Ιερά Μητρόπολις Νέων Πατρών
Η Ιερά Μητρόπολις Νέων Πατρών ήταν μια επισκοπή με έδρα την Υπάτη (Νέαι Πάτραι), στη Φθιώτιδα. Η επισκοπή ήταν ενεργή από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια ως το 1833, οπότε συγχωνεύτηκε στην Μητρόπολη Φθιώτιδος.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την επικράτηση της ανεξαρτησίας στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (313 μ.Χ.) οργανώθηκαν οι πρώτες επισκοπές στην περιοχή της Φθιώτιδας. Μεταξύ αυτών και η Επισκοπή Υπάτης-Νέων Πατρών, υπαγόμενη στη Μητρόπολη Λαρίσης[1]. Από τον 5ο αιώνα, ολόκληρη η περιοχή υπαγόταν στον Πάπα Ρώμης, ενώ από το 733 περιήλθε στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως[2].
Τον 9ο αιώνα η επισκοπή ανυψώθηκε σε ανεξάρτητη Μητρόπολη με μία ως και τρεις υποκείμενες επισκοπές (Μαρµαριτζάνων, Αγίας και Βελλάς). Μετά το 1204, κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, εκδιώχθηκαν οι Ορθόδοξοι επίσκοποι, ενώ τον 14ο αιώνα που στην περιοχή συστήθηκε το Δουκάτο των Νέων Πατρών, δημιουργήθηκε και ανεξάρτητη «Λατινική Αρχιεπισκοπή Νέων Πατρών».
Η Μητρόπολη Νέων Πατρών επιβίωσε και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Μετά την Επανάσταση του 1821, ο τελευταίος Μητροπολίτης Δοσίθεος κατέφυγε στην Κωνσταντινούπολη[3]. Ο Ιωάννης Καποδίστριας τοποθέτησε τοποτηρητές, αλλά τελικά η Αντιβασιλεία την συνένωσε με την επισκοπή Ζητουνίου, δημιουργώντας την Μητρόπολη Φθιώτιδος.
Επισκοπικός κατάλογος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Όνομα | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Yµέναιος | ~ 343/4 | συμμετείχε στη Σύνοδο της Σαρδικής |
| Παυσανίας | πριν το 422 – μετά το 431 | συμμετείχε στη Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο[2] |
| Ιωάννης[4] | ||
| Δίων[4] | ||
| Λέων Α΄[4] | ||
| Λέων Β΄ | ~ 879/880 | συμμετείχε στη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης |
| Κοσμάς | 10ος αιώνας[5] | |
| Συμεών | κατόπιν Λαοδικείας[6] | |
| Βασίλειος[4] | ||
| Νικόλαος | ~ 997 | υπογράφει συνοδική απόφαση επί Πατριάρχου Σισινίου Β΄[6] |
| Δημήτριος[4] | ||
| Μιχαήλ | 11ος/12ος αιώνας[7] | |
| Κωνσταντίνος[4] | ||
| Ευθύμιος Μαλάκης | πριν το 1166 – πριν το 1204 | |
| Ιωάννης Κωστομοίρης-Μεσοποταμίτης | ~ 1222 | διδάσκαλος και πατριαρχικός νοτάριος[8] |
| Γρηγόριος Α΄[4] | ||
| Αθανάσιος Α΄[4] | ||
| Γερμανός Α΄[4] | ||
| Αβραάμιος | 17ος αιώνας[9] | |
| Νικηφόρος Α΄[4] | ||
| Γαβριήλ[4] | ||
| Παρθένιος[4] | ||
| Σεραφείμ[4] | ||
| Γαβριήλ Β΄[4] | ||
| Άνθιμος[4] | ||
| Νεόφυτος Α΄[4] | ||
| Ιωσήφ Α΄ | 1644 – 1657;[10] | παραιτήθηκε[11] |
| Αθανάσιος Β΄[4] | ; – 21 Φεβρουαρίου 1660 | παραιτήθηκε[12] |
| Ιωσήφ Β΄[4] | ||
| Γερμανός ο Μελωδός | 1660 – 1662[11] | |
| Αχίλλειος[4] | ||
| Αθανάσιος Γ΄[4] | ||
| Δανιήλ[4] | ||
| Ματθαίος[4] | ||
| Ιωαννίκιος[4] | ||
| Ιωάσαφ Β΄[4] | ||
| Γρηγόριος Β΄[4] | ||
| Ιωάσαφ Γ΄[13] | ||
| Γρηγόριος | ; – 1711 † | φονεύθηκε από Οθωμανούς μέσα στο ναό[13] |
| Καλλίνικος Α΄[4] | ||
