Μίλο Μπόσκοβιτς
| Mίλο Μπόσκοβιτς | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 20 Οκτωβρίουιουλ. / 2 Νοεμβρίου 1911γρηγ. Μπρτσέλι |
| Θάνατος | 21 Σεπτεμβρίου 1944 Στρατόπεδο συγκέντρωσης Γιασένοβατς |
| Αιτία θανάτου | τραύμα από πυροβολισμό |
| Συνθήκες θανάτου | θανατική ποινή |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Σερβικά |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο της Μπολόνια (έως 1937) |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ιατρός |
| Πολιτική τοποθέτηση | |
| Πολιτικό κόμμα/Κίνημα | Ένωση Κομουνιστών της Γιουγκοσλαβίας |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | Εθνικός ήρωας της Γιουγκοσλαβίας (27 Νοεμβρίου 1953) |
Ο Mίλο Μπόσκοβιτς (Μπρτσελι, 20 Οκτωβρίου 1911 – Γιασένοβατς, 21 Σεπτεμβρίου 1944), ήταν γιατρός που συμμετείχε στον Εθνικό Απελευθερωτικό Πόλεμο και εθνικός ήρωας της Γιουγκοσλαβίας.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 1911. στο χωριό Μπρτσελι, που βρίσκεται κοντά στην παραλιακή πόλη και το λιμάνι του Μπαρ.[1] Ο πατέρας του Ίβο εργαζόταν στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ενώ ο Μίλο έμεινε στο Μαυροβούνιο με τη μητέρα και τα αδέρφια του . Τελείωσε το δημοτικό σχολείο στη γενέτειρά του και το γυμνάσιο στο Τσέτινιε. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια , από όπου αποφοίτησε το 1937. χρόνια.[1] Ήρθε στο Βελιγράδι λίγο πριν το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ως γιατρός ειδικεύτηκε στην παρασιτολογία και εργάστηκε ως βοηθός στο Βακτηριολογικό Ινστιτούτο της Κτηνιατρικής Σχολής στο Βελιγράδι.[1]
Μυστικό τυπογραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην αρχή ήταν υποστηρικτής και μετά από το 1940 έγινε και μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Γιουγκοσλαβίας (KPJ).[1] Τον Ιούλιο του 1941, σύμφωνα με τις οδηγίες της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, νοίκιασε ένα σπίτι στο κέντρο του Βελιγραδίου, στο υπόγειο του οποίου κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής βρισκόταν το μυστικό τυπογραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος. Οι Μπράνκο Τζονοβιτς και ο Σλομπόδαν Γιόβιτς, εθνικοί ήρωες της Γιουγκοσλαβίας αρχικά εργάστηκαν εκεί υπό πλήρη μυστικότητα ως τυπογράφοι. Για να μην γίνει αντιληπτό από το Γκεστάπο το τυπογραφείο, o Μίλο άνοιξε ένα ιατρείο στο σπίτι και έπειτα παντρεύτηκε επίσημα τη Ζάγορκα Ζάγα Γιοβάνοβιτς, φοιτήτρια ιατρικής και εργαζόμενη του τυπογραφείου. Η Λιούμπιτσα Τζόνοβιτς, επίσης μία από τις εργαζόμενες στο τυπογραφείο, προσελήφθην εικονικά ως οικιακή βοηθός του ζευγαριού. Για την ύπαρξη του τυπογραφείου γνώριζε πολύ μικρός αριθμός ανθρώπων, μεταξύ των οποίων ήταν ο Μίλο Μπόσκοβιτς, ο στρατάρχης Γιόσιπ Μπροζ Τίτο, ο ιδιοκτήτης της οικίας και ο αείμνηστος Σβετοζάρ Βουκμάνοβιτς Τέμπο.[1]
