Κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς

Τα Κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς ήταν χώρος όπου κρατήθηκαν κατά την τετραετία του απελευθερωτικού αγώνα, χωρίς δίκη, περισσότεροι από 3.000 αγωνιστές της ΕΟΚΑ. Ιδρύθηκαν με χιτλερικά πρότυπα τον Ιούλιο του 1955 και καταργήθηκαν στις 22 Φεβρουαρίου 1959, μετά το τέλος του αγώνα.

Μέχρι το Νοέμβριο του 1955 οι αγωνιστές κρατούνταν στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας και στο Κάστρο της Κερύνειας. Στη συνέχεια η Αγγλοκρατία άνοιξε τα Κρατητήρια Κοκκινοτριμιθίας και μετά της Πύλας και του Πολεμίου. Παρόμοια στρατόπεδα όπου μαρτύρησαν αγωνιστές υπήρχαν στην Πέργαμο, το Μάμμαρι, το Πυρόι, τον Άγιο Λουκά, τη Λίμνη και την Αγύρτα.

Η ζωή των πολιτικών κρατουμένων ήταν εφιαλτική. Οι Άγγλοι μη έχοντας στοιχεία για να οδηγήσουν τους κρατούμενους στα ειδικά δικαστήρια και να τους επιβάλουν ποινές φυλάκισης, τους κράτησαν στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, ομήρους, στη σκληρή βούληση των Άγγλων διοικητών, των δεσμοφυλάκων και του στρατού ^[1].

Από την στιγμή της μεταφοράς τους από τον ανακριτή στα κρατητήρια, οι πολιτικοί κρατούμενοι ήταν αναγκασμένοι να ζουν με 30 συγκρατούμενους σ’ ένα τσίγκινο παράπηγμα, που το χειμώνα πάγωνε από το δριμύ ψύχος και το καλοκαίρι η ζέστη ήταν ανυπόφορη. Πριν τη δύση του ήλιου γινόταν έλεγχος των κρατουμένων και κατά τη διάρκεια της νύχτας οι πόρτες των παραπηγμάτων έκλειναν. Κανείς δεν μπορούσε να βγει όσο υπήρχε σκοτάδι ενώ οι φρουροί ήταν έτοιμοι να πυροβολήσουν οποιονδήποτε αντιλαμβάνονταν στο προαύλιο και στις νεκρές ζώνες. Στα περισσότερα παραπήγματα οι συνθήκες διαβίωσης ήταν άθλιες. Στη διάρκεια της μέρας η κίνηση των κρατουμένων ήταν περιορισμένη. Ο χώρος των κρατητηρίων ήταν περικυκλωμένος από νεκρές ζώνες όπου κινούνταν μόνο οι φρουροί. Οι κρατούμενοι μπορούσαν να διαβάζουν, να αθλούνται, να ασχολούνται με τη λειτουργική και να αντλούν ψυχική δύναμη με τη μελέτη της Αγίας Γραφής.

Στα Κρατητήρια υπήρχε αόρατη αρχή που ρύθμιζε τη δράση των αγωνιστών. Ήταν τριμελές μυστικό Συμβούλιο που όριζε ο Αρχηγός της Ε.Ο.Κ.Α. Γεώργιος Γρίβας Διγενής. Αυτό το Συμβούλιο εκτελούσε τις διαταγές της Οργάνωσης, ενέκρινε ή απέρριπτε σχέδια αποδράσεων, αποφάσιζε τις εξεγέρσεις, τις μαζικές διαμαρτυρίες και τις άλλες εκδηλώσεις των Κρατουμένων. Στις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας συγκαταλέγονται οι απεργίες πείνας, όπως η τριήμερη απεργία της Αγίας Εβδομάδας του 1958 και η εξέγερση της Μεγάλης Πέμπτης, όταν σε 5 λεπτά οι οργανωμένοι πολιτικοί κρατούμενοι πυρπόλησαν τα Κρατητήρια Κοκκινοτριμιθίας. Την εξέγερση ακολούθησαν μαζικοί βασανισμοί από μονάδες του Αγγλικού στρατού που χτυπούσαν ανελέητα τους κρατούμενους και τους άφηναν άγρυπνους με πυροβολισμούς και λιθοβολισμούς. Τέτοιες εκδηλώσεις είχαν σαν αποτέλεσμα την άρση των προνομιών, δηλαδή την απαγόρευση αποστολής ή λήψης των πάντα λογοκριμένων επιστολών και των εβδομαδιαίων επισκέψεων. Στις περιόδους τιμωρίας η προσπάθεια καταρράκωσης της αξιοπρέπειας του ανθρώπου ήταν χυδαιότερη, όπως η δημόσια γύμνωση των Κρατουμένων και σκληρότερη από άλλες φορές, όπως η απομόνωση στο πειθαρχείο και η ποινή επιβίωσης με ψωμί και νερό.
Στις 22 Φεβρουαρίου 1959 απολύθηκαν όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι.

