2008),σελ.381
  12. ↑ Κωνσταντία Κεφαλά, «Περί του επισκόπου Έλους Νικοδήμου» ,Θησαυρίσματα, τομ.38 (2008),σελ.381
  13. ↑ Κωνσταντία Κεφαλά, «Περί του επισκόπου Έλους Νικοδήμου» ,Θησαυρίσματα, τομ.38 (2008),σελ.383
  14. ↑ Κωνσταντία Κεφαλά, «Περί του επισκόπου Έλους Νικοδήμου» ,Θησαυρίσματα, τομ.38 (2008),σελ.382
  15. ↑ Κωνσταντία Κεφαλά, «Περί του επισκόπου Έλους Νικοδήμου» ,Θησαυρίσματα, τομ.38 (2008),σελ.381-382
  16. ↑ Αντώνιος Μηλιαράκης, «Αμοργός», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ.1 (1883), σελ.588
  17. ↑ Αντώνιος Μηλιαράκης, «Αμοργός», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ.1 (1883), σελ.588
  18. ↑ Κωνσταντία Κεφαλά, «Περί του επισκόπου Έλους Νικοδήμου» ,Θησαυρίσματα, τομ.38 (2008),σελ.383

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Νικόλαος Βέης, «Έκφρασις κώδικος της Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Καλαμάτας», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ. 6 (1901), σελ. 186-208.
  • Τάσος Γριτσόπουλος, «Εκκλησιαστική ιστορία Κορινθίας», Πελοποννησιακά, τομ. 9 (1972), σελ. 7-354.
  • Κωνσταντία Κεφαλά, «Περί του επισκόπου Έλους Νικοδήμου», Θησαυρίσματα, τομ. 38 (2008), σελ. 371-385.
  • Αντώνιος Μηλιαράκης, «Αμοργός», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ. 1 (1883), σελ. 569-656.
  • Κωνσταντίνος Σάθας, Νεοελληνική φιλολογία: Βιογραφίαι των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων (1453-1821), 1868
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νικόδημος_επίσκοπος_Έλους&oldid=8149873"