Μεχμέντ Σαμί Εφέντι
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Μεχμέντ Σαμί Εφέντι | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1838 |
| Θάνατος | 1912 |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | καλλιγράφος |
Ο Μεχμέντ Σαμί Εφέντι (τουρκ. Mehmed Sami Efendi, γ. Κωνσταντινούπολη, 1253/1838, θ. Κωνσταντινούπολη, 1330/1912) ήταν επιφανής Οθωμανός καλλιγράφος. Γιος του Χατζ Μαχμούντ Εφέντι, διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα στη σχολή Σιμπγιάν Μεκτεμπί (τουρ. Sibyan Mektebi). Το 1269/1854 διορίστηκε ως υπάλληλος στο Τμήμα Οικονομικών και αργότερα εργάστηκε στο αυτοκρατορικό Διβάνι, ως επιστολογράφος, και τελικά στον τομέα των αυτοκρατορικών μεταλίων και παράσημων όπου παρέμεινε μέχρι το 1327/1909.
Δάσκαλός του στις γραφές σουλούς (τουρκ. sülüs) και νεσίχ (τουρκ. nesih) ήταν ο Μποσνάκ Οσμάν Εφέντι, ενώ στη γραφή τζελί σουλούς (τουρκ. celî sülüs) ο μαθητής του Μουσταφά Ρακίμ, Ρετζάι Εφέντι. Διακρίθηκε επίσης στις γραφές ντιβάνι, τζελί ντιβάνι, ταλίκ και τζελί ταλίκ, όπως και στο σχεδιασμό τουρά, με γνώσεις που απέκτησε από διαφορετικούς δασκάλους. Θεωρείται δεξιοτέχνης κυρίως στις γραφές τζελί (μεγαλύτερου μεγέθους ή τετραγωνισμένες). Γράφοντας σε τζελί σουλούς μιμήθηκε αρχικά το ύφος του Ρακίμ και αργότερα του Ισμαΐλ Ζουχντί. Αντίστοιχα, ακολούθησε την τεχνοτροπία του Μουσταφά Ιζέτ (θ. 1265/1849) στη γραφή τζελί ταλίκ. Σχεδίασε τις τουρά τριών σουλτάνων της οθωμανικής αυτοκρατορίας: του Αμπντούλ Αζίζ (ηγ. 1861-76), του Αμπντούλ Χαμίτ Β' (ηγ. 1876-1909) και του Μεχμέτ Ε' (ηγ. 1909-18). Μόνιμα δυσαρεστημένος ο ίδιος από την ποιότητα των έργων του, παρά τη μεγάλη αναγνώριση που απολάμβανε ως καλλιγράφος, επεδίωκε να εξελίσσει διαρκώς την τέχνη του. Τα έργα του συνήθως γράφονταν με μελάνι από σανδαράχη πάνω σε μαύρο χαρτί, ενώ ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι εκείνα που φιλοτεχνήθηκαν με χρυσό. Μεγάλης κλίμακας καλλιγραφικές συνθέσεις του Σαμί Εφέντι συναντώνται στην Κωνσταντινούπολη, στα τζαμιά Τζιχανγκίρ και Αλτουνιζάντε, ενώ επιγραφές του πάνω σε πέτρα κοσμούν την κρήνη του Γενί Τζαμί. Ως δάσκαλος, ανέδειξε επιφανείς καλλιγράφους όπως οι Ναζίφ Μπέη, Καμίλ Εφέντι, Χασάν Ριζά Εφέντι και Νετζμεντίν Εφέντι.
Στα τελευταία χρόνια της ζωής του έμεινε παράλυτος. Πέθανε το καλοκαίρι του 1330/1912 και τάφηκε στο νεκροταφείο του τεμένους Φατίχ στην Κωνσταντινούπολη. Ο Καμίλ Εφέντι, φιλοτέχνησε την καλλιγραφία που κοσμεί μέχρι σήμερα το μνήμα του.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- M. Ugur Derman, Masterpieces of Ottoman Calligraphy, κατάλογος έκθεσης Μουσείου Sakıp Sabancı, 2004