Αράλη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Spiros790 (συζήτηση | συνεισφορές)
64.642 επεξεργασίες
μ προσθήκη συνδέσμων κ βελτίωση προτύπου
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
{{coord|44|48|47|N|59|36|55|E|format=dms|display=title}}
{{coord|44|48|47|N|59|36|55|E|format=dms|display=title}}
[[Αρχείο:Aralzee.jpg|thumb|right|Η Αράλη από το διάστημα, το 1989 (αριστερά) και το 2003 (δεξιά)]]
⚫
[[Αρχείο:The Shrinking Aral Sea Recovers 2010.jpg|thumb|300px|right|Η Λίμνη Αράλη τον Αύγουστο του [[2010]]]]
{{Κουτί πληροφοριών λίμνης
{{Κουτί πληροφοριών λίμνης
|όνομα=Λίμνη Αράλη
|όνομα= Λίμνη Αράλη
|όνομα_εικόνας=
|όνομα_εικόνας= Aralzee.jpg
|λεζάντα_εικόνας=
|λεζάντα_εικόνας= Η Αράλη από το διάστημα, το 1989 (αριστερά) και το 2003 (δεξιά).
|εικόνα_χάρτη=
|εικόνα_χάρτη=
|έκταση=17160km2
|έκταση= 17.160 χλμ²
|μέγιστο_μήκος=
|μέγιστο_μήκος=
|μέγιστο_πλάτος=
|μέγιστο_πλάτος=
|μέγιστο_βάθος=Βόρεια:42m
|μέγιστο_βάθος=Βόρεια: 42 μ.,</br> Νότια: 40 μ.
|μέσο_βάθος= Βόρεια: 8.|m ,Νότια: 14-15m
|μέσο_βάθος= Βόρεια: 8,7 μ.,</br> Νότια: 14-15 μ.
|όγκος_νερού=27km3
|όγκος_νερού= 27 χλμ³
|ύψος_επιφάνειας=Βόρεια: 42m,Νότια: 29m
|ύψος_επιφάνειας= Βόρεια: 42 μ.,</br> Νότια: 29 μ.
|μήκος_όχθης=
|μήκος_όχθης=
|τύπος=[[endorheic]], [[natural lake]], [[reservoir]] (North)
|τύπος= [[endorheic]], [[Λίμνη]], [[Τεχνητή λίμνη]](Βόρεια λίμνη)
|εισροή=
|εισροή=
|εκροή=
|εκροή=
Γραμμή 24: Γραμμή 22:
|γεωγραφικό_πλάτος=
|γεωγραφικό_πλάτος=
|γεωγραφικό_μήκος=
|γεωγραφικό_μήκος=
|λεκάνη_απορροής=1549000km2
|λεκάνη_απορροής= 1.549.000 χλμ²
|χώρες_λεκάνης=[[Καζακστάν]], [[Ουζμπεκιστάν]], [[Τουρκμενιστάν]], [[Τατζικιστάν]], [[Αφγανιστάν]]
|χώρες_λεκάνης= [[Καζακστάν]], [[Ουζμπεκιστάν]], [[Τουρκμενιστάν]], [[Τατζικιστάν]], [[Αφγανιστάν]]
|επίδραση=
|επίδραση=
|περιγραφή=
|περιγραφή=
|ημερομηνία_κατασκευής=
|ημερομηνία_κατασκευής=
|νησιά=νήσος Νικόλαος (τσάρος)
|νησιά=νήσος Νικόλαος (τσάρος)
|πόλεις=[[Αράλ]]
|πόλεις= [[Αράλ (Καζακστάν)|Αράλ]]
|τμήματα=
|τμήματα=
|αναφορές=<ref>{{cite web|author=USDA-Foreign Agriculture Service|title=Cotton Production Ranking|url= http://www.cotton.org/econ/cropinfo/cropdata/rankings.cfm|publisher=[[National Cotton Council of America]]|year=2008|accessdate=May 17, 2008}}</ref>
|αναφορές=<ref>{{cite web|author=USDA-Foreign Agriculture Service|title=Cotton Production Ranking|url= http://www.cotton.org/econ/cropinfo/cropdata/rankings.cfm|publisher=[[National Cotton Council of America]]|year=2008|accessdate=May 17, 2008}}</ref>

