Ελάτη η νορντμάννειος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Καυκάσια ελάτη)
Ελάτη η νορντμάννειος
Χιονισμένη Ελάτη η νορντμάννειος στον Καύκασο.
Χιονισμένη Ελάτη η νορντμάννειος στον Καύκασο.
Κατάσταση διατήρησης

Ελαχίστης Ανησυχίας (IUCN 3.1) [1]
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Κωνοφόρα (Pinophyta)
Ομοταξία: Πευκόψιδα (Pinopsida)
Τάξη: Πευκώδη (Pinales)
Οικογένεια: Πευκίδες ή Πινίδες (Pinaceae)
Γένος: Ελάτη (Abies)
Είδος: Ε. η νορντμάννειος (A. nordmanniana)
Διώνυμο
Ελάτη η νορντμάννειος
(Abies nordmanniana)
Christian von Steven (Steven) Spach, 1841

Φυσικό εύρος.

Η Ελάτη η νορντμάννειος (Abies nordmanniana) ή Καυκάσιο έλατο,[2] είναι μια αυτόχθονη ελάτη στα όρη νότια και ανατολικά από τη Μαύρη Θάλασσα, Τουρκία, Γεωργία, Ρωσικό Καύκασο, τη βόρεια Αρμενία και βορειοδυτικά του Αζερμπαϊτζάν. Εμφανίζεται στα υψόμετρα από 900-2.200 m, σε όρη με βροχόπτωση πάνω από 1.000 mm.

Η τρέχουσα κατανομή της Ελάτης της νορντμάννειας σχετίζεται με τα δασικά καταφύγια που υπήρχαν κατά την Εποχή των Παγετώνων στην ανατολική και νότια Μαύρη Θάλασσα ακτή. Παρά το παρόν κατάλληλο κλίμα, το είδος δεν μπορεί να βρεθεί σε περιοχές του Ανατολικού Μεγάλου Καυκάσου, ο οποίος χωρίζεται από την Ακτή της Μαύρης Θάλασσας με περισσότερα από 400-500 χλμ.[3]

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Φλοιός και κορμός Abies nordmanniana στο Βοτανικό Κήπο του Μονάχου.

Είναι ένα μεγάλο αειθαλές κωνοφόρο δέντρο αναπτυσσόμενο σε ύψος 55-61 m και με ένα κορμό διαμέτρου έως 2 m. Στο Καταφύγιο Δυτικού Καυκάσου (Western Caucasus Reserve), ορισμένα είδη έχουν αναφερθεί να είναι 78 m (256 ft) ακόμη και 85 m (279 ft) υψηλά,[4] τα υψηλότερα δέντρα στον Καύκασο, την Ανατολία, τη Ρωσική Ομοσπονδία και την Ευρώπη.

Τα φύλλα είναι βελονοειδή, πεπλατυσμένα μήκους 1,8–3,5 cm, πλάτους 2 mm και πάχους 0,5 mm, γυαλιστερά σκούρα πράσινα στην από επάνω επιδερμίδα και με δύο μπλε-λευκές ζώνες στομάτων στην από κάτω επιδερμίδα. Η άκρη του φύλλου είναι συνήθως αμβλεία, συχνά ελαφρώς οδοντωτή στην άκρη, αλλά μπορεί να είναι αιχμηρή, ιδιαίτερα σε ισχυρή ανάπτυξη βλαστών σε νεαρά δέντρα. Οι κώνοι έχουν μήκος 10-20 cm και πλάτος 4-5 cm, με περίπου 150-200 κλίμακες, κάθε κλίμακα με ένα σπρωγμένο προς τα έξω (exserted) βράκειο (bract)[Σημ. 1] και δύο φτερωτούς σπόρους· οι οποίοι αποσυντίθενται όταν ωριμάσουν για να απελευθερώσουν τους σπόρους.

Ταξινομική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το είδος ονομάστηκε από τον Christian von Steven προς τιμήν του συμπατριώτη του, Φινλανδού ζωολόγου Alexander von Nordmann (1803-1866), ο οποίος ήταν διευθυντής των Βοτανικών Κήπων Οδησσού (Odessa Botanical Gardens).

Υποείδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν δύο υποείδη (τα οποία αντιμετωπίζονται από ορισμένους βοτανολόγους, ως ξεχωριστά είδη), ενσωματώμενα εκεί όπου συναντιούνται στη βόρεια Τουρκία περίπου στο γεωγραφικό μήκος 36°E:

  • Η Καυκάσια ελάτη (Ελάτη η νορντμάννειος υποείδος η νορντμάννειος Abies nordmanniana sub. nordmanniana). Εγγενές στα όρη του Καυκάσου και στην βορειοανατολική Τουρκία, δυτικά περίπου στο γεωγραφικό μήκος 36°E. Συχνά βλασταίνει χνουδωτά (τριχωτά).
  • Η Τουρκική ελάτη (Ελάτη η νορντμάννειος υποείδος του τρωικού ίππου, Abies nordmanniana sub. equi-trojani) (συνών. A. bornmuelleriana, Α. equi-trojani). Στην Τουρκία αυτό το υποείδος αντιμετωπίζεται ως ένα ξεχωριστό είδος (Abies equitrojani Asch. & Sint. πρώην Bois.). Είναι ενδημικό σε μια ενιαία τοποθεσία του Kaz Dağı (Όρους Ίδη) προς τα ανατολικά περίπου στους 36°E στην Επαρχία Μπαλικεσίρ, της βορειοδυτικής Τουρκίας.[5] Αυτό το υποείδος καταλαμβάνει μια έκταση μόνο 164 τ.χλμ. και αξιολογείται ως «Απειλούμενο».[6] Οι βλαστοί του συνήθως είναι λείοι (άτριχοι).

Χρήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ελάτη η νορντμάννειος είναι ένα από τα πιο σημαντικά είδη που καλλιεργούνται για Χριστουγεννιάτικα δέντρα, ευνοούμενο για το ελκυστικό του φύλλωμα, με βελόνες οι οποίες δεν είναι αιχμηρές και δεν πίπτουν εύκολα, όταν το δέντρο ξεραίνεται.

Είναι επίσης ένα δημοφιλές καλλωπιστικό δέντρο σε πάρκα και μεγάλους κήπους και μαζί με την ποικιλία Golden Spreader[7] έχει αποκτήσει το «Award of Garden Merit» από την Royal Horticultural Society.[8]

Το δέντρο έχει, επίσης χρησιμοποιηθεί στην Ευρώπη, για αναδάσωση ως ένας τρόπος για να μετριαστεί η αναμενόμενη παρακμή του δάσους που προκαλείται από τις κλιματικές αλλαγές.[5]

Η ξυλεία του είναι μαλακή, λευκή και χρησιμοποιείται στις γενικές κατασκευές, στη χαρτοποιΐα κλπ.

Abies nordmanniana υποείδος nordmanniana.
Φύλλωμα Ελάτης της νορντμάννειας.
Δέντρα Ελάτης της νορντμάννειας, τα οποία καλλιεργούνται για την παραγωγή Χριστουγεννιάτικων δέντρων.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Στη βοτανική, βράκειο (ή βράκτιο) (bract), είναι ένα φύλλο στο μίσχο του άνθους δηλαδή ένα τροποποιημένο ή εξειδικευμένο φύλλο, ειδικά ένα που σχετίζεται με την αναπαραγωγική δομή, όπως ένα λουλούδι, ταξιανθία άξονας ή κλίμακα κώνου.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ {{{assessors}}} (2011). Abies nordmanniana στην Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών της IUCN. Έκδοση 2013.2. Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN). Ανακτήθηκε 3 May 2014.
  2. ↑ «BSBI List 2007». Botanical Society of Britain and Ireland. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (xls) στις 25 Ιανουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2014. 
  3. ↑ Tarkhnishvili D; Gavashelishvili A; Mumladze L (2012). «Palaeoclimatic models help to understand current distribution of Caucasian forest species». Biol. J. Linn. Soc. (105): 231–248. doi:10.1111/j.1095-8312.2011.01788.x. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1095-8312.2011.01788.x/full. Ανακτήθηκε στις 2013-11-05. 
  4. ↑ «Western Caucasus WHA, IUCN Technical Evaluation» (PDF). 
  5. ↑ 5,0 5,1 Alizoti, P.G.; Fady, B.; Prada, M.A.; Vendramin, G.G. (2009). «Mediterranean firs - Abies spp.». EUFORGEN Technical guidelines for genetic conservation and use. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-10-20. https://web.archive.org/web/20161020035525/http://www.euforgen.org/fileadmin//templates/euforgen.org/upload/Publications/Technical_guidelines/1507_Mediterranen_firs_Abies_spp.pdf. Ανακτήθηκε στις 2017-01-15. 
  6. ↑ iucnredlist.org / Abies nordmanniana ssp. equi-trojani
  7. ↑ «RHS Plant Selector Abies nordmanniana 'Golden Spreader' AGM / RHS Gardening». Apps.rhs.org.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2013. 
  8. ↑ «RHS Plant Selector Abies nordmanniana AGM / RHS Gardening». Apps.rhs.org.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2013. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ελάτη_η_νορντμάννειος&oldid=10034511"