Εβραϊκό Νεκροταφείο Σερρών
| Εβραϊκό Νεκροταφείο Σερρών | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | πρώην νεκροταφείο και εβραϊκό νεκροταφείο |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 41°5′43″N 23°32′39″E |
| Θρήσκευμα | Ιουδαϊσμός |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Σερρών |
| Χώρα | Ελλάδα |
| δεδομένα (π) | |
Το Εβραϊκό Νεκροταφείο Σερρών ήταν νεκροταφείο της εβραϊκής κοινότητας στις Σέρρες. Βρισκόταν σε ύψωμα βορειοδυτικά του κέντρου της πόλης, κοντά στη σημερινή συνοικία Καλλιθέα Σερρών.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η παρουσία του εβραϊκού στοιχείου στην περιοχή του Νομού Σερρών εμφανίζει μακραίωνη πορεία, με την αρχαιότερη ένδειξη να ανάγεται στην εποχή της ρωμαϊκής κυριαρχίας. Η επόμενη βεβαιωμένη μαρτυρία σημειώνεται από τον Ισπανό περιηγητή ραββίνο Βενιαμίν Μπεν Γιονά, που επισκέφθηκε την περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας περί το 1162. Το 1333, σύμφωνα με έγγραφα Βυζαντινών αυτοκρατόρων, υπήρχε εβραϊκή κοινότητα στη Ζίχνη, ενώ και το 1345 ο Στέφανος Δουσάν επιβεβαιώνει την ύπαρξη κοινότητας στο Κάστρο της Ζίχνης. Στην περιοχή του Κάστρου των Σερρών ζούσαν Ρωμανιώτες Εβραίοι, οι οποίοι, αμέσως μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453, μεταφέρθηκαν με διαταγή του Σουλτάνου Βαγιαζήτ Β΄ στην Κωνσταντινούπολη. Παρά την υποχρεωτική μετεγκατάσταση των περισσότερων μελών, μια μικρή Ρωμανιώτικη κοινότητα παρέμεινε στην κοινωνική δομή της εβραϊκής κοινότητας Σερρών. Σε αυτήν προσαρτήθηκαν αργότερα εκτοπισμένοι από την Ιβηρική χερσόνησο Σεφαρδίτες, καθώς και εβραϊκές οικογένειες από την Ιταλία και τη Σικελία, τη Βέροια, την Κέρκυρα κ.α.[1][2]
Πριν από τους Βαλκανικούς πολέμους (1912-13), στις Σέρρες υπήρχαν περίπου 1.300 Εβραίοι, αλλά μέχρι τον Οκτώβριο του 1912, ο εβραϊκός πληθυσμός είχε πέσει στους 988.[3] Με το εμπρησμό της πόλης των Σερρών το 1913, η εβραϊκή συναγωγή, όπως και ολόκληρη η πυκνοκατοικημένη συνοικία τους, καταστράφηκαν εντελώς. Το κέντρο βάρους της εβραϊκής δραστηριότητας, μεταφέρθηκε αργότερα στην συνοικία Αραμπατζίκ Μαχαλά.
Η ακριβής περίοδος ίδρυσης του εβραϊκού νεκροταφείου στις Σέρρες είναι άγνωστη, αν και πιθανότατα άρχισε να δραστηριοποιείται τον 16ο αιώνα.[3] Η παλαιότερη γνωστή αναφορά σε αυτό, ανήκει σε χειρόγραφο του 1875 της Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών.[4] Το νεκροταφείο βρισκόταν στον λόφο Μουσάλα, στην περιοχή Μπαΐρ-Μαχαλά, στη σημερινή συνοικία της Καλλιθέας Σερρών. Λίγο πιο βόρεια, βρισκόταν το τουρκικό νεκροταφείο Αρναούτ Μεζαρλίκ.[5][6] Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον Μάιο του 1917, το εβραϊκό νεκροταφείο βομβαρδίστηκε μαζί με τις παρακείμενες θέσεις του βουλγαρικού στρατού από τα συμμαχικά στρατεύματα των Γάλλων και των Άγγλων.[7][8][9] Συνέχισε να εξυπηρετεί τις ανάγκες της πόλης, μέχρι τον βίαιο εκτοπισμό της εβραϊκής κοινότητας από τους Βουλγάρους στις 3 προς 4 Μαρτίου 1943.
Το 1970 ο Δήμος Σερρών κατασκεύασε στη θέση του πρώην νεκροταφείου μια δεξαμενή πόσιμου ύδατος χωρητικότητας 4.000 κυβικών μέτρων. Στη δυτική πλευρά του οικοπέδου, παραπλεύρως της γωνίας των οδών Λαμψάκου και Φωτεινής Αλατά, υπάρχουν έως σήμερα τύμβοι τάφων. Ενεπίγραφες επιτύμβιες πλάκες του κατεστραμμένου νεκροταφείου, φυλάσσονται στη Συλλογή Αρχιτεκτονικών και Επιτύμβιων Γλυπτών του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος.[10][11]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Βουρουτζίδης, Χαράλαμπος (2004). «Χρονικό της Εβραϊκής Κοινότητας των Σερρών». Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2024.
- ↑ Κωνσταντινής, Μωυσής (2013). Η Εβραϊκή Παρουσία στις Σέρρες μέχρι το Ολοκαύτωμα, Πρακτικά Β’ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Οι Σέρρες και η περιοχή τους από την οθωμανική κατάκτηση μέχρι τη σύγχρονη εποχή», 6-9 Απριλίου 2006 (PDF). Σέρρες. σελ. 359-377. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2024.
- ↑ 3,0 3,1 «Serres Jewish Cemetery» (στα Αγγλικά). European Jewish Cemeteries Initiative (ESJF). Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2024.
- ↑ Πέννας, Πέτρος (1982). Το χρονικόν της φωτιάς, Σερραϊκά Χρονικά 9. σελ. 179-184.
- ↑ Παπακυριάκος, Κυριάκος (2012). Τα νεκροταφεία της πόλης των Σερρών και η στάση των ανθρώπων στο θάνατο (PDF). Σέρρες. σελ. 34. ISBN 9789609221368.
- ↑ Παπακυριάκος, Κυριάκος (2013). Ιστορία του Νομού Σερρών από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι την απελευθέρωση του 1912-1913 (PDF). Θεσσαλονίκη. σελ. 493. ISBN 9789609221382.
- ↑ Πέτροβιτς, Νατάλης (1973). Αναμνήσεις - Σερραίων Ομηρεία (Ιούνιος 1917-Δεκέμβριος 1918), Σερραϊκά Χρονικά 6. σελ. 31.
- ↑ Ριτζαλέος, Βασίλειος (2013). Εβραϊκές συνοικίες στις Σέρρες από το Τανζιμάτ μέχρι την οικονομική κρίση στο Μεσοπόλεμο, 1839 -1929. Πρακτικά Β’ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Οι Σέρρες και η περιοχή τους από την οθωμανική κατάκτηση μέχρι τη σύγχρονη εποχή», 6-9 Απριλίου 2006 (PDF). τόμος Α΄. Σέρρες: Δήμος Σερρών. σελ. 379.
- ↑ Seres (Edition 1B, Scale 1:20.000), British First World War Trench Maps. Survey Co., Royal Engineers, British Salonika Force. 2 Ιουνίου 1918. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2024.
Seres
- ↑ «Επιτύμβια πλάκα από τις Σέρρες». Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος. 16 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2024.
- ↑ «Αποτελέσματα αναζήτησης "serres cemetery"» (στα Αγγλικά). Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2024.
