Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ζώνη του Σένγκεν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η Ζώνη του Σένγκεν περιλαμβάνει 29 ευρωπαϊκές χώρες που έχουν επίσημα καταργήσει τους ελέγχους στα σύνορά τους. Ως τμήμα του ευρύτερου χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης (ΧΕΑΔ) της ΕΕ, λειτουργεί ως ενιαία δικαιοδοσία αναφορικά με τους κανόνες θεωρήσεων για διεθνείς ταξιδιωτικούς σκοπούς. Η Ζώνη του Σένγκεν πήρε το όνομά της από τη Συμφωνία Σένγκεν του 1985 και τη Σύμβαση Σένγκεν του 1990, που υπογράφηκαν και οι δύο στο Σένγκεν του Λουξεμβούργου.

Από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, τα 25 είναι μέλη της Ζώνης του Σένγκεν. Η Βουλγαρία και η Ρουμανία αποτελούν τα νεώτερα μέλη καθώς εντάχθηκαν στις 31 Μαρτίου 2024, ωστόσο έχουν ανοιχτά μόνο τα εναέρια και θαλάσσια σύνορά τους, ενώ οι έλεγχοι στα χερσαία σύνορά τους παραμένουν σε ισχύ εν αναμονή της συμφωνίας για την άρση τους. Τα μόνα κράτη μέλη της ΕΕ που δεν συμμετέχουν στη Ζώνη του Σένγκεν είναι η Κύπρος και η Ιρλανδία. Η Κύπρος δεσμεύεται από το ενωσιακό δίκαιο να ενταχθεί στο μέλλον, ενώ η Ιρλανδία διατηρεί καθεστώς εξαίρεσης και εφαρμόζει τη δική της πολιτική θεωρήσεων.

Εκτός από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών, δηλαδή η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, η Νορβηγία και η Ελβετία, έχουν υπογράψει συμφωνίες σύνδεσης με την ΕΕ για να είναι μέλη της Ζώνης του Σένγκεν. Επιπλέον, τρία μικροκράτη, το Μονακό, ο Άγιος Μαρίνος και η Πόλη του Βατικανού, είναι de facto μέλη της Ζώνης του Σένγκεν λόγω του μεγέθους τους και της αδυναμίας διατήρησης ενεργών συνοριακών ελέγχων.

Η η Ζώνη του Σένγκεν έχει πληθυσμό άνω των 450 εκατομμυρίων και έκταση 4.595.131 τετραγωνικά χιλιόμετρα (1.774.190 τετραγωνικά μίλια). Περίπου 1,7 εκατομμύρια άνθρωποι μετακινούνται καθημερινά για να εργαστούν εντός της Ζώνης του Σένγκεν αποτελώντας σε ορισμένες περιοχές έως και το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού. Το 2015 σημειώθηκαν συνολικά 1,3 δισεκατομμύρια διελεύσεις των συνόρων εντός της Ζώνης του Σένγκεν. Εξ αυτών, πενήντα επτά εκατομμύρια διελεύσεις οφείλονταν σε οδικές μεταφορές εμπορευμάτων αξίας 2,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ. Η μείωση του κόστους εμπορίου χάρις στη Ζώνη του Σένγκεν κυμαίνεται από 0,42% έως 1,59% ανάλογα με τη γεωγραφία, τους εμπορικούς εταίρους και άλλους παράγοντες. Ωστόσο, τα κράτη της Ζώνης του Σένγκεν έχουν ενισχύσει τους συνοριακούς ελέγχους τους με τις χώρες εκτός της Ζώνης του Σένγκεν.

Κράτη μέλη της Ζώνης του Σένγκεν[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ζώνη του Σένγκεν περιλαμβάνει τις παρακάτω 29 ευρωπαϊκές χώρες. Τρεις ακόμα χώρες, το Μονακό, ο Άγιος Μαρίνος και το Βατικανό, περιβάλλονται από τη Ζώνη του Σένγκεν και διατηρούν ανοιχτά σύνορα με αυτήν χωρίς ωστόσο να αποτελούν μέλη της.