}}
}}
⚫
[[Αρχείο:The Shrinking Aral Sea Recovers 2010.jpg|thumb|300px|right|Η Λίμνη Αράλη τον Αύγουστο του [[2010]]]]
⚫
Η '''Αράλη''', ή ''Αράλ'', ([[καζακική γλώσσα|καζακικά]]: Арал Теңізі, [[ουζμπεκική γλώσσα|ουζμπεκικά]]: Orol dengizi και [[ρωσική γλώσσα|ρώσικα]]: Аральскοе мοре) είναι μια ηπειρωτική [[λίμνη]], σχεδόν "εσωτερική θάλασσα" στην [[Ασία|Κεντρική Ασία]]. Μοιράζεται μεταξύ του [[Καζακστάν]] στα βόρεια και του Καρακαλπακστάν, μιας αυτόνομης περιοχής του [[Ουζμπεκιστάν]], στα νότια και ανάμεσα στις στέπες του Κιργκίς και του Τουρκεστάν, σε [[υψόμετρο]] 49 μ. υπέρ την επιφάνεια του [[Εύξεινος Πόντος|Ευξείνου]] και 79 μ. υπέρ της [[Κασπία]]ς από την οποία απέχει περίπου 250 χλμ. Το όνομά της σημαίνει κατά προσέγγιση ''Θάλασσα νησιών'' και αναφέρεται στα περισσότερα από 1.500 μικρά νησιά που κάποτε περιελάμβανε η έκτασή της. Μεγαλύτερο εξ αυτών είναι η νήσος Νικόλαος (τσάρος).

⚫
Η '''Αράλη''', ή ''Αράλ'', ([[καζακική γλώσσα|καζακικά]]: Арал Теңізі, [[ουζμπεκική γλώσσα|ουζμπεκικά]]: Orol dengizi και [[ρωσική γλώσσα|ρώσικα]]: Аральскοе мοре) είναι μια ηπειρωτική [[λίμνη]], σχεδόν "εσωτερική θάλασσα" στην [[Ασία|Κεντρική Ασία]]. Μοιράζεται μεταξύ του [[Καζακστάν]] στα βόρεια και του [[Καρακαλπακστάν]], μιας αυτόνομης περιοχής του [[Ουζμπεκιστάν]], στα νότια και ανάμεσα στις στέπες του Κιργκίς και του Τουρκεστάν, σε [[υψόμετρο]] 49 μ. υπέρ την επιφάνεια του [[Εύξεινος Πόντος|Ευξείνου Πόντου]] και 79 μ. υπέρ της [[Κασπία]]ς από την οποία απέχει περίπου 250 χλμ. Το όνομά της σημαίνει κατά προσέγγιση ''Θάλασσα νησιών'' και αναφέρεται στα περισσότερα από 1.500 μικρά νησιά που κάποτε περιελάμβανε η έκτασή της. Μεγαλύτερο εξ αυτών είναι η νήσος Νικόλαος (τσάρος).