Οι βασανιστές και τα βασανιστήρια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αναφερόμενος στους Άγγλους βασανιστές και σε ορισμένα από τα απάνθρωπα βασανιστήρια που υπέβαλλαν στους Αγωνιστές της ΕΟΚΑ, ο αγωνιστής Γιάννης Σπανός είπε ότι, «οι Άγγλοι βασανιστές -Μέρλιν, Μακλόκλαν, Σέιβορι, Λιντς, Γουίλαρντ, Μπερτζ, ΜακΚάουαν, Γκριν, Μάθιου, Μπάρλοου, Κεβόι, ΜακΚόρμικ, Σίμψον, Γουέμπ, Πρέτικαστ - αποδείχτηκαν με τη βαναυσότητά τους μορφές αποτρόπαιης βαρβαρότητας, η δε αγριότητά τους θα παραμείνει στίγμα μελανό στο διηνεκές, που θα καταδικάζει στην ιστορία του πολιτισμού τη χώρα τους. Τα χέρια τους είχαν μετατραπεί σε τανάλιες θανάτου. Η απανθρωπιά τους υπερέβη κάθε φαντασία σκληρότητας».

Εφιαλτικές ήταν οι μέθοδοι βασανισμών, όπως διηγείται ο Γιάννης Σπανός και όπως καταγράφονται στους τρεις τόμους του έργου του «ΕΟΚΑ έτσι πολεμούν οι Έλληνες».

«Πέρα από τα γρονθοκοπήματα "υποδοχής", τις κλοτσιές και τις ξυλιές, εφάρμοσαν κτηνώδη μαρτυρία. Ο Μπερτζ, ο Λιντς, ο Γουίλαρντ, εμφανίζονταν αιφνίδια στην πόλη, απέκοπταν την κυκλοφορία, συνελάμβαναν πολίτες, τους μετέφεραν στο κακόφημο Special Branch (ειδικός κλάδος της αστυνομίας) και μετέτρεπαν τα κορμιά τους σε ματωμένες σάρκες με σπασμένα κόκαλα. Στην Ομορφίτα οι αποτρόπαιοι Μέρλιν και Μακλόκλαν γύμνωναν τους αγωνιστές, τους έδεναν με χειροπέδες μ’ ανοιχτά χέρια και πόδια, τους έδερναν, τους έβαζαν ρούχο στο πρόσωπο και τους έπνιγαν με ούρα, πετρέλαιο, νερωμένα πριονίδια, όπως επίσης τους διαπερνούσαν ηλεκτρικό ρεύμα στα σώματά τους, τους χτυπούσαν στα γεννητικά όργανα, τους βύθιζαν τα κεφάλια σε κουβάδες, τους φορούσαν ανάποδη σακούλα που γέμιζε σιγά-σιγά νερό, τους κρέμαγαν από ψηλά με βρόχο. Στο Ξερό και στις Πλάτρες ο Σέιβορι πετούσε στο παγωμένο νερό επί ώρες τους ανθρώπους, τους ανάγκαζε να τρώνε αλάτι, να πίνουν νερό με χωνί από τη μύτη κι ύστερα τους γρονθοκοπούσε στο στομάχι να κάνουν εμετό. Έκλειναν το κεφάλι σε τενεκέ και χτυπούσαν με πλήκτρα να τρελάνουν τον ανακρινόμενο. Βύθιζαν γυαλιά σπασμένων ποτηριών στα νύχια, ξερίζωναν δόντια, έμπηγαν ξύλα στο κορμί».

