Μιχαήλ Αστραπάς και Ευτύχιος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Οι Μιχαήλ Αστραπάς και Ευτύχιος (άκμασαν μεταξύ 1294-1317) ήταν Έλληνες ζωγράφοι του Βυζαντίου από τη Θεσσαλονίκη. Είχαν ένα πολύ δραστήριο εργαστήριο στη Θεσσαλονίκη.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μιχαήλ Αστραπάς και ο Ευτύχιος ήταν ενεργοί ζωγράφοι στη Βόρεια Ελλάδα και την περιοχή της Μακεδονίας. Δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για τη ζωή τους. Οι ζωγράφοι υπέγραψαν τη δουλειά τους,[1] ενώ υάρχουν τεκμηριωμένες ιστορίες για τα έργα που δεν σώθηκαν.

Στη Θεσσαλονίκη λειτουργούσαν πολλά ενεργά εικονογραφικά εργαστήρια. Οι περισσότεροι ιστορικοί θεωρούν τη Θεσσαλονίκη το επίκεντρο της Μακεδονικής Σχολής ζωγραφικής κατά την Παλαιολόγεια Αναγέννηση.[2] Την ίδια περίοδο δραστηριοποιήθηκε ο Θεσσαλονικιός ζωγράφος Μανουήλ Πανσέληνος. Άλλοι διάσημοι βυζαντινοί καλλιτέχνες ήταν ο Ιωάννης Παγωμένος, ο Θεοφάνης ο Έλληνας και ο Θεόδωρος Αψεβδής. Το βυζαντινό στυλ επηρέασε αμέτρητους Ιταλούς και Έλληνες καλλιτέχνες και τελικά εξελίχθηκε στη Maniera Greca.[2]

Ο Μιχαήλ Αστραπάς και ο Ευτύχιος ταξίδεψαν σε όλη την αυτοκρατορία από τη σύγχρονη Ελλάδα, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία.[2] Προσκλήθηκαν και στη Σερβία από τον βασιλιά Στέφαν Μιλουτίν. Προσλήφθηκαν επίσης από άλλους προστάτες για να εργαστούν στις επικράτειές τους κατόπιν παραγγελίας ως αγιογράφοι. Τα ονόματα Μιχαήλ και Ευτύχιος διατηρήθηκαν στις επιγραφές τεσσάρων εκκλησιών στο Στάρο Ναγκορίτσινο, στο Πρίζρεν, στο Μπανιάνι (Τσούτσερ Σάντεβο) και στην Οχρίδα. Στον Ναό του Αγ. Νικήτα στο Μπανιάνι κοντά στο Τσούτσερ Σάντεβο, περίπου 15 χιλιόμετρα βόρεια των Σκοπίων, υπάρχει η υπογραφή του Μιχαήλ Αστραπά στην ασπίδα του Αγίου Θεοδώρου, ενώ στον ναό της Θεοτόκου Περιβλέπτου (Άγιος Κλήμης) στην Οχρίδα, είναι γραμμένο "χείρ Μιχαήλ του Αστραπά" στη λεπίδα του ξίφους του Αγίου Μερκουρίου [3]. Οι τοιχογραφίες παρουσιάζουν ισχυρό chiaroscuro και βαριές πτυχώσεις μέσα στη βαριά κουρτίνα. Υπάρχει ένας κύκλος τοιχογραφιών που περιγράφει τη ζωή της Μαρίας, συμπεριλαμβανομένης της Κοίμησης. Αυτό μπορεί να βρεθεί στην πρόθεση του ναού του Αγίου Γεωργίου.[4][5]

Μια θεωρία εξηγεί ότι ο Ευτύχιος Αστραπάς ήταν ο πατέρας του Μιχαήλ Αστραπά. Ο Μάρκοβιτς εξηγεί ότι λόγω της διαφοράς στα στυλ ζωγραφικής μπορεί να προβληθεί ένα εύλογο επιχείρημα ότι υπάρχει σχέση πατέρα-γιου μεταξύ των δύο καλλιτεχνών. Κάποιο από το έργο υπογράφηκε με το χέρι του Μιχαήλ, γιου του Ευτυχίου.[6]

Γνωστά έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προσκλήθηκαν από τον Στέφανο Ούρο Β΄ Μιλούτιν της Σερβίας και άλλους για να εργαστούν στην επικράτειά τους. Μερικές από τις δημιουργίες τους περιλαμβάνουν νωπογραφίες (frescos) στις παρακάτω εκκλησίες στην περιοχή των Σκοπίων:

  • Ναός της Θεοτόκου Περιβλέπτου (Άγιος Κλήμης) στην Οχρίδα (1295).
  • Ναός της Παναγίας στη Λιέβισκα του Πρίζνεν (1307).
  • Ναός του Αγ. Νικήτα στο Μπανιάνι (Τσούτσερ Σάντεβο) περίπου 15 χιλιόμετρα βόρεια της πόλης των Σκοπίων (πριν το 1316).
  • Ναός του Αγ. Γεωργίου στο Στάρο Ναγκορίτσινο, κοντά στο Κουμάνοβο (1317).
  • Μονή Γκρατσάνιτσα περίπου 5 χιλιόμετρα από την Πρίστινα (1321–1322).

Γκαλερί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. BROMHEAD, PETER (1960-06). «BOOK REVIEWS». Parliamentary Affairs XIII (1960jun): 545–547. doi:10.1093/parlij/xiii.1960jun.545. ISSN 1460-2482. http://dx.doi.org/10.1093/parlij/xiii.1960jun.545. 
  2. 2,0 2,1 2,2 Kapetanou, Artemis G.; Savvidis, Matthaios S.; Potoupnis, Michael E.; Petsatodis, George E.; Kirkos, John M.; Kapetanos, George A. (2017-03). «The effect of a new oral anticoagulant (Rivaroxaban) on implants pull-out strength. An experimental study in rats». Journal of Frailty, Sarcopenia and Falls 02 (01): 01–05. doi:10.22540/jfsf-02-001. ISSN 2459-4148. http://dx.doi.org/10.22540/jfsf-02-001. 
  3. «Culture in Late Byzantine Period». www.ime.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2024. 
  4. Costache, Doru (2015-09). «Eugen J. Pentiuc: The Old Testament in Eastern Orthodox Tradition. New York: Oxford University Press, 2014; pp. 414.». Journal of Religious History 39 (3): 438–440. doi:10.1111/1467-9809.12288. ISSN 0022-4227. http://dx.doi.org/10.1111/1467-9809.12288. 
  5. Menegaki, Maria; Benardos, Andreas; Damigos, Dimitris; Kaliampakos, Dimitris; Tsakalakis, Kostas (2017-09-18). «EMPHASIZING THE ROLE OF E-WASTE IN THE FINANCIAL PROFITABILITY OF LANDFILL MINING PROJECTS». MATTER: International Journal of Science and Technology 3 (2): 122–144. doi:10.20319/mijst.2017.32.122144. ISSN 2454-5880. http://dx.doi.org/10.20319/mijst.2017.32.122144. 
  6. Markovic, Miodrag (2011). «Iconographic program of the oldest wall paintings in the church of the virgin Peribleptos at Ohrid: A list of frescoes and notes on certain program particularities». Zograf (35): 119–143. doi:10.2298/zog1135119m. ISSN 0350-1361. http://dx.doi.org/10.2298/zog1135119m. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]