Η Αράλη κάποτε ήταν η τρίτη μεγαλύτερη λίμνη του κόσμου, μετά την Κασπία και την Άνω Λίμνη (Lake Superior) της Αμερικής, με έκταση 68.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, περίπου τη μισή της Ελλάδας, με μέγιστο βάθος 70 μ.(1930). Από τη δεκαετία του [[1960]] συρρικνώνεται σταθερά, καθώς τα δυο ποτάμια που την τροφοδοτούσαν, Σιρ Νταριά και [[Αμού Ντάρια ]], εκτράπηκαν επί [[Σοβιετική Ένωση|Σοβιετικής Ένωσης]] προς την έρημο για να τροφοδοτήσουν έργα [[άρδευση|άρδευσης]]. Το 2004 η λίμνη είχε συρρικνωθεί στο 24% του αρχικού της μεγέθους, και ο πενταπλασιασμός της [[αλμυρότητα|αλμυρότητάς]] της σκότωσε σχεδόν το σύνολο της [[χλωρίδα|χλωρίδας]] και [[πανίδα|πανίδας]] που φιλοξενούσε. Το 2007 είχε το 10% της αρχικής της έκτασης και διαχωρίστηκε σε τρεις ξεχωριστές λίμνες, δυο από τις οποίες είναι υπερβολικά αλμυρές για να φιλοξενήσουν [[ψάρι|ψάρια]].<ref name="sciam">{{cite news | author=Philip Micklin; Nikolay V. Aladin | title=Reclaiming the Aral Sea | url=http://www.sciam.com/article.cfm?id=reclaiming-the-aral-sea&sc=rss | work=Scientific American | date=Μάρτιος 2008 | accessdate=2008-08-30}}</ref> Τα ψαροχώρια που κάποτε άκμαζαν στις όχθες της σήμερα απλά φιλοξενούν πλοία στη στεριά, και πλήττονται από την ανεργία και την οικονομική ύφεση.
Η Αράλη ήταν κάποτε η τρίτη μεγαλύτερη λίμνη του κόσμου, μετά την Κασπία και την [[Λίμνη Σουπίριορ|Σουπίριορ]] της Αμερικής, με έκταση 68.000 [[τετραγωνικό χιλιόμετρο|τετραγωνικά χιλιόμετρα]], περίπου τη μισή έκταση της Ελλάδας, με μέγιστο βάθος 70 μ.(1930). Από τη δεκαετία του [[1960]] συρρικνώνεται σταθερά, καθώς τα δύο ποτάμια που την τροφοδοτούσαν, ο [[Συρ Ντάρια]] και ο [[Αμού Ντάρια]], εκτράπηκαν επί [[Σοβιετική Ένωση|Σοβιετικής Ένωσης]] προς την έρημο για να τροφοδοτήσουν έργα [[άρδευση]]ς. Το 2004 η λίμνη είχε συρρικνωθεί στο 24% του αρχικού της μεγέθους, και ο πενταπλασιασμός της [[αλμυρότητα|αλμυρότητάς]] της σκότωσε σχεδόν το σύνολο της [[χλωρίδα]]ς και [[πανίδα]]ς που φιλοξενούσε. Το 2007 είχε το 10% της αρχικής της έκτασης και διαχωρίστηκε σε τρεις ξεχωριστές λίμνες, δύο από τις οποίες είναι υπερβολικά αλμυρές για να φιλοξενήσουν [[ψάρι|ψάρια]].<ref name="sciam">{{cite news | author=Philip Micklin; Nikolay V. Aladin | title=Reclaiming the Aral Sea | url=http://www.sciam.com/article.cfm?id=reclaiming-the-aral-sea&sc=rss | work=Scientific American | date=Μάρτιος 2008 | accessdate=2008-08-30}}</ref> Τα ψαροχώρια που κάποτε άκμαζαν στις όχθες της σήμερα απλά φιλοξενούν πλοία στη στεριά, και πλήττονται από την ανεργία και την οικονομική ύφεση.


Η Αράλη είναι επίσης σοβαρότατα μολυσμένη, κυρίως ως αποτέλεσμα της βιομηχανίας [[βιολογικά όπλα|βιολογικών όπλων]] που λειτουργούσε σε ένα από τα νησιά της, των βιομηχανιών και της [[απορροή λιπασμάτων|απορροής λιπασμάτων]] και [[φυτοφάρμακο|φυτοφαρμάκων]]. Το αλάτι που παρασύρει ο άνεμος από τον πυθμένα της αποξηραμένης λίμνης καταστρέφει τις σοδειές, και ο μολυσμένος αέρας και νερό προκαλούν σοβαρά προβλήματα στη δημόσια υγεία στην περιοχή. Η εξαφάνιση της λίμνης έχει προκαλέσει και αλλαγές στο [[μικροκλίμα]] της περιοχής, φέρνοντας θερμότερα καλοκαίρια και ψυχρότερους χειμώνες.<ref>{{cite web | author=U.S. Geological Survey | title=Earthshots: Aral Sea | url=http://earthshots.usgs.gov/Aral/Aral | publisher=Υπουργείο Εσωτερικών των ΗΠΑ| date=2007-05-01 | accessdate=2008-08-30}}</ref>
Η Αράλη είναι επίσης σοβαρότατα μολυσμένη, κυρίως ως αποτέλεσμα της βιομηχανίας [[βιολογικά όπλα|βιολογικών όπλων]] που λειτουργούσε σε ένα από τα νησιά της, των βιομηχανιών και της [[απορροή λιπασμάτων|απορροής λιπασμάτων]] και [[φυτοφάρμακο|φυτοφαρμάκων]]. Το αλάτι που παρασύρει ο άνεμος από τον πυθμένα της αποξηραμένης λίμνης καταστρέφει τις σοδειές, και ο μολυσμένος αέρας και νερό προκαλούν σοβαρά προβλήματα στη δημόσια υγεία στην περιοχή. Η εξαφάνιση της λίμνης έχει προκαλέσει και αλλαγές στο [[μικροκλίμα]] της περιοχής, φέρνοντας θερμότερα καλοκαίρια και ψυχρότερους χειμώνες.<ref>{{cite web | author=U.S. Geological Survey | title=Earthshots: Aral Sea | url=http://earthshots.usgs.gov/Aral/Aral | publisher=Υπουργείο Εσωτερικών των ΗΠΑ| date=2007-05-01 | accessdate=2008-08-30}}</ref>


