Μιχαήλ Αϊζενστάιν
| Μιχαήλ Άιζενστάιν | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Михаил Эйзенштейн (Ρωσικά) |
| Γέννηση | 5ιουλ. / 17 Σεπτεμβρίου 1867γρηγ. Μπίλα Τσέρκβα |
| Θάνατος | 1 Ιουλίου 1920 Βερολίνο |
| Τόπος ταφής | Βερολίνο |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ρωσική Αυτοκρατορία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Λετονικά[1] |
| Εκπαίδευση | Master of Science in Engineering |
| Σπουδές | Πολυτεχνικό Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης (έως 1893) |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | αρχιτέκτονας[2] πολιτικός μηχανικός |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Σεργκέι Αϊζενστάιν[3] |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | Τάγμα του Αγίου Στανισλάου, Γ΄ Τάξη (1900) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Μιχαήλ Οσίποβιτς Αϊζενστάιν (ρωσικά: Михаил Осипович, Λετονικά Mihails Eizenšteins, Βίλα Τσέρκβα 17 Σεπτεμβρίου 1867 – Βερολίνο 2 Ιουλίου 1920) ήταν πολιτικός μηχανικός και αρχιτέκτονας που εργάστηκε στη Ρίγα, πρωτεύουσα της Λετονίας, όταν η πόλη ήταν ακόμη μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Δραστηριοποιήθηκε ως αρχιτέκτονας στην πόλη σε μια εποχή μεγάλης οικονομικής ακμής και επακόλουθης επέκτασης, που συνέπεσε με την άνθηση της αρχιτεκτονικής αρτ νουβό. Κατά την περίοδο 1901–1906, ο Αϊζενστάιν σχεδίασε πολλά από τα πιο γνωστά αρτ νουβό κτίρια της Ρίγας. Με περισσότερα από πενήντα σπίτια που σχεδίασε, είχε καθοριστική επιρροή στο αστικό τοπίο της Ρίγας. Από το 1997, η Νέα Πόλη της Ρίγας, μαζί με την Παλιά Πόλη, αποτελούν Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Μιχαήλ Αϊζενστάιν γεννήθηκε ως Μωυσής Αϊζενστάιν από μια εβραϊκή οικογένεια εμπόρων στην πόλη Βίλα Τσέρκβα της σημερινής Ουκρανίας. Ο Αϊζενστάιν το 1897 προσηλυτίστηκε στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία και έγινε Χριστιανός. [4][5]Σπούδασε στην Αγία Πετρούπολη και αποφοίτησε ως πολιτικός μηχανικός το 1893. Λίγο αργότερα μετακόμισε στη Ρίγα, όπου έζησε μέχρι το 1917. Εργάστηκε στην οδικό τμήμα της τροχαίας των περιφερειακών αρχών στο Κυβερνείο της Λιβονίας, ενώ από το 1895 ως και το 1900 διορίστηκε επικεφαλής του τμήματος. Παράλληλα, ασκούσε επίσης το επάγγελμα του αρχιτέκτονα. Το 1897 παντρεύτηκε τη Γιούλια Ιβάνοβνα Κονέτσκαγια, η οποία καταγόταν από μια ευκατάστατη μη εβραϊκή οικογένεια της Αγίας Πετρούπολης. Το ζευγάρι εγκαταστάθηκε σε ένα μεγάλο διαμέρισμα στο κέντρο της Ρίγας και συμμετείχε ενεργά στην κοινωνική ζωή της υψηλής κοινωνίας της πόλης. Η οικογένεια είχε μια διεθνή αναγνώριση και ο Αϊζενστάιν μιλούσε επίσης, εκτός από τα ρωσικά, γερμανικά και γαλλικά. Τον ενδιέφερε η ιστορία και η λογοτεχνία και η βιβλιοθήκη του περιείχε τα έργα των Νικολάι Γκόγκολ, Λέων Τολστόι, Εμίλ Ζολά, Αλέξανδρου Δουμά και Βίκτωρα Ουγκώ. Εκτός από το ενδιαφέρον του για τη σύγχρονη αρχιτεκτονική, ο Αϊζενστάιν απολάμβανε την τέχνη και θαύμαζε ιδιαίτερα τους πίνακες του Κονσταντίν Μακόφσκι. Λόγω «διαφορών ιδιοσυγκρασίας» και μετά από μια σχέση που είχε η Γιούλια με έναν στρατηγό, το ζευγάρι χώρισε το 1909 και επίσημα το 1912. Το ζευγάρι απέκτησε μόνο έναν γιο, τον Σεργκέι Αϊζενστάιν, ο οποίος θα γινόταν ο γνωστός σοβιετικός σκηνοθέτης. Μετά τη Ρωσική Επανάσταση, ο Αϊζενστάιν εντάχθηκε στους «Λευκούς» (αντιεπαναστάτες) ως μηχανικός στο 1918. Ο γιος του επέλεξε να ενταχθεί στους Μπολσεβίκους, γεγονός που έδωσε τέλος στη σχέση τους. Μετά το τέλος του Ρωσικού Εμφύλιου Πολέμου, ο Αϊζενστάιν εγκαταστάθηκε στο Βερολίνο, όπου πέθανε το 1920. Είναι θαμμένος στο Ρωσικό Ορθόδοξο Νεκροταφείο στην περιοχή Τέγκελ.
