Μπάσα μπους
Ο μπάσα μπους (αραβικά: باشا بوش, ούρντου: بچہ پوش, περσικά: بچهپوشی, κυριολεκτικά «ντυμένος σαν αγόρι») είναι αφγανική παράδοση,[1][2][3] στην οποία ορισμένες οικογένειες χωρίς γιους θα διαλέξουν μια κόρη για να ζήσει και να συμπεριφερθεί ως αγόρι. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να συμπεριφέρεται πιο ελεύθερα: πηγαίνει στο σχολείο, συνοδεύει τις αδερφές του δημόσια και εργάζεται.[2][3]
Προέλευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το έθιμο τεκμηριώνεται τουλάχιστον πριν από τον 20ό αιώνα, αλλά είναι πιθανό να είναι πολύ παλαιότερο και εξακολουθεί να εφαρμόζεται σήμερα.[4] Μπορεί να ξεκίνησε με τις γυναίκες να μεταμφιέζονται σε άνδρες για να πολεμήσουν ή για να προστατευτούν σε περιόδους πολέμου.[5]
Η ιστορικός Νάνσι Ντουπρί είπε σε δημοσιογράφο από το The New York Times ότι θυμήθηκε μια φωτογραφία που χρονολογείται από τις αρχές του 1900 κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Χαμπιμπουλάχ Χαν, στην οποία γυναίκες ντυμένες άντρες φύλαγαν το χαρέμι του βασιλιά, επειδή επισήμως, το χαρέμι δεν μπορούσε να το φυλάνε ούτε γυναίκες ούτε άνδρες. «Ο διαχωρισμός απαιτεί δημιουργικότητα», είπε, «Αυτοί οι άνθρωποι έχουν την πιο εκπληκτική ικανότητα αντιμετώπισης».[6]
Το μπάσα μπους μπορεί να προέρχεται από την προτίμηση για έναν γιο στην αφγανική κοινωνία.[3]
Σύνοψη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο Αφγανιστάν, υπάρχει κοινωνική πίεση για τις οικογένειες να αποκτήσουν έναν γιο για να διατηρήσουν το οικογενειακό όνομα και να κληρονομήσουν την περιουσία του πατέρα. Ελλείψει γιου, οι οικογένειες μπορεί να ντύνουν μια από τις κόρες τους ως αρσενικό, με κάποιες να πιστεύουν ότι η ύπαρξη ενός μπάσα μπους θα κάνει πιο πιθανό για μια μητέρα να γεννήσει έναν γιο σε μια επόμενη εγκυμοσύνη.[6]
Ένα κορίτσι που ζει ως αγόρι θα ντυθεί με χαρακτηριστικά ανδρικά ρούχα, θα κουρέψει κοντά τα μαλλιά[7] και θα χρησιμοποιήσει ένα αντρικό όνομα.[8] Ο σκοπός της πρακτικής δεν είναι η εξαπάτηση και πολλοί άνθρωποι, όπως δάσκαλοι ή οικογενειακοί φίλοι, θα γνωρίζουν ότι το παιδί είναι στην πραγματικότητα κορίτσι. Στην οικογένειά της, θα κατέχει ένα ενδιάμεσο καθεστώς στο οποίο δεν αντιμετωπίζεται ούτε ως κόρη ούτε ως πλήρως γιος, αλλά δεν θα χρειάζεται να μαγειρεύει ή να καθαρίζει όπως τα άλλα κορίτσια. Ως μπάσα μπους, ένα κορίτσι είναι πιο εύκολα σε θέση να πηγαίνει στο σχολείο, να κάνει δουλειές, να κυκλοφορεί ελεύθερα δημόσια, να συνοδεύει τις αδερφές της σε μέρη όπου δεν θα μπορούσαν να είναι χωρίς έναν άντρα για συντροφιά, να αθλούνται και να βρουν δουλειά.[6]
Η ιδιότητα του κοριτσιού ως μπάσα μπους συνήθως τελειώνει όταν μπαίνει στην εφηβεία. Οι γυναίκες που έχουν μεγαλώσει ως μπάσα μπους συχνά δυσκολεύονται να κάνουν τη μετάβαση από τη ζωή ως αγόρι και να προσαρμοστούν στους παραδοσιακούς περιορισμούς που τίθενται στις γυναίκες στην αφγανική κοινωνία.[6]
Η Αζίτα Ραφάατ, νομοθέτης που εκλέχθηκε στην Εθνοσυνέλευση του Αφγανιστάν για να εκπροσωπήσει την Επαρχία Μπαντγκίς, δεν είχε γιους και μεγάλωσε μια από τις κόρες της ως μπάσα μπους. Είπε ότι κατανοούσε ότι «είναι πολύ δύσκολο για σένα να πιστέψεις γιατί μια μητέρα κάνει αυτά τα πράγματα στη μικρότερη κόρη της» και ότι «συμβαίνουν πράγματα στο Αφγανιστάν που πραγματικά δεν μπορείς να φανταστείς για σένα ως δυτικό λαό».[6]