Στις αρχές Ιανουαρίου 1942, ο Mίλο καταζητήθηκε από την Γκεστάπο, ως ύποπτος ότι ήταν «Άγγλος κατάσκοπος». Την στιγμή η αστυνομία μπήκε στο σπίτι,ο Μίλο κατάφερε να κρυφτεί μέσα από την μυστική είσοδο της ντουλάπας στο υπόγειο, όπου βρισκόταν το τυπογραφείο. Η Ζάγα και η Λιούμπιτσα έδωσαν στη συνέχεια μια εξήγηση στην αστυνομία ότι ο Mίλο είχε πάει στους συγγενείς του έξω από το Βελιγράδι.[1]
Σύλληψη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λόγω της προσωπικής του ασφάλειας, καθώς και της ασφάλειας του τυπογραφείου, ο Μίλο ταξίδεψε εσπευσμένα στο Ζάγκρεμπ τον Ιούλιο του 1942, σύμφωνα με τις οδηγίες του κόμματος Είχε χρησιμοποιήσει για αυτό το ταξίδη, πλαστά έγγραφα στο όνομα του Βίνκο Τομάσεβιτς. Όταν έφτασε στο Ζάγκρεμπ, στις 14 Ιουλίου, συναντήθηκε με την Ιβανκα Μουάτσεβιτς-Νικόλις, για να έρθει σε επαφή με τους παρτιζάνους στην απελευθερωμένη περιοχή της χώρας, μέσω αυτής. Ενώ περπατούσαν στο δρόμο, ένας αστυνομικός ουστάσι αναγνώρισε την Ιβάνκα που ήταν ηδη ύποπτη στην Γκεστάπο, και τους συνέλαβε και τους δυο.[1]
Στη φυλακή τον βασάνισαν και τον ξυλοκόπησαν άγρια. Τον χτύπησαν και του έβγαλαν όλα τα μπροστινά δόντια ενώ στη συνέχεια τον πέταξαν από τον δεύτερο όροφο του αστυνομικού κτιρίου. Αν και με σπασμένο πόδι, ο Mίλο δεν παραδέχτηκε τίποτα, ούτε για τη δραστηριότητά του, ούτε για το μυστικό τυπογραφείο στο Βελιγράδι.
Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Επειδή δεν κατάφεραν να αποσπάσουν καμία παραδοχή για τις δραστηριότητηες του, παρά τα σκληρά βασανίστηρια στα οποία υποβλήθηκε ο Μίλο, στην συνέχεια τον μετέφεραν στο στρατόπεδο Στάρα Γράδισκα και στα τέλη Δεκεμβρίου του 1942 στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Γιασένοβατς. Μαζί με αρκετούς συγκρατούμενους ετοιμαζόταν να δραπετεύσει, αλλά οι φρουροί τους ανακάλυψαν. Μετά από ακόμη ένα τρομερό ξυλοδαρμό τον οποίο υπέστει, το Ναζιστικό δικαστήριο των ουστάσα, τον καταδίκασε σε θάνατο με απαγχονισμό.[1]
Την ημέρα της εκτέλεσης της ποινής του, 21 Σεπτεμβρίου 1944, ο Μίλο εμφανίστηκε μπροστά στον διοικητή του στρατοπέδου Ντίνκο Σάκιτς. Στόν χώρο της εκτέλεσης διαμαρτυρόμενος για τον τρόπο που σκόπευαν να τον σκοτώσουν, φώναξε: «Είμαι Μαυροβούνιος και διαμαρτύρομαι για αυτόν τον επαίσχυντο τρόπο εκτέλεσης της θανατικής ποινής. Στη χώρα μας σκοτώνονται άνθρωποι με όπλα». Στη συνέχεια, ο Σάκιτς αποφάσισε να εκπληρώσει την «τελευταία επιθυμία» του. Ο Mίλο αρνήθηκε να γυρίσει την πλάτη και να κρύψει τα μάτια του και ο Σάκιτς τον πυροβόλησε.
Με διάταγμα του Προέδρου της Ομοσπονδιακής Λαϊκής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, Γιόσιπ Μπροζ Τίτο, στις 27 Νοεμβρίου 1953, ανακηρύχθηκε εθνικός ήρωας της Γιουγκοσλαβίας.[2] Τα Δημοτικά Συμβούλια του Δήμου Μπάρ στο Μαυροβούνιο και Βελιγραδίου στη Σερβία έχουν ονομάσει δύο οδούς προς την τιμή του.