Αρχιτεκτονική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Αϊζενστάιν δραστηριοποιήθηκε ως αρχιτέκτονας στην πόλη σε μια εποχή μεγάλης οικονομικής ακμής και επακόλουθης επέκτασης, που συνέπεσε με την άνθηση της αρχιτεκτονικής αρτ νουβό στην πόλη. Ακόμη και σήμερα, η Ρίγα έχει την υψηλότερη συγκέντρωση κτιρίων αρτ νουβό από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο. Με την αρτ νουβό αρχιτεκτονική του, ο Αϊζενστάιν αντιτάχθηκε στο νεοκλασικό στυλ κατασκευής βασισμένο στο μοντέλο της Αγίας Πετρούπολης που επικρατούσε στη Ρίγα εκείνη την εποχή. Ενώ στην αρχή της αρχιτεκτονικής του καριέρας γελοιοποιήθηκε ως «τρελός ζαχαροπλάστης», αργότερα έλαβε πολλές διακρίσεις και βραβεία ως αρχιτέκτονας της αρτ νουβό. Ο Αϊζενστάιν σχεδίαζε τα σπίτια του ξεκινώντας πάντα από την πλούσια διακοσμημένη πρόσοψη, τις λεπτομέρειες της οποίας σχεδίαζε με σχολαστική λεπτομέρεια.
Ο Αϊζενστάιν σχεδίασε μερικά από τα πιο γνωστά αρτ νουβό κτίρια, πολλά από τα οποία βρίσκονται συγκεντρωμένα στην οδό Αλβέρτου (Λετονικά Alberta iela) στη Ρίγα μαζί με άλλα αξιόλογα κτίρια των Κόνσταντιν Πεκσένς και Έιζενς Λάουμπε. Είναι γνωστό ότι ο Αϊζενστάιν επισκέφτηκε το Παρίσι και ενδεχομένως να παρευρέθηκε στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού το 1900 και γνώρισε την αρτ νουβό αρχιτεκτονική του Εκτόρ Γκιμάρ και Γκουστάβ Σερρουρί-Μποβί, καθώς και την αρτ νουβό γκαλερί τέχνης του Ζίγκφρηντ "Σάμουελ" Μπινγκ από πρώτο χέρι. Σίγουρα έφερε στο σπίτι μεγάλους αριθμούς γαλλικών αρχιτεκτονικών περιοδικών.
Η έμπνευση μπορεί επίσης να προήλθε από τον Βιεννέζικο Ζετσεσιονισμό και την αρχιτεκτονική των Βιεννέζων αρχιτεκτόνων Ότο Βάγκνερ [10] και Γιόζεφ Χόφμαν που εμφανίζουν κάποιες επιφανειακές ομοιότητες με αυτές του Αϊζενστάιν. Η σύγχρονη αρτ νουβό αρχιτεκτονική στην Αγία Πετρούπολη επηρέασε επίσης καθαρά τον Αϊζενστάιν. Επιπλέον, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα διακοσμητικά μοτίβα που χρησιμοποίησε ο Αϊζενστάιν υποδηλώνουν μια ισχυρή σχέση με ιδέες του Συμβολισμού. Σε κάθε περίπτωση, το μεγαλύτερο μέρος των κτιρίων που σχεδίασε ο Αϊζενστάιν μοιράζεται μια σειρά από χαρακτηριστικά. Αυτά είναι αντιπροσωπευτικά μιας εξαιρετικά, ή περιστασιακά εξαιρετικά, διακοσμητικής μορφής αρτ νουβό και παρουσιάζουν χρήση μερικών καινοτόμων νέων υλικών όπως ο χυτοσίδηρος, αλλά είναι συντηρητικά στη χωροταξική τους διάταξη.
