Καρλ Φέρντιναντ Κόρι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Καρλ Φέρντιναντ Κόρι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Carl Ferdinand Cori (Αγγλικά)
Γέννηση5  Δεκεμβρίου 1896[1][2][3]
Πράγα[4][5][6]
Θάνατος20  Οκτωβρίου 1984[1][2][3]
Κέιμπριτζ[7]
Τόπος ταφήςνεκροταφείο Μάουντ Όμπορν
ΚατοικίαΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Χώρα πολιτογράφησηςΑυστροουγγαρία
Τσεχοσλοβακία
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΘρησκείαΚαθολικισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[8]
Εκπαίδευσηδιδακτορικό δίπλωμα
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο Καρλ Φέρντιναντ
Πανεπιστήμιο του Καρόλου
Πανεπιστήμιο της Λειψίας[9]
German University in Prague Medical School[6]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταβιοχημικός
ιατρός
χημικός
ερευνητής
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στο Σαίντ Λίουις
Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον
Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ
Οικογένεια
ΣύζυγοςΓκέρτι Κόρι (1920–1957)
ΓονείςCarl Isidor Cori
ΣυγγενείςFelix Mainx (κουνιάδος)
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχεςΑ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσειςβραβείο Άλμπερτ Λάσκερ για βασική ιατρική έρευνα (1946)[10]
βραβείο Νόμπελ Ιατρικής και Φυσιολογίας (1947)[11][12]
μετάλλιο Γουίλαρντ Γκιμπς (1948)[13]
επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Γρανάδας (29  Μαρτίου 1967)[14]
Banting Medal (1955)[15]
αλλοδαπό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (27  Απριλίου 1950)[16]
Αυστριακή διάκριση για την επιστήμη και τη τέχνη (1959)
Silliman Memorial Lectures (1952)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Καρλ Φέρντιναντ Κόρι, Εταίρος της Βασιλικής Εταιρείας [17] (5 Δεκεμβρίου 1896 – 20 Οκτωβρίου 1984) ήταν Τσέχο-Αμερικανός βιοχημικός και φαρμακολόγος γεννημένος στην Πράγα [18] [19] (τότε στην Αυστροουγγαρία, τώρα Τσεχική Δημοκρατία) ο οποίος, μαζί με τη σύζυγό του Γκέρτι Κόρι και τον Αργεντινό φυσιολόγο Μπερνάντο Ουσάυ, έλαβαν το βραβείο Νόμπελ το 1947 [20] [21] [22] [23] [24] για την ανακάλυψή τους για το πώς το γλυκογόνο (ζωικό άμυλο) - ένα παράγωγο της γλυκόζης - διασπάται κάτω και επανασυντίθεται στο σώμα, για χρήση ως αποθήκη και πηγή ενέργειας. Το 2004, και τα δύο Κόρι χαρακτηρίστηκαν Εθνικό Ιστορικό Χημικό Ορόσημο σε αναγνώριση της δουλειάς τους, που διευκρίνισε τον μεταβολισμό των υδατανθράκων. [25] [26] [27] [28]

Εκπαίδευση και νεανικά χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Καρλ Κόρι ήταν γιος του Καρλ Ισιντόρ Κόρι (1865, Μπρούξ ( τσεχικά: Μοστ), Βοημία, Αυστριακή Αυτοκρατορία – 1954, Βιέννη), ζωολόγος, και η Μαρία Κόρι (το γένος Λίπιχ· 1870, Γκρατς – 1922, Πράγα), κόρη του Ιταλού-Αυστριακού γιατρού Φέρντιναντ Λίπιχ (1838, Πάδοβα, – 191). Πράγα). [29] [30]

