Λένας ποταμός
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
.jpg)
Ο Λένας (ρωσικά: Ле́на, προφορά [ˈlʲenə]) είναι ο δέκατος σε μήκος ποταμός της Γης. Βρίσκεται στη Σιβηρία της Ασιατικής Ρωσίας, έχει ολικό μήκος 4.400 χιλιόμετρα και η λεκάνη απορροής του είναι σε έκταση η έβδομη μεγαλύτερη γήινου ποταμού, με 2,49 εκατομμύρια τ.χλμ. (19 φορές η έκταση όλης της Ελλάδας). Η μέση ετήσια παροχή του Λένα σε νερό ανέρχεται σε 17.000 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο.
Ο Λένας πηγάζει σε υψόμετρο 1.640 μέτρα στα Όρη Μπαϊκάλ, νότια από το υψίπεδο της κεντρικής Σιβηρίας και μόλις 20 χιλιόμετρα δυτικά της Λίμνης Βαϊκάλης. Από εκεί ρέει προς τα βορειοανατολικά στη Γιακουτία και δέχεται τα νερά των παραποτάμων του Κιρένγκα και Βιτίμ. Από το Γιακούτσκ και μετά εισέρχεται σε πεδινά εδάφη, συμβάλλει με τον ποταμό Ολυόκμα και κατευθύνεται προς τα βόρεια μέχρι που δέχεται τα νερά του μεγαλύτερου δεξιού παραποτάμου του, του Αλντάν. Η ύπαρξη της οροσειράς Βερχογιάνσκ τον στρέφει προς τα βορειοδυτικά. Στη συνέχεια ενώνεται με τον σημαντικότερο αριστερό του παραπόταμο, τον Βιλγιούγ και εκβάλλει, όπως και οι δύο άλλοι μεγάλοι ποταμοί της Σιβηρίας, στον Αρκτικό ωκεανό, και συγκεκριμένα στη Θάλασσα Λάπτεφ, νοτιοδυτικά των νησιών της Νέας Σιβηρίας, σχηματίζοντας ένα δέλτα εκτάσεως 10.800 τ.χλμ. Το δέλτα αυτό έχει επτά κύριους κλάδους, σημαντικότερος των οποίων είναι ο Μπίκοφ, ο ανατολικότερος.
Στο στόμιό του το πλάτος του δέλτα ανέρχεται σε περίπου 400 χλμ. Το δέλτα παραμένει παγωμένο επί έξι ως επτά μήνες τον χρόνο, αλλά τον Μάιο μετατρέπεται σε πλούσιο υγρότοπο. Μέρος της εκτάσεώς του προστατεύεται ως τμήμα του Καταφυγίου Άγριας Ζωής του Δέλτα του Λένα.
Οι άμμοι των Βιτίμ και Ολυόκμα περιέχουν ψήγματα χρυσού, ενώ χαυλιόδοντες από μαμούθ έχουν ανακαλυφθεί σε ανασκαφές στο δέλτα του Λένα. Ο Λένας φέρει την περίεργη «διάκριση» ότι εμφανίζεται να είναι ο μακρύτερος ποταμός στον κόσμο σε χάρτες σχεδιασμένους με τη «Μερκατορική προβολή», τη συνηθέστερη δηλαδή αναπαράσταση της σφαιρικής Γης πάνω στην επίπεδη επιφάνεια ενός χάρτη, αφού αυτή η προβολή τείνει να διογκώνει το μέγεθος εκτάσεων κοντά στους πόλους.
Οι περισσότεροι ερευνητές θεωρούν ότι το όνομα του ποταμού Λένα προέρχεται από το αρχικό όνομα στη γλώσσα των Εβένκων, που είναι Ελγιού-Ενέ και σημαίνει απλώς «ο Μεγάλος Ποταμός».
Πιστεύεται ότι ο επαναστάτης Βλαντιμίρ Ουλιάνωφ υιοθέτησε το ψευδώνυμό του «Λένιν» από τον ποταμό Λένα. Ειδικότερα, έχει υποστηριχθεί ότι αυτό έγινε μετά τα γεγονότα που οδήγησαν στη σφαγή των εργατών συλλογής χρυσού του Λένα από τον Ρωσικό Στρατό (του Τσάρου) τον Απρίλιο του 1912, αλλά η υιοθέτηση του ψευδωνύμου προηγείται χρονικά του γεγονότος αυτού. Μία άλλη υπόθεση είναι ότι το ψευδώνυμο προήλθε σε αντίπραξη της υιοθετήσεως του ψευδωνύμου «Βολγκίν» (εκ του ποταμού Βόλγα) από τον Γκεόργκι Πλεχάνοφ. Ο Λένας είναι ισχυρότερος και ρέει προς την αντίθετη κατεύθυνση από τον τον Βόλγα.