Κτίρια του Αϊζενστάιν[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Αϊζενστάιν συνολικά σχεδίασε περίπου 20 κτίρια στη Ρίγα. Ενώ σχεδίαζε κτίρια ήδη από το 1897, αυτά ήταν σε τυπικό και απλό ιστορικό στιλ και μοιάζουν ελάχιστα με το μεταγενέστερο έργο του, που χαρακτηρίζεται από πληθωρικότητα και αγάπη για στολισμό.
Το έργο για το οποίο ο Αϊζενστάιν είναι περισσότερο γνωστός είναι ένα σύνολο κτηρίων πάνω και κοντά στην οδό Αλβέρτου (Λετονικά Alberta iela) που χτίστηκαν μεταξύ 1901 και 1906. Μαζί αποτελούν ένα αρχιτεκτονικό σύνολο που ο Τζέρεμι Χάουαρντ το έχει περιγράψει με τον εξής τρόπο: «Όλες μαζί οι κατοικίες δημιουργούν ένα διακριτικά στυλιζαρισμένο και γεμάτο ενέργεια σύνολο, αλλά ταυτόχρονα κάθε κτίριο φαίνεται να ανταγωνίζεται με τα γειτονικά του όσον αφορά τη διακοσμητική υπερβολή». Αρκετά από αυτά τα σπίτια παραγγέλθηκαν στον Αϊζενστάιν από τον πλούσιο πελάτη του Α. Λεμπεντίνσκι.
Το πρώτο από τα κτίρια που αποτελούν αυτό το σύνολο είναι μια πολυκατοικία στην οδό Ελισάβετ αρ. 33 (Elizabetes iela 33), χτισμένο σε μεταβατικό στιλ μεταξύ ιστορικισμού και αρτ νουβό στη Ρίγα το1901. Ήδη σε αυτό το κτίριο, υπάρχει η χαρακτηριστική χρήση της πλούσιας γλυπτικής διακόσμησης από ένα συμβολιστικό λεξιλόγιο μορφών.
_%CE%88%CF%84%CE%BF%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B5%CF%85%CE%AE%CF%82_1903_-_%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AE.jpg)
Αυτά και άλλα χαρακτηριστικά, όπως η «δραματική αίσθηση αντιθέσεων που εκφράζεται σε αρχιτεκτονικές, γλυπτικές και διακοσμητικές μορφές καθώς και σε χρώμα, υφή και κλίμακα» γίνονται ακόμη πιο έντονα στα κάπως μεταγενέστερα κτίρια στην οδό Αλβέρτου (Alberta iela), για παράδειγμα το κάπως πιο κάθετα προσανατολισμένο σπίτι στον αριθμό 8 (1903), το εντυπωσιακά κόκκινο και κρεμ χρώμα κτίριο στον αριθμό 6 (1903) και το κτίριο στην οδό Ελισάβετ αρ. 10Β (Elizabetes iela 10Β) (1903) με τις ασυνήθιστα γιγάντιες θηλυκές κεφαλές που πλαισιώνουν το κεντρικό τμήμα. Η πρόσοψη του κτιρίου της οδού Ελισάβετ αρ. 10Β (Elizabetes iela 10Β) βασίστηκε σε σχέδια που δημοσιεύτηκαν από δύο αρχιτέκτονες με έδρα τη Λειψία, τον G. Wünschmann και τον H. Kozel.
Το κτίριο στην οδό Αλβέρτου αρ.10Α (Alberta iela 10Α) σχεδιάστηκε αρχικά από τον Έιζενς Λάουμπε αλλά η πρόσοψη ξαναχτίστηκε το 1903 από τον Αϊζενστάιν, περιέχοντας στοιχεία που μπορεί να ήταν εμπνευσμένα από το Κτήριο της Ζετσεσιόν στη Βιέννη σχεδιασμένο από τον Γιόζεφ Μαρία Όλμπριχ.