Η οικογένεια Κόρι καταγόταν από το Παπικό Κράτος (αργότερα Ρωμαϊκή Δημοκρατία, σημερινή Κεντρική Ιταλία) στο Βασιλικό Στέμμα της Βοημίας, (Μοναρχική Αυστρία στα τέλη του 17ου αιώνα). Ο παππούς του Καρλ Φέρντιναντ, Έντουαρντ Κόρι (1812 – 1889) [31] ήταν διοικητικός υπάλληλος και μελισσοκόμος στο Μπρούξ, και η γιαγιά του ήταν η Ροζίνα Τρινκς (? – 1909). [32] Η μικρότερη αδερφή του Καρλ Φέρντιναντ, Μαργκαρίτε Κόρι (γεννημένη το 1905) ήταν λέκτορας στην Πράγα και σύζυγος του γενετιστή Φέλιξ Μάινξ (1900, Πράγα – 1983, Βιέννη), που καταγόταν από τη Βοημία. [33] [34]

Μεγάλωσε στην Τεργέστη, όπου ο πατέρας του Καρλ Ισιντόρ ήταν διευθυντής του Θαλάσσιου Βιολογικού Σταθμού. Στα τέλη του 1914 η οικογένεια Κόρι μετακόμισε στην Πράγα και ο Καρλ μπήκε στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου του Καρόλου στην Πράγα. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του εκεί γνώρισε τη μέλλουσα σύζυγό του Γκέρτι Τερέζα Ράντνιτς. Κλήθηκε στον Αυστροουγγρικό Στρατό και υπηρέτησε στο σώμα του σκι και αργότερα μετατέθηκε στο υγειονομικό σώμα, για το οποίο δημιούργησε ένα εργαστήριο στην Τεργέστη. Στο τέλος του πολέμου, ο Καρλ ολοκλήρωσε τις σπουδές του, αποφοιτώντας με την Γκέρτι το 1920. Ο Καρλ και η Γκέρτι παντρεύτηκαν εκείνη τη χρονιά και εργάστηκαν μαζί σε κλινικές στη Βιέννη. Το μονάκριβο παιδί τους, ο Τομ, παντρεύτηκε την Άννα, κόρη της Αμερικανίδας συνταγματικής δικηγόρου και αντιφεμινίστριας Φίλις Σλάφλι. [35]

Καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Καρλ προσκλήθηκε στο Γκρατς, για να συνεργαστεί με τον Όττο Λοέβι, για να μελετήσει την επίδραση του πνευμονογαστρικού νεύρου στην καρδιά (ο Λοέβι θα λάβει το Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής το 1936 για αυτό το έργο). Όσο ο Καρλ ήταν στο Γκρατς, η Γκέρτι παρέμεινε στη Βιέννη. Ένα χρόνο αργότερα στον Καρλ προσφέρθηκε μια θέση στο Κρατικό Ινστιτούτο για τη Μελέτη των Κακοήθων Νοσημάτων (τώρα Γενικό Κέντρο Καρκίνου Πάρκου Ρόσγουελ) στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης και οι Κόρι μετακόμισαν στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης. Το 1928, έγιναν πολιτογραφημένοι πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο Καρλ Κόρι με τη σύζυγό του και νομπελίστα, Γκέρτι Κόρι, το 1947.

Ενώ στο Ινστιτούτο, η έρευνα των Κόρι επικεντρώθηκε στον μεταβολισμό των υδατανθράκων, οδηγώντας στον ορισμό του κύκλου Κόρι το 1929. Το 1931, ο Καρλ Κόρι δέχτηκε μια θέση στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις του Μιζούρι. Ο Καρλ Κόρι έγινε καθηγητής φαρμακολογίας και το 1942 έγινε καθηγητής βιοχημείας. Στο Σαίντ Λούις, οι Κόρι συνέχισαν την έρευνά τους για το γλυκογόνο και τη γλυκόζη και άρχισαν να περιγράφουν τη γλυκογονόλυση, εντοπίζοντας και συνθέτοντας το σημαντικό ένζυμο γλυκογόνο φωσφορυλάση. Για αυτές τις ανακαλύψεις, έλαβαν το Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής το 1947, καθιστώντας τους το τρίτο παντρεμένο ζευγάρι, που κέρδισε το βραβείο Νόμπελ.

