Θέατρο του Νέρωνα
Συντεταγμένες: 41°54′6″N 12°27′39″E / 41.90167°N 12.46083°E
| Θέατρο του Νέρωνα | |
|---|---|
| Theatrum Neronis και Teatro di Nerone | |
 | |
 | |
| Είδος | Ρωμαϊκός αρχαιολογικός χώρος και ρωμαϊκό θέατρο |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 41°54′6″N 12°27′39″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Ρώμη |
| Τοποθεσία | Ager Vaticanus και Κήποι της Αγριππίνας |
| Χώρα | Ιταλία |
| Έναρξη κατασκευής | 60 |
| Κατεδάφιση | 2ος αιώνας |
| Χρηματοδότης | Νέρων |
| δεδομένα (π) | |
Το Θέατρο του Νέρωνα (λατινικά: Theatrum Neronis) ήταν ιδιωτικό θέατρο που ανεγέρθηκε από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Νέρωνα στη Ρώμη. Ήταν γνωστό μόνο από λογοτεχνικές πηγές έως ότου τα ερείπια του ήρθαν στο φως την περίοδο 2020–2023 από τις ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν από την Ειδική Αρχαιολογική Εποπτεία Ρώμης.[1]
Τοποθεσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το θέατρο βρισκόταν στη δεξιά όχθη του Τίβερη, στο Ager Vaticanus, στους Κήπους της Αγριππίνας της Πρεσβύτερης (που κληρονόμησε ο εγγονός της, Νέρων), στην ίδια περιοχή όπου ο Γάιος Καλιγούλας είχε φτιάξει τον ιππόδρομό του.[1] Τα ερείπεια του βρίσκονται στην αυλή του αναγεννησιακού Παλάτσο Ντέλα Ρόβερε, μεταξύ Βία ντέλα Κοντσιλιατσιόνε και Μπόργκο Σάντο Σπίριτο.[1]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το θέατρο αναφέρεται άμεσα μόνο από τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο, και έμμεσα από τον Σουητώνιο και τον Τάκιτο. Σύμφωνα με τον Πλίνιο, ο αυτοκράτορας παρουσίασε τα κατασχεθέντα υπάρχοντα ενός πρώην ύπατου στο ιδιωτικό του θέατρο (theatrum peculiare).[2] Το θέατρο χρησιμοποιήθηκε από τον Νέρωνα για τις πρόβες των επόμενων παραστάσεων του στο Θέατρο του Πομπήιου και ήταν αρκετά μεγάλο για να ικανοποιήσει τη ματαιοδοξία του όταν γέμιζε με κόσμο.[2] Ο Σουητώνιος γράφει ότι κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ της Νερώνειας, ο αυτοκράτορας υποσχέθηκε να εκτεθεί στο hortis («στους κήπους»), μια έμμεση αναφορά στο θέατρό του.[3] Τέλος, ο Τάκιτος δηλώνει ότι κατά τη διάρκεια των Iουβεναλίων, ο Νέρωνας τραγούδησε το per domum aut hortos,[4] άλλη μια υπόδειξη για το κτίριο. Είναι επίσης πιθανό ότι η domestica scaena που αναφέρεται από τον Τάκιτο ως το μέρος από το οποίο ο Νέρωνας θαύμασε τη Μεγάλη Πυρκαγιά της Ρώμης το 64 μ.Χ. δεν αναφέρεται στον πύργο του Γάιου Μαικήνα στον Εσκουιλίνο λόφο, αλλά στη σκηνή του θεάτρου του.[5] Αυτό, που βρισκόταν στη δεξιά όχθη του Τίβερη, ήταν πολύ μακριά από τις πληγείσες περιοχές και επομένως ένα ασφαλές σημείο παρατήρησης, σε αντίθεση με τον πύργο, που βρισκόταν στη μέση της πυρκαγιάς.[5] Στις αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ., το κτίριο αποσυναρμολογήθηκε για να ανακτηθούν τα υλικά του, όπως μαρτυρούν πέντε μαρμάρινες στήλες που βρέθηκαν in situ.[1]
