Μάσκα (θεατρικό είδος)
Η μάσκα ήταν μια μορφή εορταστικής αυλικής ψυχαγωγίας που άκμασε στην Ευρώπη του 16ου και στις αρχές του 17ου αιώνα, αν και αναπτύχθηκε νωρίτερα στην Ιταλία, και θεωρείται πρόδρομος της μπαρόκ όπερας. [1]
Πρόκειται για φαντασμαγορικές παραστάσεις που παρουσιάζονταν στις βασιλικές αυλές και συνδύαζαν όλες τις τέχνες του θεάματος: μουσική και τραγούδι, χορό, ποίηση, κοστούμια, θέατρο, ακόμη και πυροτεχνήματα. Για την περίσταση κατασκευάζονταν περίτεχνα σκηνικά συνήθως από διάσημους αρχιτέκτονες. Η μάσκα είχε συχνά πολιτικό χαρακτήρα, δίνοντας στους αυλικούς την ευκαιρία να επαινέσουν τον βασιλιά και να ενισχύσουν τη συνοχή της αυλής. Η εστίαση ήταν περισσότερο στα τραγούδια και τους χορούς παρά στη δραματουργική ενότητα.[2]
Κάθε μάσκα παρουσιάζονταν μόνο μία φορά, σπάνια περισσότερες, γεγονός που ενίσχυε τον εξαιρετικό χαρακτήρα της. Λόγω της εφήμερης φύσης των παραστάσεων, είναι σπάνιο να έχει σωθεί η μουσική, έχουν σωθεί μόνο μερικά φυλλάδια, τα οποία τυπώνονταν για το κοινό.
Δομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά από έναν εισαγωγικό πρόλογο, ξεκινούσε η πομπή των μασκοφόρων ηθοποιών. Ακολουθούσε ένα αλληγορικό κύριο έργο, συνήθως με μυθολογικό περιεχόμενο, με διαλόγους, χορευτικές παραστάσεις, χορωδία (μαδριγάλια), σόλο τραγούδια, παντομίμες και τραγούδια για λαούτο. Το τελευταίο μέρος ήταν ο βασικός χορός των μασκοφόρων ηθοποιών και, στη συνέχεια ο τελικός χορός, στον οποίο χόρευε και το κοινό.[3]
Επαγγελματίες ηθοποιοί και μουσικοί εκτελούσαν τα μέρη ομιλίας και τραγουδιού. Οι μεταμφιεσμένοι ήταν συχνά αυλικοί, που δεν μιλούσαν ούτε τραγουδούσαν : η βασίλισσα Άννα της Δανίας χόρευε συχνά με τις κυρίες της σε μάσκες μεταξύ 1603 και 1611, και ο Ερρίκος Η' και ο Κάρολος Α' της Αγγλίας συμμετείχαν στις μάσκες στις αυλές τους. Στη Γαλλία, ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας χόρευε σε μπαλέτα στις Βερσαλλίες με μουσική του Ζαν-Μπατίστ Λυλί.
Προέλευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η μάσκα πιθανότατα προέρχεται από πρωτόγονες θρησκευτικές τελετές και λαϊκές τελετές, όπου οι μασκοφόροι καλούσαν απροσδόκητα έναν ευγενή στη σκηνή, και εξελίχθηκαν σε φαντασμαγορικά αυλικά θεάματα τα οποία, με διάφορα ονόματα, διασκέδαζαν τους βασιλιάδες σε όλη την Ευρώπη ορισμένες νύχτες του χρόνου ή με την ευκαιρία εορτασμών, ιδιαίτερα στις γαμήλιες γιορτές.
Στην Ιταλία της Αναγέννησης, η μάσκα αναπτύχθηκε από τα τέλη του 15ου αιώνα ως ιντερμέντιο που παιζόταν μεταξύ των πράξεων ενός θεατρικού έργου.
Στην Αγγλία αναπτύχθηκε ιδιαίτερα κατά την ελισαβετιανή εποχή τον 16ο αιώνα έως και την Καρολίνεια εποχή, οι μεγαλύτεροι συγγραφείς και μουσικοί συνεισέφεραν στο είδος, όπως ο Μπεν Τζόνσον που έκανε αρκετές σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Ίνιγκο Τζόουνς.[4] Οι διασκεδάσεις με μάσκες στην Αγγλία σταμάτησαν με την έναρξη των Αγγλικών Εμφυλίων Πολέμων το 1642 και οι μεταγενέστερες αναβιώσεις δεν ισοδυναμούσαν ποτέ με τις πρωτότυπες. Στα μετέπειτα χρόνια η μάσκα εξελίχθηκε στην όπερα. [5]
Στη Γαλλία, η παράδοση των μασκών αναπτύχθηκε από τις περίτεχνες αυλικές παραστάσεις στο δουκάτο της Βουργουνδίας στα τέλη του Μεσαίωνα. Το αντίστοιχο της μάσκας στην αυλή του Λουδοβίκου ΙΔ΄ ήταν τα μπαλέτα της αυλής.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|