Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών
Η Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ)[1] (αγγλικά: European Free Trade Association, EFTA, γαλλικά: Association européenne de libre-échange, AELE) είναι οργανισμός που ιδρύθηκε το 1960 από ευρωπαϊκά κράτη που δίσταζαν να ενταχθούν πλήρως στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα.[2] Σκοπός του οργανισμού είναι η προώθηση του ελεύθερου εμπορίου και της οικονομικής ολοκλήρωσης προς όφελος των μελών του. Σήμερα μέλη της ΕΖΕΣ είναι τέσσερις χώρες: η Ελβετία, η Ισλανδία, το Λίχτενσταϊν και η Νορβηγία. Οι τρεις από αυτές (εκτός της Ελβετίας) είναι και μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ).
Ιστορική εξέλιξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ΕΖΕΣ ιδρύθηκε το 1960 από επτά χώρες: Αυστρία, Δανία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο, Νορβηγία, Πορτογαλία και Σουηδία[3]. Αργότερα έγιναν μέλη η Φινλανδία (συνδεδεμένο μέλος το 1961 και πλήρες το 1986), η Ισλανδία (1970) και το Λίχτενσταϊν (1991). Οι χώρες που έγιναν μέλη της ΕΟΚ και αργότερα της ΕΕ σταδιακά αποχώρησαν (η Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο το 1972, η Πορτογαλία το 1985, η Αυστρία, Σουηδία και Φινλανδία το 1995). Το 1994 τέθηκε σε ισχύ ο Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος που συνέδεσε τις αγορές των μελών της ΕΖΕΣ με την ενιαία αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελβετία επέλεξε με δημοψήφισμα να μη γίνει μέλος του ΕΟΧ και έχει συνάψει ξεχωριστές συμφωνίες με την ΕΕ.
Επίσης, ένα από τα ιδρυτικά μέλη της ΕΖΕΣ, το Ηνωμένο Βασίλειο, εγκατέλειψε την Ευρωπαϊκή Ένωση, στις 1 Φεβρουαρίου 2020, και παραμένει άγνωστο, για αν στο σύντομο μέλλον, αν επαναενταχθεί στην ΕΖΕΣ, ή γίνει μέλος του ΕΟΧ, ενώ αντίστοιχα το Ηνωμένο Βασίλειο, έχει συνάψει κάποιες ξεχωριστές εμπορικές συμφωνίες με την ΕΕ, όπως αντίστοιχα, το ίδιο έχουν πράξει, τόσο η Ελβετία, όσο και η Νορβηγία, οι οποίες δεν εντάχθηκαν ποτέ στην ΕΕ.
Χώρες μέλη της Ε.Ζ.Ε.Σ.[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Χώρα | Ένταξη στην Ε.Ζ.Ε.Σ. | Πληθυσμός [4] (2016) |
Έκταση (km²) | Πρωτεύουσα | GDP in millions (PPP)[note 1] | GDP per capita (PPP)[note 1] |
|---|---|---|---|---|---|---|
 Ελβετία
|
3 Μαΐου 1960 | 8,401,739 | 41.285 | Βέρνη | 363.421[5] | 45.417[5] |
 Ισλανδία
|
1 Ιανουαρίου 1970 | 332,474 | 103.000 | Ρέικιαβικ | 12.831[6] | 39.223[6] |
 Λιχτενστάιν
|
1 Ιανουαρίου 1991 | 37,666 | 160,4 | Βαντούζ | 3.545[note 2] | 98.432[note 2] |
 Νορβηγία
|
3 Μαΐου 1960 | 5,254,694 | 385.155 | Όσλο | 265.911[7] | 53.470[7] |
Πρώην Χώρες μέλη της Ε.Ζ.Ε.Σ.[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Χώρα | Πρωτεύουσα | Ένταξη στην Ε.Ζ.Ε.Σ. | Αποχώρηση από την Ε.Ζ.Ε.Σ. Προσχώρηση στην Ε.Ο.Κ./Ε.Ε. |
|---|---|---|---|
 Αυστρία
|
Βιέννη | 1960 | 1 Ιανουαρίου 1995 |
 Δανία
|
Κοπεγχάγη | 1960 | 1 Ιανουαρίου 1973 |
 Ηνωμένο Βασίλειο
|
Λονδίνο | 1960 | 1 Ιανουαρίου 1973 (εγκατέλειψε την ΕΕ στις 1 Φεβρουαρίου 2020) |
 Πορτογαλία
|
Λισαβόνα | 1960 | 1 Ιανουαρίου 1986 |
 Σουηδία
|
Στοκχόλμη | 1960 | 1 Ιανουαρίου 1995 |
