Κήποι του Λικίνιου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κήποι του Λικίνιου
Χάρτης
Είδοςαρχαιολογική θέση
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°53′35″N 12°30′32″E
Διοικητική υπαγωγήΡώμη
ΧώραΙταλία
Commons page Πολυμέσα
Κήποι της αρχαίας Ρώμης.
Χάρτης των ανασκαφών του 1901 από τον Λαντσιάνι.

Οι Κήποι του Λικίνιου, λατιν.: Horti Liciniani [1] ήταν ένα πολυτελές συγκρότημα αρχαίας ρωμαϊκής βίλας με μεγάλους κήπους και υπαίθρια δωμάτια, που αρχικά ανήκαν στο γένος των Λικινίων. Βρισκόταν στη Ρώμη στον Εσκουιλίνο λόφο, μεταξύ της Βία Λαβικάνα και της Βία Πραινεστίνα, κοντά στα Αυρηλιανά Τείχη. Συνόρευαν με τον Κήπο του Ταύρου στα βόρεια και με τον Κήπο του Παλλάδιου και τον Κήπο του Επαφρόδιτου στα δυτικά.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Λούκουλλος ξεκίνησε τη συνήθεια να κτίζεται μία πολυτελής έπαυλη με γύρω της κήπους τον 1ο αι. π.Χ., με την κατασκευή των ομώνυμων Κήπων του στον Πίντσιο λόφο, που ακολουθήθηκαν σύντομα από τους Κήπους του Σαλλούστιου μεταξύ των λόφων Κυρινάλιου, Βιμινάλιου και Πεδίου του Άρεως, οι οποίοι ήταν οι μεγαλύτεροι και πλουσιότεροι στον Ρωμαϊκό κόσμο. Τον 3ο αι. μ.Χ. ο συνολικός αριθμός των Κήπων καταλάμβανε περίπου το ένα δέκατο της Ρώμης και σχημάτιζε μία πράσινη ζώνη γύρω από το κέντρο. Οι Κήποι ήταν ένα μέρος ευχαρίστησης, σχεδόν ένα μικρό παλάτι και πρόσφεραν στον πλούσιο ιδιοκτήτη και την αυλή του τη δυνατότητα να ζήσουν απομονωμένα, μακριά από την ταραχώδη ζωή του κέντρου, αλλά κοντά στην πόλη. Βασικό χαρακτηριστικό των κήπων ήταν η μεγάλη ποσότητα νερού, που ήταν απαραίτητη για την πλούσια βλάστηση και για τη λειτουργία των πολυάριθμων κρηνών και νυμφαίων. Η περιοχή του Eσκοιυιλίνου ήταν ιδιαίτερα κατάλληλη γι' αυτές τις κατοικίες, καθώς σε αυτήν έφταναν 8 από τα 11 μεγάλα υδραγωγεία της πόλης.

Οι Κήποι του Λικίνιου πήραν το όνομά τους από την οικογένεια (το γένος) των γένος ΛικινίωνΛικινίων, που τους ανήκε. Τον 3ο αι. οι Κήποι του Λικίνιου ανήκαν στον Αυτοκράτορα Λικίνιο Γαλλιηνό,[2] ο ίδιος μέλος του γένους αυτού. Οι Λατίνοι ιστορικοί λένε ότι ο Αυτοκράτορας αγαπούσε να κατοικεί εδώ με ολόκληρη την αυλή του, γεγονός που δείχνει ότι πρέπει να ήταν ένα πολύ μεγάλο και πλούσιο συγκρότημα.

Στην κορυφή του Εσκουιλίνου λόφου ο Γαλλιηνός σχεδίαζε να στήσει ένα κολοσσιαίο άγαλμα, που θα απεικόνιζε τον εαυτό του με τη μορφή του ανίκητου Θεού Ήλιου, αλλά το έργο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.[3] Η Αψίδα του Γαλλιηνού στέκεται ακόμη στην Πόρτα Εσκουιλίνα.[4] Το Ανάκτορο του Λικινίου (Palatium Licinianum) βρισκόταν κοντά στη θέση της σημερινής εκκλησίας Σάντα Μπαλμπίνα.

Το θολωτό νυμφαίο του 4ου αι. το οποίο σώζεται, που από καιρό αποκαλούνταν λανθασμένα ναός της Αθηνάς Ιατρού (Minerva Medica), πιστεύεται ότι ήταν μέρος των κήπων.