Η εξαφάνιση της Αράλης συχνά περιγράφεται ως η μεγαλύτερη [[περιβαλλοντική καταστροφή]] που έγινε από τον άνθρωπο. Το [[Καζακστάν]] καταβάλλει σήμερα προσπάθειες να διασώσει ότι απέμεινε από το βόρειο τμήμα της Αράλης (τη ''Μικρή Αράλη'') κατασκευάζοντας το 2005 ένα [[φράγμα]] που ανύψωσε τη στάθμη των υδάτων κατά δυο μέτρα και μείωσε κάπως την αλμυρότητα, επιτρέποντας την επανεμφάνιση ψαριών.
Η εξαφάνιση της Αράλης συχνά περιγράφεται ως η μεγαλύτερη [[περιβαλλοντική καταστροφή]] που έγινε από τον άνθρωπο. Το [[Καζακστάν]] καταβάλλει σήμερα προσπάθειες να διασώσει ότι απέμεινε από το βόρειο τμήμα της Αράλης (τη ''Μικρή Αράλη'') κατασκευάζοντας το 2005 ένα [[φράγμα]] που ανύψωσε τη στάθμη των υδάτων κατά δύο μέτρα και μείωσε κάπως την αλμυρότητα, επιτρέποντας την επανεμφάνιση ψαριών.
{{commonscat|Aral Sea}}
{{commonscat|Aral Sea}}


== Παραπομπές ==
== Παραπομπές ==
{{παραπομπές}}
{{reflist}}


== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==

Έκδοση από την 21:42, 27 Ιανουαρίου 2016

Συντεταγμένες: 44°48′47″N 59°36′55″E / 44.81306°N 59.61528°E / 44.81306; 59.61528

Αράλη
Η Αράλη από το διάστημα, το 1989 (αριστερά) και το 2003 (δεξιά).
Τύπος λίμνηςendorheic, Λίμνη, Τεχνητή λίμνη(Βόρεια λίμνη)
Λεκάνη Απορροής1.549.000 χλμ²
Χώρες ΛεκάνηςΚαζακστάν, Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν, Αφγανιστάν
Έκταση17.160 χλμ²
Μέσο ΒάθοςΒόρεια: 8,7 μ.,
Νότια: 14-15 μ.
Μέγιστο ΒάθοςΒόρεια: 42 μ.,
Νότια: 40 μ.
Όγκος Νερού27 χλμ³
Ύψος ΕπιφάνειαςΒόρεια: 42 μ.,
Νότια: 29 μ.
Νησιάνήσος Νικόλαος (τσάρος)
ΠόλειςΑράλ
Αναφορές[1]
Η Λίμνη Αράλη τον Αύγουστο του 2010