 Φινλανδία
|
Ελσίνκι | 1986 | 1 Ιανουαρίου 1995 |
Διεθνείς συμφωνίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εκτός της ΕΕ, η ΕΖΕΣ έχει συνάψει εμπορικές συμφωνίες και με άλλες χώρες και διεθνείς οργανισμούς:
Χώρες Εντός Ευρώπης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Χώρα | Ζητήματα |
|---|---|
 Αλβανία
|
Η Αλβανία, έχει υπογράψει, από το 2009, συμφωνία για ένταξη στην ΕΕ. |
 Βόρεια Μακεδονία
|
Η Βόρεια Μακεδονία, είναι υποψήφια προς ένταξη χώρα στην ΕΕ, άλλα εκκρεμούν σημαντικά πολιτικά ζητήματα, για την πλήρη ένταξη της, όπως για παράδειγμα το να χρησιμοποιεί παντού και διεθνώς την επίσημη σημερινή ονομασία της, και να καταργήσει από παντού την λέξη «Μακεδονία» και το Αστέρι της Βεργίνας, τα οποία δεν είναι αποδεκτά από την Ελλάδα, ενώ παράλληλα εκκρεμούν πολιτικά ζητήματα και με την Βουλγαρία (γλωσσικά και πολιτιστικά ζητήματα), καθώς και η Βόρεια Μακεδονία πρέπει να συμμορφωθεί πλήρως, με τους διεθνείς κανονισμούς, ώστε να είναι σύμφωνη. |
 Βοσνία και Ερζεγοβίνη
|
Η Βοσνία Ερζεγοβίνη, έχει υπογράψει συμφωνία για ένταξη στην ΕΕ, αλλά δεν δυνάται να ενταχθεί σε αυτήν. |
 Γεωργία
|
Η Γεωργία, έχει υπογράψει, από το 2014, συμφωνία για ένταξη στην ΕΕ, ωστόσο η χώρα έχει αντιμετωπίζει μεγάλα πολιτικά προβλήματα τόσο με την Ρωσία, όσο και με τις Αμπχαζία και Νότια Οσσετία, οι οποίες ζητούν, εδώ και πολλά χρόνια απόσχιση από την Γεωργία, και να γίνουν κυρίαρχες χώρες, κάτι που παρενέβη τα όρια. |
 Μαυροβούνιο
|
Το Μαυροβούνιο, είναι υποψήφιο προς ένταξη χώρα στην ΕΕ, ωστόσο παραβιάζει κάποιους λεπτομερείς κανονισμούς π.χ. χρησιμοποιεί το Ευρώ, ως επίσημο νόμισμα, ενώ δεν είναι μέλος της Ευρωζώνης. |
 Ουκρανία
|
Η Ουκρανία έχει υπογράψει, από το 2014, συμφωνία για ένταξη στην ΕΕ, ωστόσο η χώρα αντιμετωπίζει μεγάλα πολιτικά προβλήματα με την Ρωσία, για το ζήτημα της Κριμαίας. |
 Σερβία
|
Η Σερβία, είναι υποψήφια προς ένταξη χώρα στην ΕΕ, ωστόσο η χώρα αντιμετωπίζει μεγάλα πολιτικά προβλήματα σχετικά, για το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου. |
 Τουρκία
|
Η Τουρκία, είναι υποψήφια προς ένταξη χώρα στην ΕΕ, ωστόσο η χώρα παραβιάζει κατά πολλάκις τους κανονισμούς για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την οικονομία της, κάτι που είναι πολύ σημαντικά, άλλα και για σημαντικά πολιτικά προβλήματα όπως το Κυπριακό και τις Γκρίζες Ζώνες τα οποία αρνείται πεισματικά να τα επιλύσει, καθυστερώντας πολύ τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις στην ΕΕ. |
Χώρες Εκτός Ευρώπης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αίγυπτος
Εκουαδόρ
Ιαπωνία
Ινδονησία
Ιορδανία
Ισραήλ
Καναδάς
Κολομβία
Λίβανος
Μαρόκο
Μεξικό
Περού
Νότια Κορέα
Σιγκαπούρη
Τυνησία
Φιλιππίνες
Χιλή
Χονγκ Κονγκ (ειδική διοικητική περιοχή της 
ΛΔΚ)
Μη αναγνωρισμένες χώρες διεθνώς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οικονομικές Ενώσεις Χωρών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Συμβούλιο Συνεργασίας Περσικού Κόλπου (Gulf Cooperation Council), στο οποίο συμμετέχουν Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κατάρ, Κουβέιτ, Μπαχρέιν, Ομάν και Σαουδική Αραβία.
