Μηχανιώνα
Η Μηχανιώνα (τουρκ. Muhanya), σημερινό Çakılköy, είναι παραθαλάσσιο χωριό στο βορειοανατολικό άκρο της Κυζικηνής χερσονήσου στην Προποντίδα, 14 χλμ. Β-ΒΑ της Πανόρμου, ακριβώς απέναντι από τις ακατοίκητες νήσους του Αγίου Ανδρέα. Είναι χτισμένη σε όρμο σχήματος μισοφέγγαρου και στραμμένη ανατολικά.
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η παράδοση αναφέρει ότι οι κάτοικοι της Μηχανιώνας, όπως και όλων των χωριών της περιοχής, κατάγονταν από την Κρήτη[α]. Η Μηχανιώνα πάντως αναφέρεται σε οθωμανικά κατάστιχα από τον 14ο αιώνα[3], πολύ πριν την κατάκτηση της Κρήτης από τους Οθωμανούς (1645-1669).
Ο οικισμός αρχικά βρισκόταν δυτικότερα, σε σημείο που δεν φαινόταν από την θάλασσα και προσέφερε έτσι ασφάλεια από πειρατικές επιδρομές. Την τοποθεσία εκείνη οι κάτοικοι ονόμαζαν «Παλιοχώρι» και δεν είναι γνωστό πότε μεταφέρθηκε στην νέα του θέση δίπλα στην θάλασσα.
Ως τις αρχές του 20ού αιώνα ο πληθυσμός της ήταν αμιγώς ελληνορθόδοξος[β]. Το χωριό υπαγόταν στην Μητρόπολη Κυζίκου και οι κάτοικοι μιλούσαν ελληνικά, ενώ τουρκικά γνώριζαν μόνο αυτοί που ξενιτεύονταν ή συναλλάσσονταν με τουρκικούς πληθυσμούς.
Πολλοί Μηχανιώτες είχαν εγκατασταθεί στην Κωνσταντινούπολη, όπου στις αρχές του αιώνα αναφέρονται γύρω στις 40 οικογένειες. Οι περισσότεροι ήταν ράφτες και επιπλοποιοί. Οι ράφτες έμεναν κυρίως στο Γαλατά, ενώ οι επιπλοποιοί στη συνοικία Μαχμούτ πασά. Εκεί ίδρυσαν το 1866 την Αδελφότητα «Η Πρόοδος», η οποία χρηματοδοτούνταν ετησίως με το ποσό των 25 χρυσών οθωμανικών λιρών από τον περίφημο τραπεζίτη Γεώργιο Ζαρίφη. Η Αδελφότητα αυτή συντηρούσε οικονομικά σχολή αρρένων που ιδρύθηκε στη Μηχανιώνα το 1866 και από το 1873 και παρθεναγωγείο. Το 1898 χτίστηκε στη Μηχανιώνα επίσης εξατάξιο μεικτό δημοτικό δίπλα από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.
Ο Άγιος Γεώργιος ήταν η σημαντικότερη εκκλησία της κωμόπολης και βρισκόταν στα νοτιοανατολικά της. Ήταν μεγάλος ναός με πέτρινο καμπαναριό και πλούσια διακόσμηση, η οποία οφειλόταν στην προσωπική φροντίδα του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Νικοδήμου, ο οποίος καταγόταν από την Μηχανιώνα.
Οι κάτοικοι της Μηχανιώνας ασχολούνταν με τη γεωργία και την αλιεία. Ο πρώτος διωγμός τους έγινε τον Ιούλιο του 1915 με αφορμή την εμπλοκή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κάποιοι από αυτούς επέστρεψαν προοδευτικά μετά το 1918, αλλά τελικά την εγκατέλειψαν όλοι οριστικά το 1923 με την ανταλλαγή των πληθυσμών, οπότε ήρθαν πρόσφυγες στην Ελλάδα. Πολλές οικογένειες από τον οικισμό εγκαταστάθηκαν στα παράλιας του Θερμαϊκού Κόλπου μεταξύ της τότε περιοχής Κιουτσούκ Καραμπουρνού και Επανωμής και δημιούργησαν την Νέα Μηχανιώνα. Άλλοι εγκαταστάθηκαν στην Αιδηψό, στη Νέα Πέραμο Μεγαρίδος και στην Αθήνα.
Σήμερα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο σημερινός μικρός οικισμός με το όνομα Çakılköy ανήκει στην Επαρχία Μπαλίκεσιρ. Έχει μικρό λιμάνι και οι κάτοικοί του ασχολούνται με την αλιεία και την γεωργία.
Υποσημειώσεις και παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Αυτό υποστηρίζει ο Ε.Α.Μπόγκας[1]. Την αντίθετη θέση με ισχυρά επιχειρήματα υποστηρίζει ο Γ.Α.Σγουρίδης[2].
- ↑ Η «Αναγραφή της Κυζίκου», έργο ανωνύμου Κυζικηνού συγγραφέως του 1825, το οποίο βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, αναφέρει 250 οικίες και περίπου 1.250 κατοίκους, όλους ελληνορθόδοξους, στις αρχές του 19ου αιώνα[4]. Η στατιστική του Οικουμενικού Πατριαρχείου για το 1905[5] αναφέρεται σε 1.600 κατοίκους, όπως και η επίσημη οθωμανική στατιστική του 1901[6]. Η στατιστική του Οικουμενικού Πατριαρχείου για το 1922 αναφέρει τον αριθμό των 1.749 κατοίκων[7]. Ο Αναγνωστόπουλος[8] και ο Κοντογιάννης[9], αναφέρουν 1.500 κατοίκους.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Η Μηχανιώνα της Κυζίκου», Αθήνα 1964, σελ. 19-22
- ↑ «Η Πέραμος της Κυζίκου. Ιστορία – Λαογραφία – Χρονικά – Αναμνήσεις», Αθήνα 1968, σελ. 33-50
- ↑ Ertuzun, R.M., Kapıdağı Yarımadasi ve Çevresindaki Adalar (Κωνσταντινούπολη 1953), σελ. 220.
- ↑ Μακρής, Ι.Κ., «Τα χωριά και τα μοναστήρια της Κυζικηνής Χερσονήσου», Μικρασιατικά Χρονικά 8 (1959), σελ. 152-157
- ↑ Ημερολόγιον Εθνικών Φιλανθρωπικών Καταστημάτων(Κωνσταντινούπολη 1905), σελ. 9
- ↑ Ανώνυμος, «Στατιστικός πίναξ της επαρχίας Κυζίκου», Ξενοφάνης 3/2 (1905), σελ. 92
- ↑ Patriarcat Oecumenique, Les atrocités Kémalistes dans les régions du Pont et dans le reste de l'Anatolie (Κωνσταντινούπολη 1922), σελ. 223
- ↑ Α.Ν. Αναγνωστόπουλος, Γεωγραφία της Ανατολής. Τόμος πρώτος: Φυσική Κατάστασις της Ανατολής, Αθήνα 1922, σελ. 71
- ↑ Π. Κοντογιάννης, Γεωγραφία της Μικράς Ασίας. Φυσική σύστασις της χώρας, πολιτική γεωγραφία, φυσικός πλούτος, Αθήνα 1921, σελ. 267
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Σταματόπουλος Δημήτριος , «Μηχανιώνα», 2002, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μικρά Ασία