Θεόδωρος Ζιάκας
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Θεόδωρος Ζιάκας | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1806 Ζιάκας Γρεβενών |
| Θάνατος | 1882 Αταλάντη Φθιώτιδας |
| Χώρα πολιτογράφησης | Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | επαναστάτης |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Γεώργιος Ζιάκας |
| Αδέλφια | Γιαννούλας Ζιάκας |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Πόλεμοι/μάχες | Ελληνική Επανάσταση του 1821 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Θεόδωρος Ζιάκας (Ζιάκας Γρεβενών 1806 - Αταλάντη 1882) ήταν οπλαρχηγός από παλιά οικογένεια κλεφτών και αρματολών, που πολέμησε στην Ελληνική επανάσταση του 1821 και στις επαναστάσεις της Μακεδονίας του 1854 και του 1878. Πατέρας του ήταν ο γερο-Ζιάκας (Γεώργιος Ζιάκας) (1730 - 1810), πρωτοπαλίκαρο κατά το 1750 του λήσταρχου και αρματολού Ντελή - Δήμου της επαρχίας των Γρεβενών επί Κουρτ Πασά.
Το 1826, ο Μεχμέτ αγάς των Γρεβενών μαζί με την οικογένεια των Μακραίων επιτέθηκε εναντίον της οικίας των Ζιακαίων. Σε αντίθεση με τον αδερφό του, Γιαννούλα, που σκοτώθηκε στη μάχη, ο Θεόδωρος κατάφερε να σωθεί και να καταφύγει στην ελεύθερη Ελλάδα. Εκεί δεν έμεινε για πολύ, καθώς δυο χρόνια μετά επέστρεψε στην επαρχία Γρεβενών και ανέλαβε την αρχηγία στο αρματολίκι. Ο Ζιάκας μετέφερε το λημέρι του από τα Γρεβενά στην Πίνδο, στην ορεινή Βάλια Κάλντα.
Ο Θεόδωρος Ζιάκας οργάνωσε κατά το 1854 την εξέγερση της Δυτικής Μακεδονίας κατά των Τούρκων. Στη μάχη του Σπηλαίου Γρεβενών, αμέσως μετά τη μάχη στο σημερινό Καρπερό Γρεβενών, το Μάιο του 1854, ο Θεόδωρος Ζιάκας αντιμετώπισε κατά τις μέρες 28 Μαΐου-1 Ιουνίου του 1854 με 300 άνδρες 12.000 Τουρκαλβανούς με επικεφαλής τον Αβδή Πασά.
Εσείς βουνά των Γρεβενών και πεύκα του Μετσόβου,
λίγο για χαμηλώσετε μιας τουφεκούλας τόπο,
για να φανούν τα Γρεβενά κι αυτό το Μέγα Σπήλιο,
που πολεμούν οι Έλληνες με του Αβδή τ’ ασκέρι.
Τρεις μέρες κάνουν πόλεμο, τρεις μέρες και τρεις νύχτες,
χωρίς νερό, χωρίς ψωμί, χωρίς κάνα μαντάτο.
Πέφτουν τα βόλια σαν βροχή, τα τόπια σαν χαλάζι
κι αυτά τα λιανοντούφεκα σαν την ψιλή βροχούλα.
Κι’ Αβδή πασάς εφώναξε, Αβδή πασάς φωνάζει.
- Ζιάκα πάψε τον πόλεμο, πάψε και το ντουφέκι
να κατακάτσ’ ου κουρνιαχτός, να σηκωθεί αντάρα,
να βρούνε οι μάνες τα παιδιά και τα παιδιά τις μάνες
να βρει κι η χήρα τον υγιό, π’ άλλον υγιό δεν έχει,
να μετρηθούμε κι εμείς να δούμε πόσοι λείπουν.
Μετριούνται οι Τούρκοι τρεις φορές και λείπουν τρεις χιλιάδες,
Δημοτικό τραγούδι
Στη μάχη αυτή ο Θεόδωρος Ζιάκας αντιστάθηκε στους πολύ περισσότερους αντιπάλους για πολλές μέρες. Όταν τα πολεμοφόδια τελείωσαν, έδωσε εντολή ν' αδειάσουν τα βαρέλια του κρασιού που υπήρχαν στο χωριό, όπου υπήρχαν σημαντικές καλλιέργειες αμπελιών, να τα γεμίσουν με πέτρες και να τ' αφήσουν από ψηλά να κατρακυλήσουν προς τη μεριά των εχθρών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν πολλοί απ' αυτούς. Συνέχισε να πολεμά, αλλά όταν η κατάσταση είχε αρχίσει να δυσχεραίνει, αποδέχτηκε τη μεσολάβηση των ξένων διπλωματών και κατόρθωσε να μεταφέρει 1.000 γυναικόπαιδα στην ελεύθερη Ελλάδα (Λαμία).
Ο Θόδωρος Ζιάκας, ο οποίος έζησε στη συνέχεια στη Λαμία, πέθανε το 1882 στην Αταλάντη σε ηλικία 76 χρονών.
Τόπος γέννησης Θεόδωρου Ζιάκα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η οικογένειά του Θεόδωρου Ζιάκα καταγόταν από το Μαυρονόρος Γρεβενών.
Προς τα τέλη του 18ου αιώνα, ο Αλή Πασάς προσπάθησε να συντρίψει τη δύναμη των αρματολικιών, που του ήταν εμπόδιο στα επεκτατικά του σχέδια. Μετά την επιδρομή των Αλβανών του Αλή Πασά στα Γρεβενά, το 1770, οι Ζιακαίοι μη νιώθοντας ασφαλείς κοντά στα Γρεβενά (το Μαυρονόρος απέχει μόλις 10 χιλιόμετρα από τα Γρεβενά), αναγκάστηκαν να μετοικήσουν.
Το πιθανότερο είναι ότι η μετοικεσία έγινε στην Τίστα και αυτό στηρίζεται τόσο στην επικρατέστερη παράδοση, όσο και στα κτήματα που ανήκαν στους Ζιακαίους [1]. Επιπλέον, υπάρχουν δημοτικά τραγούδια που μνημονεύουν την Τίστα, αναφερόμενα στην εποχή που οι Ζιακαίοι είχαν μετοικήσει εκεί.
Λίγα χρόνια μετά την εγκατάσταση των Ζιακαίων στην Τίστα, το 1795 γεννήθηκε ο Γιαννούλας Ζιάκας και αργότερα το 1806, ο Θεόδωρος.
Τη 1η Φεβρουαρίου 1927, η Τίστα μετονομάστηκε σε Ζιάκας, προς τιμήν του μεγάλου οπλαρχηγού Θεόδωρου Ζιάκα [2].
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Κώστας Κρυστάλλης, «Άλλα μελετήματα: οι Ζακαίοι»
- Ο Θεόδωρος Ζιάκας και η συμμετοχή του στους απελευθερωτικούς αγώνες του Έθνους, Παπαϊωάννου, Μιλτ. Ι., Θεσσαλονίκη : [χ.ο.], 1981
- Η ιστορία των Ζιακαίων
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με έναν Αγωνιστή της Ελληνικής Επανάστασης (1821) χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |
- ↑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ. Ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΖΙΑΚΑΣ ΚΑΙ Η ΣΥΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΣΤΟΥΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ (PDF). ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. σελ. 12. ISBN 978-960-7265-48-7.
- ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». web.archive.org. 18 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2024.