Ηθική υπόσταση των ζώων στον αρχαίο κόσμο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Οι διάλογοι του 21ου αιώνα σχετικά με την φιλοζωία και τα δικαιώματα των ζώων μπορούν να εντοπιστούν στον αρχαίο κόσμο.

Αρχαία ελληνική φιλοσοφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πυθαγόρας (περ.580 - περ.500 π.Χ.)

Ο ψυχολόγος Ρίτσαρντ Ράιντερ, πρώην καθηγητής του Mellon στο Πανεπιστήμιο Τουλέιν και πρόεδρος του RSPCA το 1977, γράφει ότι είναι στην ελληνική φιλοσοφία του 6ου αιώνα π.Χ. που για πρώτη φορά υπάρχει η έγνοια για την μεταχείριση των ζώων.[1]

Τέσσερις σχολές σκέψης άσκησαν επιρροή στην αρχαία Ελλάδα: του ανισμισμού, του βιταλισμού, της μηχανοκρατίας και του ανθρωποκεντρισμού. Ο φιλόσοφος και μαθηματικός Πυθαγόρας (περ.580 π.Χ. - περ.500 π.Χ.) ήταν ο κεντρικός χαρακτήρας του ανιμισμού. Προέτρεψε τον σεβασμό στα ζώα, επειδή πίστευε ότι οι άνθρωποι και οι μη-άνθρωποι είχαν το ίδιο είδος ψυχής, ένα πνεύμα που διαπερνά το σύμπαν και μας κάνει ένα με τα ζώα.[2] Οι ψυχές ήταν άφθαρτες, φτιαγμένες από φωτιά και αέρα, και μετενσαρκώνονταν από άνθρωπο σε ζώο, ή αντιστρόφως, η λεγόμενη μετεμψύχωση. Ήταν χορτοφάγος και σύμφωνα με πληροφορίες ήταν ο πρώτος «φιλελεύθερος» των ζώων, αγοράζοντας ζώα από την αγορά ώστε να τα απελευθερώσει.[1][3]

Ενάντια σε αυτές τις ιδέες, ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) ισχυρίστηκε ότι τα μη ανθρώπινα ζώα δεν είχαν συμφέροντα δικά τους, ταξινομημένα πολύ κάτω από τους ανθρώπους στη Μεγάλη Αλυσίδα της Ύπαρξης, λόγω του υποτιθέμενου ανορθολογισμού τους.[4] Ήταν ο πρώτος που προσπάθησε να δημιουργήσει μια ταξινομική κατηγοριοποίηση και ιεραρχία των ζώων. Ο Αριστοτέλης αντιλήφθηκε ορισμένες ομοιότητες μεταξύ ανθρώπων και άλλων ειδών και ανέπτυξε ένα είδος «ψυχολογικού συνεχούς», αναγνωρίζοντας ότι τα ανθρώπινα και τα μη ανθρώπινα ζώα διαφέρουν μόνο ως προς το βαθμό που κατέχουν ορισμένες ιδιοσυγκρασίες.[5] Παρ' όλα αυτά, αρνήθηκε τη λογική και την ηθική ισότητα στα ζώα. «Τα φυτά δημιουργούνται για χάρη των ζώων», έγραψε, «και τα ζώα για χάρη των ανθρώπων».[6] Ο Αριστοτέλης ισχυρίστηκε ότι οι άνθρωποι ήταν τα «αφεντικά» στη δημιουργημένη ιεραρχική του δομή βάσει των ορθολογικών δυνάμεών τους.[5]

Ένας από τους μαθητές του Αριστοτέλη, ο Θεόφραστος, εναντιώθηκε στην κρεατοφαγία με το σκεπτικό ότι αυτό στερεί τη ζωή στα ζώα και γι 'αυτό ήταν άδικο. Υποστήριξε ότι τα μη ανθρώπινα ζώα έχουν λογική, αισθάνονται και νοιώθουν όπως τα ανθρώπινα όντα.[7] Ο Θεόφραστος δεν επικράτησε, και ήταν η θέση του Αριστοτέλη -ότι τα ανθρώπινα και μη ανθρώπινα ζώα υπάρχουν σε διαφορετικές ηθικές σφαίρες επειδή ο ένας είναι λογικός και ο άλλος όχι- που παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό χωρίς αμφισβήτηση στη Δύση για σχεδόν δύο χιλιετίες.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Ryder, Richard. Animal Revolution: Changing Attitudes Towards Speciesism. Berg, 2000, p. 17.
  2. Gary Steiner, Anthropocentrism and its Discontents: The Moral Status of Animals in the History of Western Philosophy. University of Pittsburgh Press, 2005, at page 47.
  3. Taylor, Angus. Animals and Ethics. Broadview Press, 2003, p. 34.
    • Also see Huffman, Carl. "Pythagoras", The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Winter 2006. Retrieved January 10, 2007.
  4. "Animal Rights." Encyclopædia Britannica. 2007.
  5. 5,0 5,1 Mark R. Fellenz, The Moral Menagerie: Philosophy and Animal Rights. University of Illinois Press, 2007, p. 90.
  6. Quoted in Francione, Gary. Animals, Property, and the Law. Temple University Press, 1995, p. 37.
  7. Taylor, Angus. Animals and Ethics. Broadview Press, 2003, p. 35.