Μουσείο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η οικία όπου στεγαζόταν το τυπογραφείο και διέμενε ο Μίλο Μπόσκοβιτς έχει μετατραπεί την 01. Μαΐου 1950, σε μουσείο αφιερωμένο στο μυστικό τυπογραφείο και ήταν μέρος του μουσείου της πόλης του Βελιγραδίου. Το μουσειακό έκθεμα αντιπροσώπευε το έργο όλων των τυπογραφείων που λειτουργούσαν κατά την διάρκεια της κατοχής στην επικράτεια του Βελιγραδίου. Την ίδια χρονιά τοποθετήθηκε αναμνηστική πλάκα στο σπίτι και στις 17.05.1965 το κτήριο ανακηρύχθηκε πολιτιστικό μνημείο εξαιρετικής σημασίας.
Το μουσείο έκλεισε για τους επισκέπτες τον Αύγουστο του 2000 και η οικία επεστράφη στους κληρονόμους του μετά από δικαστική διαμάχη με τις Διοικητικές αρχές του Δήμου Βελιγραδίου.
Η Τηλεοπτική σειρά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το έργο του μυστικού τυπογραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος και η γενναιότητα, μεγαλοψυχία, φιλοπατρία και συνολική προσφορά στον πόλεμο του Μίλο περιγράφεται σε πολλά βιβλία που ασχολούνται με το εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο στο Βελιγράδι και μια ξεχωριστή περιγραφή του έργου του τυπογραφείου έδωσε ο Ντράγκαν Μάρκοβιτς στο βιβλίο του “Οι Ξεγραμμένοι”. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της διάσημης και πολύ δημοφιλής τηλεοπτικής σειράς στην πρώην Γιουγκοσλαβία “Οι Ξεγραμμένοι”, οι σεναριογράφοι αφιέρωσαν ένα επεισόδιο στο έργο της με τίτλο “Το τυπογραφείο” Επίσης, τα ονόματα των χαρακτήρων έχουν αλλάξει, όποτε αντί του γιατρού Μπόσκοβιτς και της φοιτήτριας Ζάγορκα, εμφανίζονται ο γιατρός Γιάνκοβιτς (Ζόραν Μιλοσάβλεβιτς) και η Ολιβέρα (Σβέτλανα Μπόικοβιτς).
Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Mίλο Μπόσκοβιτς είχε δύο μικρότερα αδέρφια - τον Τζούρο και τον Πέταρ. Ο Τζούρο Μπόσκοβιτς (1914-1945) ήταν δικηγόρος και μέλος της επαναστάτικης οργάνωσης και συμμετείχε στον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Διακρίθηκε ιδιαίτερα κατά τη μάχη της Σούτιεσκα το 1943. Ως ανώτατος Αξιωματικός διετέλεσε στην Γιουγκοσλαβική Υπηρεσία Ασφάλειας (OZNA). Σκοτώθηκε κατά την διάρκεια επιχείρησης απελευθέρωσης του Βελιγραδίου από τους Ναζί και ντόπιους συνεργάτες.[3] Ο Πέταρ Μπόσκοβιτς (1931-2011) ήταν διπλωμάτης και πρεσβευτής της Γιουγκοσλαβίας στην Κύπρο, ενώ το 1999. ήταν μάρτυρας στη δίκη του διοικητή του στρατοπέδου Γιασένοβατς, Ντίνκο Σάκιτς, ο οποίος τότε καταδικάστηκε σε 20 χρόνια φυλάκιση για την δολοφονία του αδερφού του Μίλο.[4] Η αδελφή του Μίλο, Βέλικα Μπόσκοβιτς ήταν από τις πρωτεργάτριες, αγωνίστριες της 4ης Προλεταριακής Μαυροβουνιακής Ταξιαρχίας που έλαβε μέρος στις μάχες του Εθνικού Απελευθερωτικού Παρτιζάνικου Στρατού.