Κράτη της Ζώνης του Σένγκεν που είναι μέλη της ΕΕ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κράτη μέλη Ημερομηνία
υπογραφής
Ημερομηνία
πρώτης εφαρμογής
Αυστρία 28 Απριλίου 1995 1 Δεκεμβρίου 1997
Βέλγιο 14 Ιουνίου 1985 26 Μαρτίου 1995
Βουλγαρία 25 Απριλίου 2005 31 Μαρτίου 2024
Γαλλία 14 Ιουνίου 1985 26 Μαρτίου 1995
Γερμανία 14 Ιουνίου 1985 26 Μαρτίου 1995
Δανία 19 Δεκεμβρίου 1996 25 Μαρτίου 2001
Ελλάδα 6 Νοεμβρίου 1992 26 Μαρτίου 2000
Εσθονία 16 Απριλίου 2003 21 Δεκεμβρίου 2007α
Ισπανία 25 Ιουνίου 1991 26 Μαρτίου 1995
Ιταλία 27 Νοεμβρίου 1990 26 Οκτωβρίου 1997
Κροατία 9 Δεκεμβρίου 2011 1 Ιανουαρίου 2023
Λετονία 16 Απριλίου 2003 21 Δεκεμβρίου 2007α
Λιθουανία 16 Απριλίου 2003 21 Δεκεμβρίου 2007α
Λουξεμβούργο 14 Ιουνίου 1985 26 Μαρτίου 1995
Μάλτα 16 Απριλίου 2003 21 Δεκεμβρίου 2007α
Ολλανδία 14 Ιουνίου 1985 26 Μαρτίου 1995
Ουγγαρία 16 Απριλίου 2003 21 Δεκεμβρίου 2007α
Πολωνία 16 Απριλίου 2003 21 Δεκεμβρίου 2007α
Πορτογαλία 25 Ιουνίου 1991 26 Μαρτίου 1995
Ρουμανία 25 Απριλίου 2005 31 Μαρτίου 2024
Σλοβενία 16 Απριλίου 2003 21 Δεκεμβρίου 2007α
Σλοβακία 16 Απριλίου 2003 21 Δεκεμβρίου 2007α
Σουηδία 19 Δεκεμβρίου 1996 25 Μαρτίου 2001
Τσεχία 16 Απριλίου 2003 21 Δεκεμβρίου 2007α
Φινλανδία 19 Δεκεμβρίου 1996 25 Μαρτίου 2001

Κράτη μέλη της Ζώνης του Σένγκεν που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κράτη μέλη Ημερομηνία
υπογραφής
Ημερομηνία
πρώτης εφαρμογής
Ελβετία 26 Οκτωβρίου 2004 12 Δεκεμβρίου 2008
Ισλανδία 19 Δεκεμβρίου 1996 25 Μαρτίου 2001
Λίχτενσταϊν 28 Φεβρουαρίου 2008 19 Δεκεμβρίου 2011
Νορβηγία 19 Δεκεμβρίου 1996 25 Μαρτίου 2001


α. ^ Για τα χερσαία σύνορα και τα λιμάνια· από 30 Μαρτίου 2008 εφαρμόστηκε και για τα αεροδρόμια.

Η Κροατία έγινε επίσημα το 28ο μέλος της Ζώνης του Σένγκεν την 1η Ιανουαρίου του 2023. Η Βουλγαρία και η Ρουμανία εντάχθηκαν στη Ζώνη του Σένγκεν στις 31 Μαρτίου 2024, μετά από πολλά χρόνια διαπραγματεύσεων και ενώ ήδη βρίσκονταν από την 1η Ιανουαρίου 2024 σε στάδιο προοδευτικής κατάργησης των ελέγχων στα σύνορά τους, καθώς και ενίσχυσης της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας, με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ζώνης του Σένγκεν.

Η Κύπρος, λόγω της ιδιαίτερης εσωτερικής κατάστασης που επικρατεί εξαιτίας του κατεχόμενου βόρειου τμήματός της από την Τουρκία, δεν συμμετέχει ακόμα στη Ζώνη του Σένγκεν.

Το κράτος μέλος της ΕΕ το οποίο δεν υποχρεούται να συμμετέχει στη Ζώνη του Σένγκεν είναι η Ιρλανδία, που επέλεξε να διατηρήσει κατά τη σύναψη της Συνθήκης του Άμστερνταμ τους συνοριακούς ελέγχους με τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, έχοντας ωστόσο τη δυνατότητα να εφαρμόζει μερικές από τις διατάξεις του κεκτημένου του Σένγκεν.

Στις 21 Δεκεμβρίου 2007, μετά την ένταξη των εννέα χωρών της ανατολικής Ευρώπης στη Ζώνη Σένγκεν, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο δήλωσε:

Από σήμερα οι πολίτες θα μπορούν να ταξιδεύουν ανεμπόδιστα στις 24 χώρες του χώρου Σένγκεν —από την Πορτογαλία μέχρι την Πολωνία και από την Ελλάδα μέχρι τη Φινλανδία— χωρίς ελέγχους στα εσωτερικά χερσαία και θαλάσσια σύνορα. Επιθυμώ να συγχαρώ τα εννέα νέα μέλη του Σένγκεν, την πορτογαλική προεδρία και όλα τα κράτη μέλη της Ένωσης για τις προσπάθειες που κατέβαλαν. Μαζί καταργήσαμε τους ελέγχους στα σύνορα —αυτά τα εμπόδια για την ειρήνη, την ελευθερία και την ενότητα στην Ευρώπη— δημιουργώντας παράλληλα τις προϋποθέσεις για μεγαλύτερη ασφάλεια.

Ένα τυπικό εσωτερικό σύνορο Σένγκεν με το σήμα της ΕΕ.