Η Γκέρτι πέθανε το 1957 και ο Καρλ Κόρι παντρεύτηκε την Άννα Φιτζέραλντ-Τζόουνς (1909-2006) το 1960. Παρέμεινε στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον μέχρι το 1966, όταν συνταξιοδοτήθηκε ως πρόεδρος του τμήματος βιοχημείας. Διορίστηκε επισκέπτης καθηγητής Βιολογικής Χημείας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, ενώ διατηρούσε εργαστηριακό χώρο στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, όπου συνέχισε την έρευνα στη γενετική. Από το 1968 έως το 1983, συνεργάστηκε με τη διάσημη γενετιστή Σαλώμη Γκλούεκσον‑Βαέλς του Ιατρικού Κολλεγίου Άλμπερτ Αϊνστάιν στη Νέα Υόρκη, μέχρι τη δεκαετία του 1980 όταν η ασθένεια τον εμπόδισε να συνεχίσει. [36] Το 1976, ο Καρλ Κόρι έλαβε το Laurea honoris causa στην Ιατρική από το Πανεπιστήμιο της Τεργέστης. Ο Καρλ Κόρι μοιράζεται ένα αστέρι με την Γκέρτι στη Λεωφόρο της Δόξας του Σαιντ Λούις . [37]

Βραβεία και τιμές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκτός από το βραβείο Νόμπελ, ο Καρλ Κόρι κέρδισε το βραβείο Άλμπερτ Λέισκερ για τη Βασική Ιατρική Έρευνα το 1946 και το 1959 το Αυστριακό παράσημο για την Επιστήμη και την Τέχνη. [38] Ο Καρλ Κόρι εξελέγη Ξένο μέλος της Βασιλικής Εταιρείας (ForMemRS) το 1950 [17] και η οικονομική επιχορήγηση για καθηγητική θέση Καρλ Κόρι στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον ονομάστηκε προς τιμήν του, η οποία σήμερα διαχειρίζεται από τον Κόλιν Νίκολς.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) SNAC. w6cf9rbq. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) Find A Grave. 8202043. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  6. ↑ 6,0 6,1 «Studenti pražských univerzit 1882–1945». Students of the Universities of Prague 1882–1945.
  7. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
  8. ↑ «Identifiants et Référentiels». (Γαλλικά) IdRef. Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. Ανακτήθηκε στις 1  Μαΐου 2020.
  9. ↑ Ανακτήθηκε στις 8  Ιουλίου 2019.
  10. ↑ «1946 Winners». Lasker Foundation.
  11. ↑ «The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1947». (Αγγλικά) nobelprize.org. Ίδρυμα Νόμπελ. Ανακτήθηκε στις 15  Ιανουαρίου 2021.
  12. ↑ «Table showing prize amounts». (Αγγλικά) Ίδρυμα Νόμπελ. Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 15  Ιανουαρίου 2021.
  13. ↑ chicagoacs.org/Willard_Gibbs_Award.
  14. ↑ «Doctores Honoris Causa investidos por la UGR». (Ισπανικά) Πανεπιστήμιο της Γρανάδας. Ανακτήθηκε στις 15  Ιανουαρίου 2021.
  15. ↑ professional.diabetes.org/content-page/1941-2023-banting-medal-scientific-achievement-award.
  16. ↑ «List of Royal Society Fellows 1660-2007». Complete List of Royal Society Fellows 1660-2007. Βασιλική Εταιρεία. σελ. 82.
  17. ↑ 17,0 17,1 Randle, Philip (1986). «Carl Ferdinand Cori. 5 December 1896-20 October 1984». Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society 32: 66–95. doi:10.1098/rsbm.1986.0003. PMID 11621260. 
  18. ↑ Cohn, M. (1992). «Carl Ferdinand Cori: December 5, 1896-October 19, 1984». Biographical Memoirs of the National Academy of Sciences 61: 79–109. PMID 11616228. 