| Νικηφόρος Β΄[4] | ||
| Νεόφυτος Β΄[4] | ||
| Ιερόθεος[4] | ||
| Φιλόθεος[4] | ||
| Καλλίνικος Β΄[4] | ||
| Γεράσιμος[14] | ||
| Χρύσανθος Δαλλαπόρτας ή Δελλαπόρτας | 1774 – 1784[14] | |
| Ευγένιος[4] | ||
| Λαυρέντιος[4] | ||
| Πολύκαρπος | Οκτώβριος 1791 – 13 Φεβρουαρίου 1819[3] † | |
| Δοσίθεος | 12 Απριλίου 1819 – 1821 | μετά την Επανάσταση κατέφυγε στην Κωνσταντινούπολη |
| Προκόπιος | 1831 | πρώην Παραμυθίας, τοποτηρητής[3] |
| Αμβρόσιος | 1832 | πρώην Σταγών, τοποτηρητής[3] |
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Ιωακείμ 2016, σελ. 59-60.
- ↑ 2,0 2,1 Ιωακείμ 2016, σελ. 63-64.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Ιωακείμ 2016, σελ. 68.
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 4,22 4,23 4,24 4,25 4,26 4,27 4,28 4,29 4,30 4,31 4,32 «Μητροπολίτης Φθιώτιδος: Υπάρχουν σήμερα Άγιοι στην Υπάτη;». Orthodox Times. 17 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ Schlumberger, Gustave Léon (1884). Sigillographie de l'empire byzantin. σελ. 176. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ 6,0 6,1 Le Quien 1740, σελ. 124.
- ↑ Laurent 1963, σελ. 582.
- ↑ Ιωακείμ 2016, σελ. 60.
- ↑ Le Quien 1740, σελ. 126.
- ↑ Γόνης, Δημήτριος Β. (2021). «Νέων Πατρῶν (Ὑπάτης) Ἰωσήφ (1644 - 1657;)». Θεολογία: 7-20. https://www.ecclesia.gr/greek/press/theologia/material/2021_4_2_gonis.pdf. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ 11,0 11,1 Ιωακείμ 2016, σελ. 103.
- ↑ Σάθας, Κωνσταντίνος (1872). Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη - Τόμος Γ΄. Βενετία: Τύποις του Χρόνου. σελ. 595. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ 13,0 13,1 Κουτρούμπας, Θεόδωρος Γ. «110 χρόνια πριν από το '21: Η σφαγή του Μητροπολίτη Νέων Πατρών και ο μύθος της αρμονικής συνύπαρξης μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων στα χρόνια της Οθωμανικής κατοχής». Πεμπτουσία. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ 14,0 14,1 Κασάπη, Ειρήνη (12 Φεβρουαρίου 2013). «Ο Μητροπολίτης Νέων Πατρών Χρύσανθος Δαλλαπόρτας ή Δελλαπόρτας». Πεμπτουσία. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2024.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ιωακείμ, Ανδρέας Παν. (2016). Ο Μητροπολίτης Νέων Πατρών Γερμανός και η συμβολή του στην ψαλτική τέχνη - Διδακτορική διατριβή (PDF). Λαμία: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2024.
- Le Quien, Michel (1740). «Ecclesia Hypatorum, Ecclesia Novarum Patrarum». Oriens Christianus, in quatuor Patriarchatus digestus: quo exhibentur ecclesiæ, patriarchæ, cæterique præsules totius Orientis. Tomus secundus, in quo Illyricum Orientale ad Patriarchatum Constantinopolitanum pertinens, Patriarchatus Alexandrinus & Antiochenus, magnæque Chaldæorum & Jacobitarum Diœceses exponuntur (στα Λατινικά). Paris: Ex Typographia Regia. 119–120, 123–126. OCLC 955922747.
- Laurent, V. (1963). Le Corpus des sceaux de l' empire Byzantin. V.1 (L'eglise) (στα Γαλλικά). Paris: Centre National de la Recherche Scientifique.