Θύματα βασανισμών που επέζησαν[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ωστόσο, εκτός από τους 13 αγωνιστές που πέθαναν στα βασανιστήρια, πολλά μέλη της ΕΟΚΑ έτυχαν φρικιαστικών βασανιστηρίων. Μεταξύ αυτών, ο Νίκος Κόσης, τότε αγωνιστής-τομεάρχης της ευρύτερης περιοχής Μόρφου και χωριών της υπαίθρου Λευκωσίας.

Ο Νίκος Κόσης λέει χαρακτηριστικά : Με συνέλαβαν στο Δάλι στις 8 Δεκεμβρίου 1956. Εκείνη τη μέρα ήμουν με τον Γρηγόρη Αυξεντίου στον Αγρό. Επέστρεψα, δεν μπορούσα να μπω στη Λευκωσία γιατί είχε επιβληθεί «κέρφιου» για άντρες κάτω των 25 χρόνων και πήγα στο Δάλι. Εκεί, κατόπιν προδοσίας, συνελήφθηκα και μεταφέρθηκα στο Σπέσιαλ Μπραντς Λευκωσίας. Από την ώρα που με συνέλαβαν μέχρι που με πήραν στα Κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς, μιλούμε για 13-14 μέρες, με υπέβαλλαν σε σκληρά βασανιστήρια.

Ο κυριότερος βασανιστής μου, λυπάμαι να το πω, ήταν ένας Κύπριος, δικός μας, πράκτορας των Άγγλων. Ο Ονησιφόρος Καστορής. Τον χρησιμοποιούσαν οι Άγγλοι για τα βασανιστήρια. Βέβαια με βασάνιζαν, παράλληλα με τον Καστορή, ο Λιντς, ο Γουίλαρντ και ορισμένοι άλλοι. Ένας-δυο Τούρκοι, μπορώ να πω ότι με βασάνιζαν λιγότερο από τους Άγγλους και από το δικό μας τον Κύπριο, τον Έλληνα. Τα βασανιστήρια ήταν τρομερά, ήταν απίστευτα.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ [ http://ermis.lib.ucy.ac.cy/gsdl/cgi-bin/library.exe?e=d-00000-00---0eokabook--00-0--0-10-0---0---0prompt-10--1%2c1%2c1%2c1-4-1%2c1%2c1%2c1------1-1l--11-el-50---20-about---00-0-1-01-11-1-0utfZz-8-00&a=d&c=eokabook&cl=CL1.180&d=HASHfb166d8490a70762666491^{[νεκρός σύνδεσμος]} Τα στρατόπεδα Συγκέντρωσης]

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γιάννης Σπανός, ΕΟΚΑ "Ετσι Πολεμούν οι ΄Ελληνες", Εκδόσεις ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΠΑΝΟΣ, ΛΕΥΚΩΣΙΑ, 1996,7,2001.(Ιστορία του Απελευθερωτικού Αγώνα 1955-59)
ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΙΑΚΟΥ ΑΣΣΙΩΤΗ, Ο Αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α. 1955 – 1959 , Εκδόσεις Κ. ΕΠΙΦΑΝΕΙΟΥ

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης^{[νεκρός σύνδεσμος]}

Συμβούλιο Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ 1955-1959 (ΣΙΜΑΕ)

[Τα_Κρατητήρια-1] [ http://ermis.lib.ucy.ac.cy/gsdl/cgi-bin/library.exe?e=d-00000-00---0eokabook--00-0--0-10-0---0---0prompt-10--1%2c1%2c1%2c1-4-1%2c1%2c1%2c1------1-1l--11-el-50---20-about---00-0-1-01-11-1-0utfZz-8-00&a=d&c=eokabook&cl=CL1.180&d=HASHfb166d8490a70762666491^{[νεκρός σύνδεσμος]} Τα στρατόπεδα Συγκέντρωσης]

[1]