  19. ↑ Houssay, B. A. (1956). «Carl F. And Gerty T. Cori». Biochimica et Biophysica Acta 20 (1): 11–16. doi:10.1016/0006-3002(56)90255-4. PMID 13315342. 
  20. ↑ Cech, P. (2008). «Nobel Prize laureates». Casopis Lekaru Ceskych 147 (7): 410–412. PMID 18678102. 
  21. ↑ Cech, P. (2001). «The Coris, a married couple native to Prague and Nobel laureates». Casopis Lekaru Ceskych 140 (1): 26–30. PMID 11242981. 
  22. ↑ Shampo, M. A.; Kyle, R. A. (2000). «Carl Cori—Nobel Laureate in Medicine or Physiology». Mayo Clinic Proceedings 75 (12): 1274. doi:10.4065/75.12.1274. PMID 11126836. 
  23. ↑ Raju, T. N. (1999). «The Nobel Chronicles. 1947: Carl Ferdinand Cori (1896-1984); Gerty Theresa Radnitz Cori (1896-1957); and Bernardo Alberto Houssay (1887-1971)». Lancet 353 (9158): 1108. doi:10.1016/s0140-6736(05)76476-x. PMID 10199387. 
  24. ↑ Sulek, K. (1968). «Nobel prize for Carl Ferdinand Cori and Gerta Theresa Cori in 1947 for discovery of the course of catalytic metabolism of glycogen. Prize for Alberto Bernardo Houssay for discovery on the role of the hypophysis in carbohydrate metabolism». Wiadomosci Lekarskie (Warsaw, Poland : 1960) 21 (17): 1609–1610. PMID 4882480. 
  25. ↑ «Carl and Gerti Cori and Carbohydrate Metabolism». American Chemical Society. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2012. 
  26. ↑ Kenéz, J. (1977). «Liver glycogen and enzyme research (Carl Ferdinand CPORI)». Orvosi Hetilap 118 (8): 463–465. PMID 320540. 
  27. ↑ Cori, C. F. (1969). «The Call of Science». Annual Review of Biochemistry 38: 1–20. doi:10.1146/annurev.bi.38.070169.000245. PMID 4896237. https://archive.org/details/sim_annual-review-of-biochemistry_1969_38/page/1. 
  28. ↑ Ihde, A.J. Cori, Carl Ferdinand, and Gerty Theresa Radnitz Cori. American National Biography Online Feb 2000.
  29. ↑ Dolezal, Helmut, "Cori, Carl Isidor" in: Neue Deutsche Biographie 3 (1957), p. 360
  30. ↑ [1],,
  31. ↑ [2],, commons:File:Anonym - Franz Eduard Cori.jpg
  32. ↑ «Cori, Carl - Deutsche Biographie». 
  33. ↑ «Felix Mainx – Wien Geschichte Wiki». www.wien.gv.at. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2017. 
  34. ↑ de:Carl Isidor Cori#Familie
  35. ↑ «Nobels All Around | National Review». National Review. 22 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2018. 
  36. ↑ Ginsberg, Judah (21 Σεπτεμβρίου 2004). «Carl and Gerty Cori and Carbohydrate Metabolism». National Historic Chemical Landmark. American Chemical Society. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2012. 
  37. ↑ St. Louis Walk of Fame. «St. Louis Walk of Fame Inductees». stlouiswalkoffame.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2013. 
  38. ↑ «Reply to a parliamentary question» (PDF) (στα Γερμανικά). σελ. 73. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2012. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Carl Cori on Nobelprize.org συμπεριλαμβάνεται και η ομιλία του Polysaccharide Phosphorylase κατά τη λήψη του Βραβείου Νόμπελ στις 11 Δεκεμβρίου 1947
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Καρλ_Φέρντιναντ_Κόρι&oldid=9802286"