Μετάβαση στο περιεχόμενο

Νους

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Διάνοια)
Κρανιολογική χαρτογράφηση[1] του εγκεφάλου. Η φρενολογία ήταν από τις πρώτες προσπάθειες να συσχετιστούν οι νοητικές λειτουργίες με συγκεκριμένα τμήματα του εγκεφάλου.
Η εικονογράφηση του Ρενέ Ντεκάρτ, του δυϊσμού νου/σώματος. Ο Ντεκάρτ πίστευε ότι οι είσοδοι κοινοποιούνται από τα αισθητήρια όργανα για επίφυση στον εγκέφαλο και από εκεί προς το άυλο πνεύμα[2]

Ο νους ή διάνοια είναι ένα σύνολο νοητικών ικανοτήτων που συμπεριλαμβάνει τη συνείδηση, την αντίληψη, τη σκέψη, την κρίση και τη μνήμη[3][4].

Είναι η δύναμη του συλλογισμού και των σκέψεων ενός ανθρώπινου όντος. Κατέχει τη δύναμη της φαντασίας, της αναγνώρισης και της εκτίμησης, και είναι υπεύθυνος για την επεξεργασία των συναισθημάτων και των συγκινήσεων, με αποτέλεσμα τις συμπεριφορές και τις δράσεις.

Δεν υπάρχει καθολικά αποδεκτός ορισμός του τι είναι νους και ποιες είναι οι διακριτικές ιδιότητές του, αν και υπάρχει μια μακρά παράδοση των ερευνών στη φιλοσοφία, στη θρησκεία, στην ψυχολογία και στη γνωσιακή επιστήμη. Το κύριο ανοικτό ερώτημα σχετικά με τη φύση του νου είναι το πρόβλημα νου-σώματος, η οποία διερευνά τη σχέση του νου με τον φυσικό εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα. Τυπικές απόψεις περιλαμβάνουν τον δυϊσμό και τον ιδεαλισμό[5], οι οποίες εξετάζουν τον νου κάπως ξεχωριστό από φυσική ύπαρξη, και τον φυσικαλισμό και τη λειτουργικότητα, οι οποίες ισχυρίζονται ότι ο νους είναι περίπου ταυτόσημος με τον εγκέφαλο ή να αναχθεί σε φυσικά φαινόμενα όπως η νευρωνική δραστηριότητα[6]. Ένα άλλο ερώτημα αφορά το ποια είδη των όντων είναι ικανά να έχουν νου, για παράδειγμα, αν ο νους είναι αποκλειστικά για τους ανθρώπους, να κατέχεται επίσης από ορισμένα ή όλα τα ζώα, από όλα τα ζωντανά όντα, ή αν ο νους μπορεί επίσης να είναι μια ιδιότητα ορισμένων τύπων τεχνητών μηχανών.

Όποια και αν είναι η φύση του, είναι γενικά αποδεκτό ότι ο νους είναι αυτό που επιτρέπει σε ένα ον να έχει υποκειμενική συνείδηση ​​και αποβλεπτικότητα προς το περιβάλλον του, να αντιλαμβάνεται και να απαντάει σε ερεθίσματα με κάποιο είδος του οργανισμού, και να έχει συνείδηση​, συμπεριλαμβανομένου τη σκέψη και το συναίσθημα.[3][7]

Η έννοια του νου είναι κατανοητή σε πολλούς διαφορετικούς τρόπους από πολλές διαφορετικές πολιτισμικές και θρησκευτικές παραδόσεις. Κάποιοι βλέπουν το μυαλό ως μια ιδιότητα αποκλειστικά για τους ανθρώπους, ενώ άλλοι περιγράφουν τις ιδιότητες του νου σε μη ζωντανές οντότητες (π.χ. παμψυχισμός και ανιμισμός), σε ζώα και σε θεότητες. Σε μερικές από τις πρώτες ιδιότητες, καταγράφονται οι εικασίες που συνδέονται με τον νου (που μερικές φορές περιγράφονται ως ταυτόσημοι με την ψυχή ή το πνεύμα) σε θεωρίες σχετικές τόσο στη ζωή μετά τον θάνατο, όσο και στην κοσμολογική και φυσική τάξη, όπως για παράδειγμα, στα δόγματα του Ζωροάστρη, του Βούδα, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη και άλλων αρχαίων Ελλήνων, Ινδών και, αργότερα, ισλαμικών και μεσαιωνικών ευρωπαίων φιλοσόφων.

