Δημοσθένης Λιγδόπουλος
| Δημοσθένης Λιγδόπουλος | |
|---|---|
 | |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Γέννηση | 1898, Αθήνα |
| Θάνατος | 25 Οκτωβρίου 1920 Μαύρη Θάλασσα |
| Υπηκοότητα | Ελλάδα |
| Πολιτικό κόμμα | Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας |
| Επάγγελμα | δημοσιογράφος |
Ο Δημοσθένης Λιγδόπουλος (1898-1920) ήταν φοιτητής Μαθηματικών, ηγετικό στέλεχος του ΣΕΚΕ και διευθυντής της σοσιαλιστικής εφημερίδας Εργατικός Αγών. Δολοφονήθηκε τον Οκτώβριο του 1920 στη Μαύρη Θάλασσα, και ήταν από τους πρωτοπόρους του κομμουνιστικού κινήματος στην Ελλάδα.
Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1898. To 1916 εισήλθε ως φοιτητής μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έμενε στην Πλάκα, κοντά στο μνημείο του Λυσικράτη, μαζί με τη χήρα μητέρα του και τις δύο αδελφές του. Μίλαγε γαλλικά και μάθαινε γερμανικά. Ασπάστηκε την κομμουνιστική ιδεολογία εμπνεόμενος από την Οκτωβριανή Επανάσταση.[1]
Τo 1916 ο Λιγδόπουλος μαζί με τους συμφοιτητές και φίλους του, Σπύρο Κουμιώτη, Φραγκίσκο Τζουλάτη και τους αδελφούς Δούμα, ίδρυσαν τη "Σοσιαλιστική Νεολαία Αθήνας", που συγκέντρωσε στις τάξεις της πολλούς νέους, ιδιαίτερα μετά το ξέσπασμα της Οκτωβριανής επανάστασης, στα τέλη του 1917.[2]
Η "Σοσιαλιστική Νεολαία Αθήνας" θα εκδώσει το 1917 τη γνωστή μπροσούρα του Κροπότκιν "Προς τους νέους", και οι ηγέτες της Λιγδόπουλος, Δούμας, Κουμιώτης, Αργυρίου και Κατσώνης θα συλληφθούν και θα καταδικαστούν από το Στρατοδικείο Αθηνών σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση. Στη συνέχεια, θα οδηγηθούν στις φυλακές του Ρεθύμνου, αλλά σύντομα θα αποφυλακισθούν με χάρη που θα τους δώσει η κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου, ύστερα από τη διεθνή κατακραυγή που θα ξεσηκώσει το θέμα.[3]
Η ίδρυση του ΣΕΚΕ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Λιγδόπουλος και οι σύντροφοί του της Σοσιαλιστικής Νεολαίας Αθήνας θα πρωταγωνιστήσουν στις εργασίες του ιδρυτικού συνεδρίου του ΣΕΚΕ (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας), το μετέπειτα ΚΚΕ, που θα γίνουν στον Πειραιά στις 17-23 Νοέμβρη του 1918. Θα αποτελέσουν την αριστερή ιδεολογική και πολιτική τάση του συνεδρίου[4] μαζί με τον Νίκο Δημητράτο, που θα εκλεγεί γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΕΚΕ.
Μετά από έντονες ιδεολογικές αντιπαραθέσεις με τη δεξιά πτέρυγα θα επιβάλουν τις απόψεις τους και το νεαρό κόμμα θα αποκτήσει επαναστατικό προσανατολισμό από την ίδρυσή του. Θα αποδεχθεί τη μαρξιστική θεωρία για την "πάλη των τάξεων" και θα διακηρύξει περήφανα ότι μάχεται "δια την ανατροπήν της διεθνούς κεφαλαιοκρατίας και τον θρίαμβον του διεθνούς σοσιαλισμού".[5]
Το συνέδριο θα εκλέξει τον Λιγδόπουλο μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος και διευθυντή του κομματικού δημοσιογραφικού οργάνου, της εφημερίδας "Εργατικός Αγών".
Πρωταγωνιστής στον αγώνα για την ένταξη στην Κομμουνιστική Διεθνή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην πρώτη Σύνοδο του Εθνικού Συμβουλίου του ΣΕΚΕ (Μάης 1919) λήφθηκε απόφαση για αποχώρηση του κόμματος από τη Β' Διεθνή και προπαρασκευή του εδάφους, έτσι ώστε να γίνει δυνατή η προσχώρησή του στη Γ' ή Κομμουνιστική Διεθνή (ΚΔ). Η απόφαση ήταν αποτέλεσμα έντονης αντιπαράθεσης ανάμεσα σε δύο πτέρυγες. Η αριστερή με επικεφαλής τους Δ. Λιγδόπουλο, Ν. Δημητράτο και Μ. Σιδέρη υποστήριξαν την ένταξη στην ΚΔ σε αντίθεση με την άποψη της δεξιάς των Αβραάμ Μπεναρόγια και Αριστοτέλη Σίδερη. Ένα παράπλευρο όμως αποτέλεσμα της αντιπαράθεσης αυτής ήταν η παραίτηση του Δ. Λιγδόπουλου και των συντρόφων του από την ΚΕ για λόγους ευθιξίας, παρ' όλο που είχαν πετύχει να περάσουν την άποψή τους. Θα επανέλθουν, όμως, στην ηγεσία του κόμματος με απόφαση της Δεύτερης Συνόδου του Εθνικού Συμβουλίου του ΣΕΚΕ τον Νοέμβριο του 1919.