Η Αράλη, ή Αράλ, (καζακικά: Арал Теңізі, ουζμπεκικά: Orol dengizi και ρώσικα: Аральскοе мοре) είναι μια ηπειρωτική λίμνη, σχεδόν "εσωτερική θάλασσα" στην Κεντρική Ασία. Μοιράζεται μεταξύ του Καζακστάν στα βόρεια και του Καρακαλπακστάν, μιας αυτόνομης περιοχής του Ουζμπεκιστάν, στα νότια και ανάμεσα στις στέπες του Κιργκίς και του Τουρκεστάν, σε υψόμετρο 49 μ. υπέρ την επιφάνεια του Ευξείνου Πόντου και 79 μ. υπέρ της Κασπίας από την οποία απέχει περίπου 250 χλμ. Το όνομά της σημαίνει κατά προσέγγιση Θάλασσα νησιών και αναφέρεται στα περισσότερα από 1.500 μικρά νησιά που κάποτε περιελάμβανε η έκτασή της. Μεγαλύτερο εξ αυτών είναι η νήσος Νικόλαος (τσάρος).

Η Αράλη ήταν κάποτε η τρίτη μεγαλύτερη λίμνη του κόσμου, μετά την Κασπία και την Σουπίριορ της Αμερικής, με έκταση 68.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, περίπου τη μισή έκταση της Ελλάδας, με μέγιστο βάθος 70 μ.(1930). Από τη δεκαετία του 1960 συρρικνώνεται σταθερά, καθώς τα δύο ποτάμια που την τροφοδοτούσαν, ο Συρ Ντάρια και ο Αμού Ντάρια, εκτράπηκαν επί Σοβιετικής Ένωσης προς την έρημο για να τροφοδοτήσουν έργα άρδευσης. Το 2004 η λίμνη είχε συρρικνωθεί στο 24% του αρχικού της μεγέθους, και ο πενταπλασιασμός της αλμυρότητάς της σκότωσε σχεδόν το σύνολο της χλωρίδας και πανίδας που φιλοξενούσε. Το 2007 είχε το 10% της αρχικής της έκτασης και διαχωρίστηκε σε τρεις ξεχωριστές λίμνες, δύο από τις οποίες είναι υπερβολικά αλμυρές για να φιλοξενήσουν ψάρια.[2] Τα ψαροχώρια που κάποτε άκμαζαν στις όχθες της σήμερα απλά φιλοξενούν πλοία στη στεριά, και πλήττονται από την ανεργία και την οικονομική ύφεση.

Η Αράλη είναι επίσης σοβαρότατα μολυσμένη, κυρίως ως αποτέλεσμα της βιομηχανίας βιολογικών όπλων που λειτουργούσε σε ένα από τα νησιά της, των βιομηχανιών και της απορροής λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Το αλάτι που παρασύρει ο άνεμος από τον πυθμένα της αποξηραμένης λίμνης καταστρέφει τις σοδειές, και ο μολυσμένος αέρας και νερό προκαλούν σοβαρά προβλήματα στη δημόσια υγεία στην περιοχή. Η εξαφάνιση της λίμνης έχει προκαλέσει και αλλαγές στο μικροκλίμα της περιοχής, φέρνοντας θερμότερα καλοκαίρια και ψυχρότερους χειμώνες.[3]

Η εξαφάνιση της Αράλης συχνά περιγράφεται ως η μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή που έγινε από τον άνθρωπο. Το Καζακστάν καταβάλλει σήμερα προσπάθειες να διασώσει ότι απέμεινε από το βόρειο τμήμα της Αράλης (τη Μικρή Αράλη) κατασκευάζοντας το 2005 ένα φράγμα που ανύψωσε τη στάθμη των υδάτων κατά δύο μέτρα και μείωσε κάπως την αλμυρότητα, επιτρέποντας την επανεμφάνιση ψαριών.

Παραπομπές

  1. ↑ USDA-Foreign Agriculture Service (2008). «Cotton Production Ranking». National Cotton Council of America. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2008. 
  2. ↑ Philip Micklin; Nikolay V. Aladin (Μάρτιος 2008). «Reclaiming the Aral Sea». Scientific American. http://www.sciam.com/article.cfm?id=reclaiming-the-aral-sea&sc=rss. Ανακτήθηκε στις 2008-08-30. 
  3. ↑ U.S. Geological Survey (1 Μαΐου 2007). «Earthshots: Aral Sea». Υπουργείο Εσωτερικών των ΗΠΑ. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2008. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι


Καθιερωμένοι όροι
CC-BY-SA
Μετάφραση 		Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Aral Sea της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αράλη&oldid=5656492"