Ο νους του ανθρώπου, σύμφωνα με τον Μέγα Βασίλειο τον Γρηγόριο Παλαμά και τη Νηπτική Πατερική Διδασκαλία είναι ο οφθαλμός της ψυχής, ο οποίος, κατά ορά τον Δημιουργό του Θεό.Είναι η ενέργεια εκείνη της ψυχής, μέσω της οποίας ο άνθρωπος αποκτά την εμπειρία της Θεανθρώπινης πορείας και ζωής. Αυτή η εμπειρία διατυπώνεται και εκφράζεται μέσω της λογικής.[8]

Σημαντικοί φιλόσοφοι του νου είναι οι Πλάτωνας, Ντεκάρτ, Λάιμπνιτς, Σέαρλ, Ντένετ, Νάγκελ και Τσάλμερς[9]. Επίσης ψυχολόγοι, όπως ο Φρόυντ και ο Τζέιμς, και επιστήμονες πληροφορικής, όπως ο Τζέιμς και ο Πούτναμ ανέπτυξαν σημαίνουσες θεωρίες σχετικά με τη φύση του νου. Η δυνατότητα του μη ανθρώπινου νου, διερευνάται στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, η οποία συνεργάζεται στενά σε σχέση με την κυβερνητική και με τη θεωρία των πληροφοριών για την κατανόηση των τρόπων με τους οποίους η επεξεργασία πληροφοριών από μη βιολογικές μηχανές είναι συγκρίσιμη ή διαφορετική από τα νοητικά φαινόμενα στον ανθρώπινο νου.

  1. Oliver Elbs, Neuro-Esthetics: Mapological foundations and applications (Map 2003), (Munich 2005)
  2. Descartes, R. (1641) Meditations on First Philosophy, in The Philosophical Writings of René Descartes, trans. by J. Cottingham, R. Stoothoff and D. Murdoch, Cambridge: Cambridge University Press, 1984, vol. 2, pp. 1-62.
  3. 3,0 3,1 Dictionary.com, "mind": "1. (in a human or other conscious being) the element, part, substance, or process that reasons, thinks, feels, wills, perceives, judges, etc.: the processes of the human mind. 2. Psychology. the totality of conscious and unconscious mental processes and activities. 3. intellect or understanding, as distinguished from the faculties of feeling and willing; intelligence."
  4. Google definition, "mind": "The element of a person that enables them to be aware of the world and their experiences, to think, and to feel; the faculty of consciousness." [1]
  5. Redding, Paul, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2012 Edition), Edward N. Zalta (ed.), forthcoming. "Georg Wilhelm Friedrich Hegel". See section "2.1 Background: "Idealism" as understood in the German tradition".
  6. Smart, J. J. C., "The Mind/Brain Identity Theory", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2011 Edition), Edward N. Zalta (ed.), [2]
  7. Oxford American College Dictionary, "mind": "1. the element of a person that enables them to be aware of the world and their experiences, to think, and to feel; the faculty of consciousness and thought."
  8. Κωστόπουλος, Δρ. Κύριλλος (2006). Θεολογικές και Φιλοσοφικές Προσεγγίσεις. Πάτρα: Πέτρος Κούλης. σελ. 142. ISBN 960-92530-0-8. Ὁ νοῦς κατά τό Μ. Βασίλειο καί τή Νηπτική Πατερική Διδασκαλία, εἶναι ὁ ὀφθαλμός τῆς ψυχῆς."Βλέψις μέν τοῦ σώματος ὁ ὀφθαλμός, ὅρασις δέ τῆς ψυχῆς ἡ συμφυής αὐτή νοῦς" [ΕΠΕ 9,416, Θέσ/νίκη 1973]....καί "ἐν τούτῳ τῷ νοί ἔχομεν το κατ εἰκόνα τοῦ κτίσαντος " [ΕΠΕ 1,146, Θέσ/νίκη 1973] Κατά τόν Ἅγιο Ἰωάννη τό Δαμασκηνό "Ὥσπερ γάρ ὀφθαλμός ἐν σώματι, οὕτως ἐν ψυχῇ νοῦς" [ΕΠΕ 1,212, Θέσ/νίκη 1973] 
  9. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2016. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]