Τον Ιανουάριο του 1920, ο Λιγδόπουλος θα εκπροσωπήσει το ΣΕΚΕ στη συνδιάσκεψη των Βαλκανικών Κομμουνιστικών και Σοσιαλιστικών Κομμάτων στη Σόφια, όπου θα ιδρυθεί η Βαλκανική Κομμουνιστική Ομοσπονδία (ΒΚΟ). Στη συνέχεια στάλθηκε ως εκπρόσωπος του κόμματος στη Μόσχα για να συμμετάσχει στις εργασίες του 2ου Συνεδρίου της Κομιντέρν και να εντάξει το ΣΕΚΕ στις τάξεις της. Για την αποστολή αυτή επιλέχθηκε ο Λιγδόπουλος γιατί μιλούσε γαλλικά και ήταν ένθερμος υποστηρικτής της ένταξης στην Κομιντέρν.
Το καλοκαίρι του 1920 ο Λιγδόπουλος πήγε στη Μόσχα μέσω Κωνσταντινούπολης. Η είσοδος στη Ρωσία εκείνη την εποχή δεν ήταν εύκολη υπόθεση γιατί ο εμφύλιος πόλεμος στην αχανή χώρα βρισκόταν σε εξέλιξη. Στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, στα νότια της χώρας, οι μπολσεβίκοι είχαν να αντιμετωπίσουν τον τσαρικό στρατηγό Ντενίκιν που βρισκόταν εκεί με ισχυρές δυνάμεις. Επίσης η Ρωσία ήταν απομονωμένη πολιτικά, διπλωματικά και τελωνειακά από όλες τις υπόλοιπες χώρες. Έτσι ο Λιγδόπουλος θα συναντηθεί με Σοβιετικούς πράκτορες στην Κωνσταντινούπολη, και αυτοί μέσω του Νοβοροσίσκ θα τον προωθήσουν στη Μόσχα. Εκεί ο Λιγδόπουλος παρακολούθησε το 2ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς και έκανε τις διαπραγματεύσεις για την ένταξη του ΣΕΚΕ στις γραμμές της. Η Κομιντέρν δέχθηκε κατ' αρχήν το ΣΕΚΕ στον οργανισμό της και όρισε αντιπρόσωπό της για την Ελλάδα και τα Βαλκάνια τον Ελληνορώσο Ωρίωνα Αλεξάκη (1899-1920). Έδωσε χρηματική ενίσχυση στο ΣΕΚΕ και έντυπο προπαγανδιστικό υλικό και έστειλε τον Αλεξάκη στην Ελλάδα για την υπογραφή και επισημοποίηση της ένταξης.
Ο θάνατος του Λιγδόπουλου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά τη λήξη των εργασιών του συνεδρίου και των διαπραγματεύσεων για την ένταξη, ο Λιγδόπουλος μαζί με τον Αλεξάκη στα τέλη του Οκτώβρη του 1920 θα φτάσουν στην Οδησσό και θα επιβιβαστούν σε πλοίο για να επιστρέψουν στην Ελλάδα.
Δολοφονήθηκαν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού στη Μαύρη Θάλασσα από Τούρκους λαζικής καταγωγής λαθρεμπόρους, και τα πτώματά τους πετάχτηκαν κοντά στις βουλγαρικές ακτές.[1] Ακριβής ημερομηνία θανάτου τους δεν υπάρχει, παρ' όλο που κατά καιρούς έχουν γραφεί διάφορες (21 ή 25 ή 27 Οκτωβρίου 1920). Το βέβαιο είναι πως δολοφονήθηκαν μέσα στο τρίτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου 1920.
Γράφτηκε, επίσης, ότι κίνητρο για τη δολοφονία τους ήταν η ληστεία[6], ή ότι επρόκειτο για δολοφονία που σχεδίασαν και εκτέλεσαν πράκτορες της Αντάντ,[7] δίχως όμως να είναι βέβαιο.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
1. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α' τόμος 1919-1949, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
2. Λέανδρος Μπόλαρης, ΣΕΚΕ : Οι ρίζες της επαναστατικής αριστεράς στην Ελλάδα, εκδόσεις Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο, Αθήνα 2008
3. Κώστα Παρορίτη: "Δημοσθένης Λιγδόπουλος", ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ 10/1921.
4. Γιάννης Κορδάτος: "Ιστορία του Ελληνικού Εργατικού Κινήματος", εκδόσεις Μπουκουμάνη, Αθήνα 1972
5. Γιάννης Κορδάτος: "Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας" εκδόσεις 20ός Αιώνας, τόμος 13ος
6. Λεβ Γκούρβιτς: "Ωρίων Αλεξάκης", εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1982
7. Χρήστος Ν. Τσιντζιλώνης: "ΟΚΝΕ 1922-1943", εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1989
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ, Τεύχος 2, Φλεβάρης 1921
- ↑ Γ. Κορδάτος, "Ιστορία του Ελληνικού Εργατικού Κινήματος", Εκδ. Μπουκουμάνη σελ. 272
- ↑ Γ. Λεονταρίτη: "Το ελληνικό σοσιαλιστικό κίνημα κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο", εκδόσεις Εξάντας, σελ. 246
- ↑ Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1918-1949, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, 2012, σελ.101-105
- ↑ Το πρώτο Συνέδριο του ΣΕΚΕ, Πρακτικά, έκδοση ΚΕ του ΚΚΕ, σελ.133
- ↑ Δημ. Γ. Κούσουλας : "Επανάστασις και Ήττα", Εκδόσεις Ιω. Καμπανά, Αθήναι 1971 σελ.13-15
- ↑ Ελευθέριος Σταυρίδης : "Τα παρασκήνια του ΚΚΕ", Αθήνα 1953, σελ.18-21