Επικράτηση και αποδοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πολιτιστική πρακτική του μπάσα μπους αρχικά δεν είχε δημοσιευτεί εκτός της Μέσης Ανατολής. Ωστόσο, ως αποτέλεσμα των παραγωγών των μέσων ενημέρωσης, ο μπάσα μπους και ο ρόλος τους στην κοινωνία αποκαλύπτεται σιγά σιγά.[9] Δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία για το πόσες οικογένειες έχουν κόρες «ντυμένες σαν αγόρι», λόγω της κάπως μυστικής φύσης της πρακτικής. Μόνο η κύρια οικογένεια, οι οικογενειακοί φίλοι και οι απαραίτητοι υπάλληλοι υγείας και εκπαίδευσης γνωρίζουν το βιολογικό φύλο του μπάσα μπους. Είναι ανεκτή και αναγνωρίζεται από την κοινωνία κυρίως, και θεωρείται ως πρακτική λύση για όσους δεν έχουν κληρονόμο ή συνοδευτική ανδρική φιγούρα. Αν και είναι ανεκτός, ένας μπάσα μπους μπορεί να εκφοβιστεί και να πειραχτεί επειδή δεν συμμορφώνεται με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις και τα κοινωνικά πρότυπα όταν ανακαλυφθεί ότι είναι γυναίκα. Μόλις αποκαλυφθεί, ένας μπάσα μπους μπορεί να λάβει στιγματισμό παρόμοιο με αυτόν που αισθάνεται η κοινότητα ΛΟΑΤ, χωρίς στην πραγματικότητα να ταυτίζεται ως τέτοιος.[10]
Επιδράσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η αναπτυξιακή και κλινική ψυχολόγος Νταϊάν Έρενσαφτ, θεωρεί ότι, με το να συμπεριφέρονται σαν αγόρια, οι μπάσα μπους δεν εκφράζουν την πραγματική τους ταυτότητα φύλου, αλλά απλώς συμμορφώνονται με τις ελπίδες και τις προσδοκίες των γονιών. Επικαλείται τους γονείς που προσφέρουν στις κόρες τους προνόμια που διαφορετικά δεν θα είχαν τα κορίτσια, όπως την ευκαιρία να κάνουν ποδήλατο και να παίξουν ποδόσφαιρο και κρίκετ, καθώς και οι μπάσα μπους που παραπονιούνται ότι δεν αισθάνονται άνετα με τα αγόρια και προτιμούν να ζήσουν ως κορίτσι.[11]
Ωστόσο, αφού έζησαν ως μπάσα μπους για αρκετό καιρό, οι περισσότεροι δυσκολεύονται να συναναστραφούν ξανά με κορίτσια, καθώς έχουν βολευτεί με την συναναστροφή με αγόρια. Η Ελάχα, η οποία ήταν μπάσα μπους για 20 χρόνια, αλλά επέστρεψε στη ζωή ως κορίτσι όταν μπήκε στο πανεπιστήμιο, είπε στο BBC ότι επέστρεψε μόνο λόγω των παραδόσεων της κοινωνίας. Ένας λόγος που είναι τόσο δύσκολο για ένα μπάσα μπους να επιστρέψει στην κοριτσίστικη ζωή είναι ότι παίζουν τον ρόλο ενός αγοριού όταν υποτίθεται ότι αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους, έτσι καταλήγουν να αναπτύσσουν πιο στερεότυπα αντρικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Μερικοί μπάσα μπους νιώθουν σαν να έχουν χάσει τις βασικές παιδικές αναμνήσεις και την ταυτότητά τους ως κορίτσια. Άλλοι πιστεύουν ότι ήταν καλό να βιώσουν τις ελευθερίες που δεν θα είχαν αν ήταν κανονικά κορίτσια που μεγάλωναν στο Αφγανιστάν.[12] Η ίδια η αλλαγή μπορεί επίσης να είναι πολύ δύσκολη, καθώς τα περισσότερα, αν όχι όλα, δικαιώματα και προνόμια των «αγοριών» αφαιρούνται κατά τη μετάβαση ξανά σε γυναικείο ρόλο. Πολλές γυναίκες δεν επιθυμούν να επιστρέψουν όταν βιώνουν τις ελευθερίες ενός αγοριού. Η Τζένι Νόρντμπεργκ, συγγραφέας του Υπόγεια κορίτσια της Καμπούλ, είπε ότι πολλοί δεν επιστρέφουν για να ζήσουν ως γυναίκες και ότι είναι «πολύ περίπλοκο ψυχολογικά» σε ατομικό επίπεδο.[13]
Όταν ένα μπάσα μπους φτάσει σε ηλικία γάμου, συνήθως στα 15-17, και/ή όταν οι γυναικείες του μορφές γίνονται πιο έντονες, συνήθως τότε ο πατέρας αποφασίζει να επιστρέψει το μπάσα μπους στη γυναικεία του μορφή.[14] Παρ΄ όλα αυτά, επειδή οι γυναίκες έχουν ηλικία γάμου, μπορούν να έχουν λόγο για την απόφαση. Ωστόσο, εάν αυτό σημαίνει ότι πηγαίνουν ενάντια στις επιθυμίες του πατέρα τους (και ως εκ τούτου, στις επιθυμίες της οικογένειας), οι νεαροί μπάσα μπους μπορεί να καταλήξουν περαιτέρω περιθωριοποιημένοι, χωρίς οικογενειακή υποστήριξη σε μια κοινωνία υψηλού προσανατολισμού προς την οικογένεια. Καθώς η πλειοψηφία των μπάσα μπους περνούν τα προεφηβικά τους χρόνια σε ανδρικό ρόλο, πολλοί παραλείπουν να μάθουν τις απαραίτητες δεξιότητες για να γίνουν η ιδανική σύζυγος. Στη συνέχεια, πολλοί βιώνουν άγχος σχετικά με τη μετάβαση στη γυναικεία ηλικία.[15]