- Ένωση χωρών Κεντρικής Αμερικής (Γουατεμάλα, Κόστα Ρίκα και Παναμάς)
- Τελωνειακή Ένωση Νότιας Αφρικής (Southern African Customs Union), στην οποία συμμετέχουν Λεσότο, Μποτσουάνα, Ναμίμπια, Νότια Αφρική και Εσουατίνι.
Γενικοί γραμματείς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Χώρα καταγωγής | Όνομα (γέννηση-θάνατος) | Διάρκεια θητείας |
|---|---|---|
 Ηνωμένο Βασίλειο
|
Σερ Φρανκ Φιγκάρες (1910-1990) | 1960–1965 |
| Ηνωμένο Βασίλειο
|
Τζον Κάουλσον (1909-1997) | 1965–1972 |
| Σουηδία
|
Μπενγκτ Ραμπαέους (1917-2010) | 1972 –30 Νοεμβρίου 1975 |
 Ελβετία
|
Κορνέλιο Σομαρούγκα (γ. 1932) | 1η Δεκεμβρίου 1975 - 30 Δεκεμβρίου 1975 (προσωρινός) |
| Ελβετία
|
Τσαρλς Μίλερ (1922-2015) | 1976–1981
|
 Νορβηγία
|
Περ Κλέπε (γ. 1923) | 1981–1988 |
| Αυστρία
|
Γκέοργκ Ράισχ (Georg Reisch, γ. 1930) | 1988–1994 |
 Ισλανδία
|
Κιάρταν Γιόχανσον (Kjartan Jóhannsson, γ. 1939) | 1994–2000 |
| Ελβετία
|
Ουίλιαμ Ροσιέ (γ. 1942) | 2000–2006 |
| Νορβηγία
|
Κάρε Μπριν (Kåre Bryn, γ. 1944) | 2006-2012 |
| Ισλανδία
|
Κρίστιν Φ. 'Αουρτνασον (Kristinn F. Árnason, γ. 1954) | 2012–2018 |
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Συντμήσεις και αρκτικόλεξα». Διοργανικό εγχειρίδιο σύνταξης κειμένων. Υπηρεσία Εκδόσεων Ε.Ε. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2009.
- ↑ «Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών». Λεξικό Όρων Γ' ΚΠΣ. Κοινωνία της Πληροφορίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2009.
- ↑ «EFTA History at a glance». Επίσημη ιστοσελίδα ΕΖΕΣ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2009.
- ↑ «World Population Prospects: The 2017 Revision». ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2017.
- ↑ 5,0 5,1 «Report for Selected Countries and Subjects». Imf.org. 14 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2017.
- ↑ 6,0 6,1 «Iceland». International Monetary Fund. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2013.
- ↑ 7,0 7,1 «Norway». International Monetary Fund. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2012.
- ↑ 1,0 1,1 in international dollars (rounded)
- ↑ 2,0 2,1 Liechtenstein, Infobox
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Επίσημη ιστοσελίδα (Αγγλικά)
