Μεγάλο Μετέωρο

Μεγάλο Μετέωρο
Είδος	μοναστήρι και hospital
Γεωγραφικές συντεταγμένες	39°43′35″N 21°37′35″E
Θρήσκευμα	Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Θρησκευτική υπαγωγή	Ιερά Μητρόπολις Σταγών και Μετεώρων
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Μετεώρων
Τοποθεσία	Μετέωρα
Χώρα	Ελλάδα
Έναρξη κατασκευής	14ος αιώνας
Προστασία	αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα και τμήμα μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς
	Πολυμέσα
	δεδομένα (π)

Συντεταγμένες: 39°42′51″N 21°37′37″E / 39.71417°N 21.62694°E / 39.71417; 21.62694

Η Μονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, γνωστή και ως Μεγάλο Μετέωρο, είναι ανδρικό μοναστήρι το οποίο βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο των Μετεώρων, σε υψόμετρο 534 μέτρων. Είναι το μεγαλύτερο από τα έξι που συνεχίζουν να είναι ενεργά στα Μετέωρα, τα οποία από το 1988 συμπεριλαμβάνονται στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.^[2] Ιδρύθηκε το 14ο αιώνα από τον άγιο Αθανάσιο των Μετεώρων και γνώρισε ιδιαίτερη ακμή στα μέσα του 16ου αιώνα. Η μονή βρίσκεται στην κορυφή του υψώματος Πλατύς Λίθος και η πρόσβαση σε αυτή γίνεται μέσω κλίμακας.^[3]

Η μονή δημιουργήθηκε ως σκήτη του Αγίου Αθανασίου των Μετεώρων στο πρώτο μισό του 14ου αιώνα. Ο Αθανάσιος οικοδόμησε ένα ναό αφιερωμένο στην Παναγία, η οποία έγινε γνωστή ως Παναγία της Μετεωρίτισσας Πέτρας, και δημιούργησε μοναστική κοινότητα με μορφή κοινόβιου. Ο μαθητής του Ιωάννης Ούρεσης Παλαιολόγος, ο οποίος μόνασε με το όνομα όσιος Ιωάσαφ, το 1387/88 έχτισε στη θέση του ναού νέο. H μονή με σιγίλλιο του πατριάρχη Ιερεμία Α΄ απέκτησε προνόμια και πλήρη ανεξαρτησία, όπως οι μονές του Αγίου Όρους. Το 1544/5 κατασκευάστηκε νέο καθολικό, αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, με πρωτοβουλία του ηγουμένου Συμεών, ενσωματώνοντας το προηγούμενο ως ιερό βήμα. Την ίδια περίοδο επίσης κατασκευάστηκε ο πύργος και το 1572 το γηραιοκομείο. Το 1806 κατασκευάστηκαν νέα κελλιά.^[3]

Κοντά στην είσοδο του μοναστηριού βρίσκεται ο πύργος του βριζονίου, που στέγαζε το μηχανισμό για το δίχτυ, και το κελάρι της μονής (βαγεναρείο), το οποίο σήμερα λειτουργεί ως μουσείο με αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Στη συνέχεια βρίσκεται η εστία, η τραπεζαρία, με το νοσοκομείο και το γηροκομείο στα ανατολικά και το καθολικό δεξιά. Δίπλα στο ιερό βήμα βρίσκεται το θολωτό παρεκκλήσι του Τιμίου Προδρόμου και προς τα νοτιοδυτικά το μονόχωρο παρεκκλήσι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, το οποίο χτίστηκε το 1789.^[3]

Την περίοδο 1961-1973 διετέλεσε καθηγούμενος της Μονής ο Μικρασιάτης Γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης ο οποίος συνέβαλλε στην πνευματική αναγέννηση των Μετεώρων.^[4]