Η καρδιά της διαμάχης σχετικά με αυτήν την πρακτική, όσον αφορά το πρόσφατο κίνημα για τα δικαιώματα των γυναικών στο Αφγανιστάν, είναι εάν η πρακτική του μπάσα μπους ενδυναμώνει τις γυναίκες και τις βοηθά να επιτύχουν ή εάν η πρακτική είναι ψυχολογικά επιζήμια.[16] Πολλές από τις γυναίκες που έχουν περάσει από τη διαδικασία λένε ότι αισθάνονται ότι η εμπειρία ήταν ενδυναμωτική όσο και πνιγμένη. Το πραγματικό πρόβλημα, λένε οι ακτιβιστές, δεν είναι η ίδια η πρακτική, αλλά τα δικαιώματα των γυναικών σε αυτήν την κοινωνία.[10][16]
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «What is bacha posh, an Afghan tradition that may be threatened by Taliban's return». India Today (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2023.
- ↑ 2,0 2,1 «Afghan girls live as boys until they hit puberty, a temporary chance at freedom». NBC News (στα Αγγλικά). 16 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2023.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Corboz, Julienne; Gibbs, Andrew; Jewkes, Rachel (2020-05-03). «Bacha posh in Afghanistan: factors associated with raising a girl as a boy» (στα αγγλικά). Culture, Health & Sexuality 22 (5): 585–598. doi:. ISSN 1369-1058. PMID 31203732.
- ↑ Ford, Cheryl Waiters, with Darnella (Οκτωβρίου 2011). Blood, sweat, and high heels: a memoir. Bloomington: iUniverse. σελ. 9. ISBN 978-1462054961.
- ↑ Shah, Mudassar (August 24, 2012). «Boys no more». Nepali Times. http://www.nepalitimes.com/issue/2012/08/29/LifeTimes/19576. Ανακτήθηκε στις September 12, 2012.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Nordberg, Jenny. "Where Boys Are Prized, Girls Live the Part", The New York Times, September 20, 2010. Accessed September 20, 2010.
- ↑ Tahir Qadiry (27 Μαρτίου 2012). «The Afghan girls who live as boys». BBC News. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2012.
- ↑ Arbabzadah, Nushin (November 30, 2011). «Girls will be boys in Afghanistan». Guardian. https://www.theguardian.com/global/2011/nov/30/afghanistan-girls-dressing-as-boys. Ανακτήθηκε στις September 12, 2012.
- ↑ Warcholak, Natasha (30 May 2012). «Cross dressing in quest for education». Guardian. https://www.theguardian.com/journalismcompetition/longlist-cross-dressing-in-quest-for-education. Ανακτήθηκε στις 12 September 2012.
- ↑ 10,0 10,1 Nordberg, Jenny. «Where Girls Will be Boys». The (ON).
- ↑ Menvielle, Diane Ehrensaft; foreword by Edgardo (17 Μαΐου 2011). Gender born, gender made: raising healthy gender-nonconforming children (3rd ed., rev. and updated. έκδοση). New York: Experiment. ISBN 978-1615190607.
- ↑ Qadiry, Tahir (March 27, 2012). «The Afghan Girls Who Live As Boys». BBC. https://www.bbc.co.uk/news/magazine-15262680. Ανακτήθηκε στις May 22, 2012.
- ↑ Davis, Lisa Selin (4 Σεπτεμβρίου 2021). «The future looks bleak for girls in Afghanistan — even those living as boys». CNN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ Qadiry, Tahir (March 27, 2012). «The Afghan Girls Who Live as Boys». BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/magazine-1526280. Ανακτήθηκε στις May 22, 2012.
- ↑ Bulatovic, Marija. «The Bacha Posh Afghanistan's Youngest Crossdressers». University of Illinois at Chicago. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2012.
- ↑ 16,0 16,1 Qadiry, Tahir (Jan 17, 2012). «The Trouble With Girls». BBC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-07-10. https://web.archive.org/web/20150710055256/https://www.youtube.com/watch?v=TY9od2yuNVk. Ανακτήθηκε στις May 22, 2012.