Το θέατρο αναφέρεται τελευταία φορά στα μέσα του 12ου αιώνα στο Mirabilia Urbis Romae, έναν οδηγό προσκυνητών της πόλης, όπου λέγεται ότι βρίσκεται κοντά στο Castellum Κρεσέντι (σημερινό Καστέλ Σαντ'Άντζελο).[6] Η στρωματογραφική έρευνα έδωσε τεχνουργήματα που κυμαίνονται από την ύστερη Ρεπουμπλικανική περίοδο έως τον 15ο αιώνα.[7] Συγκεκριμένα, κατά τον Μεσαίωνα ο χώρος του θεάτρου έγινε τόπος χειροτεχνίας και δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την άφιξη των προσκυνητών, όπως αποδεικνύεται από την ανακάλυψη καλουπιών για κομποσκοίνια, οστέινα αντικείμενα κατασκευασμένα για τη δημιουργία μουσικών οργάνων και μεντεσέδες επίπλων, κανάτες, γυαλί, δισκοπότηρα που χρησιμοποιούνταν ως λειτουργικά έπιπλα και κεραμικό υλικό, και δύο διακριτικά προσκυνητών.[1][7] Βρέθηκαν επίσης πολλά ίχνη δρόμου, που συνδέουν την τοποθεσία με το Portus Maior, το σημείο αράγματος στον Τίβερη κατάντη στη Γέφυρα του Αγίου Αγγέλου.[7] Γύρω στο 1480 στην περιοχή του θεάτρου, ο Καρδινάλιος Ντομένικο ντέλα Ρόβερε ξεκίνησε την κατασκευή του ομώνυμου παλάτι,[8] αναθέτοντας το πιθανώς στον Μπάτσιο Ποντέλι.[9]
Τα ερείπια του θεάτρου βρέθηκαν κατά τη διάρκεια ανασκαφών που ξεκίνησαν το 2020 υπό τη διεύθυνση της εποπτείας μνημείων της Ρώμης.[1] Η ανακάλυψη του θεάτρου ανακοινώθηκε στις 27 Ιουλίου 2023 από την επιθεωρήτρια της Ρώμης, Ντανιέλα Πόρο.[10]
Αρχιτεκτονική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δύο κατασκευές σε opus latericium έχουν βρεθεί κάτω από την αυλή του αναγεννησιακού Παλάτσο Ντέλα Ρόβερε.[1] Έβλεπαν μια ανοιχτή αυλή που πιθανώς περιβάλλεται από μια στοά.[1] Τα κτίρια μπορούν να χρονολογηθούν στην Ιουλιο-Κλαυδιανή περίοδο, χάρη στα δίποδα γραμματόσημα που βρέθηκαν στα τούβλα τους.[1] Η πρώτη κατασκευή έχει ημικυκλική κάτοψη, με ακτινωτές εισόδους και σκαλοπάτια και τοίχους, και έτσι μπορεί να ταυτιστεί με το κοίλο του θεάτρου, όπου βρίσκονταν οι βαθμίδες των καθισμάτων για το κοινό.[1] Το scaenae frons ήταν προσανατολισμένο προς τα δυτικά.[1] Η διακοσμητική συσκευή ήταν ιωνικού ρυθμού και από τα υπολείμματα προκύπτει ότι ήταν καλυμμένη με λευκό και χρωματιστό μάρμαρο και στόκο επικαλυμμένο με φύλλα χρυσού, όπως στον Χρυσό Οίκο.[1] Το δεύτερο κτήριο, αντίθετα, κάθετο στο πρώτο, χρησίμευε για λειτουργίες εξυπηρέτησης και στέγαζε ίσως τα σκηνικά και τα κοστούμια.[1]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 Edoardo Sassi (26 July 2023). «Ritrovato a Roma il leggendario Teatro di Nerone» (στα it). https://roma.corriere.it/notizie/cronaca/23_luglio_26/archeologia-ritrovato-a-roma-il-leggendario-theatrum-neronis-resti-della-cavea-a-emiciclo-colonne-oggetti-decorazioni-nella-corte-di-palazzo-della-rovere-06b94cf9-9d6f-4d39-8051-a311b3bcexlk.shtml. Ανακτήθηκε στις 26 July 2023.
- ↑ 2,0 2,1 Pliny, Nat. Hist. 37.19
- ↑ Suet., Nero 21.1
- ↑ Tac., Ann. 15.33.1
- ↑ 5,0 5,1 Liverani, p. 131
- ↑ Liverani, p. 132
- ↑ 7,0 7,1 7,2 «A Roma ritrovato il teatro di Nerone a Palazzo della Rovere» (στα Ιταλικά). 26 Ιουλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2023.
- ↑ Castagnoli (1958), p. 361
- ↑ Callari (1936), p. 178
- ↑ «Lost for centuries, Emperor Nero's theater is unearthed in Rome». CNN. 28 Ιουλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2023.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Luigi Callari (1932). I Palazzi di Roma (στα Ιταλικά). Ρώμη: Ugo Sofia-Moretti.
- Castagnoli, Ferdinando· Cecchelli, Carlo (1958). Topografia e urbanistica di Roma (στα Ιταλικά). Μπολόνια: Cappelli.
- Paolo Liverani (2000–2001). «Due note di topografia vaticana: il theatrum Neronis e i toponimi legati alla tomba di S. Pietro» (στα ιταλικά). Estratto Dai RENDICONTI della Pontificia Accademia Romana di Archeologia LXXIII. https://www.academia.edu/21644883.