Το κτίριο στην οδό Αλβέρτου αρ. 4 (Alberta iela 4) (1904), που επίσης παραγγέλθηκε από τον Λεμπεντίνσκι, είναι διακοσμητικά πιο συγκρατημένο με πρόσοψη που κυριαρχείται από αντιθετικά σχήματα παραθύρων και πολλά μεγάλα γλυπτά, συμπεριλαμβανομένων δύο όρθιων λιονταριών υπερυψωμένων πάνω από τη στέγη σε βάθρα στις γωνίες, κεφάλια Μέδουσας και ανάγλυφα λιονταριών ή γρύπες που πλαισιώνουν την είσοδο. Έχει περιγραφεί ως μία από τις πιο χαρακτηριστικές προσόψεις του Αϊζενστάιν, μαζί με το κτίριο στον αρ. 2Α.
_%CE%88%CF%84%CE%BF%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B5%CF%85%CE%AE%CF%82_1906.jpg)
Το κτίριο στην οδό Αλβέρτου αρ. 2A (Alberta iela 2A) κατασκευάστηκε το 1906 και χαρακτηρίζεται από έντονες χρωματικές αντιθέσεις και έντονο κατακόρυφο προσανατολισμό της πρόσοψης. Στο κτίριο αυτό γεννήθηκε το 1909 και πέρασε τα παιδικά του χρόνια ο Ρωσο-Βρετανός φιλόσοφος Αϊζάια Μπερλίν.
Ένα άλλο έργο πάλι για λογαριασμό του Λεμπεντίνσκι είναι το κτίριο στη γωνία της Alberta iela και Strēlnieku iela, που χτίστηκε το 1904-1906 ξανά σε μια πλούσια διακοσμημένη μορφή Συμβολισμού της αρτ νουβό με στοιχεία ιστορικισμού.
Το τελευταίο κτίριο αυτού του συνόλου, που βρίσκεται στην οδό Brīvības iela 99 και χτίστηκε το 1905, εμφανίζει και πάλι άφθονο γλυπτό στολισμό και βαθιές οριζόντιες αυλακώσεις και χορδές.
Μερικά μεταγενέστερα κτίρια του Αϊζενστάιν σώζονται επίσης στη Ρίγα, όπως για παράδειγμα στην οδό Strūgu iela 3 και στην οδό Lomonosova iela 3. Αυτά τα κτίρια, που χτίστηκαν το 1911, στερούνται τη χαρακτηριστική πλούσια γλυπτική διακόσμηση του προηγούμενου έργου του Αϊζενστάιν και μπορεί να αντικατοπτρίζουν μια προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες διεθνείς τάσεις προς μια μείωση στη διακόσμηση, που διατυπώθηκε στο δοκίμιο του Άντολφ Λος του 1910, «Διακόσμηση Και Έγκλημα» (“Ornament und Verbrechen”). Αυτά τα όψιμα κτίρια του Αϊζενστάιν ωστόσο εξακολουθούν να περιέχουν αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά του αρχιτέκτονα, ιδίως τη χρήση ζωηρών χρωματικών αντιθέσεων.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Grosa, Silvija (2003). Art Nouveau in Riga. Jumava
- Howard, Jeremy (1996). Art Nouveau: International and National Styles in Europe. Manchester University Press.
- Krastins, Janis (1996). Riga. Jugendstilmetropole. Art Nouveau Metropolis. Jugendstila Metropole. Riga: Baltika.
- Krastins, Janis (2014). Art Nouveau buildings in Riga (3rd ed.).
- Rush, Solveiga (2003). Mikhail Eisenstein. Themes and symbols in Art Nouveau architecture of Riga 1901–1906. Riga
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Identifiants et Référentiels». (Γαλλικά) IdRef. Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2020.
- ↑ (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 1 Απριλίου 2015. 500121495. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2019.
- ↑ (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 25 Μαΐου 2022. 500121495. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2023.
- ↑ Ганелин, А. В.; Соколов, С. Д.; Лэйер, П.; Симонов, В. А. (2013). «Новые геохронологические данные о возрасте офиолитовых комплексов Западной Чукотки». Доклады Академии наук 451 (1): 60–64. doi:. ISSN 0869-5652. http://dx.doi.org/10.7868/s0869565213190171.
- ↑ Sokolov, R. A.; Sukhorukova, A. S. (2019). «Recollections of Participants of the Events of 1917 as the Documentary Basis for Sergei Eisenstein’s “October”». Modern History of Russia 9 (2): 501–514. doi:. ISSN 2219-9659. http://dx.doi.org/10.21638/11701/spbu24.2019.212.
|