Ανασκαφές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διάφορα καλλιτεχνικά ευρήματα και αγάλματα έχουν βρεθεί στην περιοχή, ξεκινώντας από τον 16ο αιώ.,[5][6] επιβεβαιώνοντας την τεράστια καλλιτεχνική συλλογή των Κήπων του Λικίνιου. Αυτά περιλάμβαναν την Αφροδίτη, τον Ασκληπιό και ένα της Αθηνάς (που πιστεύεται ότι ήταν η Μινέρβα) με το φίδι (σύμβολο της ιατρικής), από το οποίο προέρχεται το όνομα του γλυπτού.

Μεταξύ 1875 και 1878 η πυρετώδης μετά την ένωση ανάπτυξη της Ρώμης σε αστική πρωτεύουσα και της νέας συνοικίας Εσκουιλίνου αποκάλυψε αρχαία κτίρια, που ίσως ανήκαν στο ανάκτορο, κοντά στο νυμφαίο, όπως καταγράφει ο Ροντόλφο Λαντσιάνι. Διάφορα αξιόλογα γλυπτά νωρίτερα από το νυμφαίο είχαν βρεθεί επαναχρησιμοποιημένα μέσα και γύρω από αυτό, αξιοσημείωτα από τα οποία είναι τα αγάλματα δύο αξιωματούχων, που ξεκινούσαν τους αγώνες του Ιπποδρόμου, ίσως του Κόιντου Αυρήλιου Σύμμαχου [7] και του γιου του Μέμιου Σύμμαχου [8] (στο Παλάτσο ντεϊ Κονσερβατόρι), που ήταν σημαντικοί άνδρες στα τέλη του 4ου αι. στη Ρώμη. Άλλα είναι η προτομή της Mανλίας Σκαντίλλας,[9] συζύγου του Αυτοκράτορα Δίδιου Ιουλιανού, μερικά κιονόκρανα με κίονες και βακχικά ανάγλυφα και ένα ανάγλυφο με τον «σιδηρουργείο του Βουλκάνου».

Το 1904, κατά την κατασκευή της σιδηροδρομικής υπόγειας διάβασης, βρέθηκε ένα μεγάλο ψηφιδωτό δάπεδο με σκηνές κυνηγιού, που ανήκε σε μία μακρά στοά των Κήπων και χρονολογείτο στις αρχές του 4ου αι. Ήταν σε άριστη κατάσταση, αλλά αφαιρέθηκαν μόνο τα 3/5, διότι το υπόλοιπο παρέμεινε κάτω από τις σιδηροδρομικές γραμμές. Βρισκόταν σε αποθήκη για δεκαετίες και «ανακαλύφθηκε ξανά» πρόσφατα, και από το 1997 εκτίθεται στο μουσείο Σεντράλε Μοντεμαρτίνι.[10]

Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Maddalena Cima, "Gli Horti Liciniani: una residenza imperiale nella tarda antichità", in Horti Romani, Atti del Convegno Internazionale Roma, 4-6 maggio 1995, Eugenio La Rocca, ed. (Rome), 1998.
  2. Historia Augusta, "Gallienus", 17.
  3. Historia Augusta, "Gallienus", 18, in summo Esquiliarum monte.
  4. «LacusCurtius | Gardens of Ancient Rome (Platner & Ashby, 1929)». penelope.uchicago.edu. 
  5. ... The Venus although it was in many pieces and those of Aesculapius, and those of Minerva (Athea), a beautiful mastery was seen in them so fragmented, and so damaged the Pope Julius the Third and that of Aesculapius to make a figure naked to accompany the other things of her vineyard she had him stripped of her clothing, and reduced it to another concept of his ... "( Codex Taurinensis f. 136v already 207)
  6. Flaminio Vacca, Memories of various antiquities found in different places in the city of Rome, Rome 1594, p. 17 (excavations in the Aspra vineyard)
  7. «Statua di magistrato giovane | Centrale Montemartini». www.centralemontemartini.org. 
  8. «Statua di magistrato anziano | Centrale Montemartini». www.centralemontemartini.org. 
  9. http://ancientrome.ru/art/artwork/sculp/rom/imp/didius-iulianus/manlia-scantilla/man001.jpg
  10. «Horti Liciniani | Centrale Montemartini». www.centralemontemartini.org. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]