Δημήτριος Κατσουλάκος

Δημήτριος Κατσουλάκος
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη; μητρική γλώσσα	Δημήτριος Κατσουλάκος (Ελληνικά)
Γέννηση	1801;
Θάνατος	1890;
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	στρατιωτικός
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχες	Ελληνική Επανάσταση του 1821
	δεδομένα

Ο Δημήτριος Κατσουλάκος (1801 – μετά το 1890) ήταν οπλαρχηγός της Λακωνίας κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, λοχίας του πρώτου στρατού του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους και ανθυπολοχαγός της Βασιλικής Φάλαγγας.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πριν από την Επανάσταση

Ο Δημήτριος Κατσουλάκος γεννήθηκε στον Κότρωνα της Μάνης το 1801. Ανήκε στην πατριά των Σεβαστιάνων. Οι Σεβαστιάνοι ήταν οι παλαιότεροι κάτοικοι του Κότρωνα. Τα μέλη της οικογένειας Σεβαστού, σύμφωνα με την παράδοση, απέκτησαν στην πορεία νέο επώνυμο από τα παρωνύμιά τους ή και τα μικρά ονόματά τους (Τσουτάκος, Γαϊτανάρος, Κουτσιλιέρης, Κατσουλάκος, Καρκαλάκος, Σκαριάνος, Σταθάκος, Τσιγγουράκος).

Τα χρόνια της Επανάστασης

Ο Δημήτριος Κατσουλάκος έλαβε μέρος από την αρχή στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Γρήγορα εξελίχθηκε σε οπλαρχηγό. Τα δύο πρώτα έτη του Αγώνα συνέδεσε τη δράση του με αυτήν του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη και έμεινε στο πλευρό του «έως τας τελευταίας ώρας του». Τον ακολούθησε σε όλες τις εκστρατείες του στην Πελοπόννησο και έλαβε μέρος σε διάφορες μάχες. Πιο σημαντικές ήταν η μάχη στο Βαλτέτσι (12-13 Μαΐου 1821) και η Άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821). Το 1822 συμμετείχε στην εκστρατεία του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη στην Ήπειρο. Κατόπιν επέστρεψε στη Λακωνία. Συμμετείχε στον αγώνα εναντίον των Αιγυπτίων του Ιμπραήμ (1826), οι οποίοι επιχείρησαν να καταλάβουν τη Μάνη.

Κατά τη διάρκεια των πρώτων ετών της Επανάστασης, εγκαταστάθηκε σε έναν οικισμό νοτιοανατολικά του Ξηροκαμπίου της Λακεδαίμονος, ο οποίος έλαβε την ονομασία «Κατσουλαίικα». Πρώτη μαρτυρία του τοπωνυμίου αυτού υπάρχει σε επιστολή του Νικολάου Γιατράκου προς τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τον Γεωργάκη Γιατράκο σχετικά με την πρώτη εισβολή του Ιμπραήμ στην Λακωνία με ημερομηνία 17 Σεπτεμβρίου 1825:

«Οι ατλίδες (ιππείς) ήλθον πλησιέστερον, άρχισαν και έκαψαν ό,τι οσπίτιον ήτο μεινεμένον, Καράσπαη, Ακόριτζα, Κυδωνιά, Αρκασάδες, Κατζουλαίικα και λοιπά χωρία».

Μετά την Επανάσταση

Μετά το τέλος της Επανάστασης ο Δημήτριος Κατσουλάκος συνέχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην πατρίδα ως λοχίας του στρατού.

Από τις αρχές του 1831 η αντιπαλότητα μεταξύ των Μαυρομιχαλαίων και του Καποδίστρια ειχε οξυνθεί. Στις 11 Μαρτίου 1831 ο Ηλίας Μαυρομιχάλης (Κατσάκος) επιτέθηκε κατά του Μαραθονησίου (Γυθείου). Στην υπεράσπιση της πόλης ο Δημήτριος Κατσουλάκος διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο.

Την 1^η Νοεμβρίου 1837 διορίστηκε ανθυπολοχαγός της Βασιλικής Φάλαγγας, ενός εφεδρικού σώματος αξιωματικών του στρατού, στο οποίο εντάχθηκαν αποκλειστικά Έλληνες οπλαρχηγοί με διακεκριμένες υπηρεσίες στην Επανάσταση. Ο βαθμός του ανθυπολοχαγού της Φάλαγγας αντιστοιχούσε στον βαθμό του ταγματάρχη του στρατού.

Οι εκλογές του 1844 ήταν οι πρώτες εκλογές, που έγιναν στο ελληνικό κράτος. Οι εκλογές αυτές δεν πραγματοποιήθηκαν κάτω από ομαλές συνθήκες. Μέσα σε αυτό το κλίμα εντάσσεται και η διαταγή από τον δήμαρχο Γυθείου, την οποία έλαβε στις 8 Μαΐου 1844 ο Δημήτριος Κατσουλάκος, για να ηγηθεί της πολιτοφυλακής της πόλης.

Το 1845 ξέσπασαν νέες ταραχές στη Μάνη. Η κυβέρνηση συγκέντρωσε δυνάμεις και καταδίωξε τους εξεγερμένους. Ανάμεσα στις κυβερνητικές δυνάμεις, οι οποίες διατάχθηκαν για να αντιμετωπίσουν τους εξεγερμένους, ήταν και ο Δημήτριος Κατσουλάκος (2 Σεπτεμβρίου 1845).

Γύρω στο 1850 αποστρατεύτηκε και εγκαταστάθηκε μόνιμα στα Κατσουλαίικα. Στα πρώτα χρόνια μετά την Επανάσταση είχε νυμφευτεί την Μαρίτζα Λάσκαρη, κόρη του Θεόδωρου Λάσκαρη, προεστού ενός χωριού του κεντρικού Ταϋγέτου, της Κουμουστάς, τον οποίο είχαν δολοφονήσει προεπαναστατικά οι Τούρκοι. Απέκτησε δυο κόρες, των οποίων τα ονόματα δε γνωρίζουμε, και τρεις γιους: τον Γεράσιμο (1841-1925), ο οποίος έλαβε μέρος ως εθελοντής στην Κρητική Επανάσταση (1866-1869), τον Θεόδωρο (1844-1924) και τον Ηλία (1854-1936;).

Μετά την αποστρατεία του ασχολήθηκε με την καλλιέργεια των κτημάτων του και τις εργασίες του λιοτριβιού του.

Ο Δημήτριος Κατσουλάκος απεβίωσε στα Κατσουλαίικα μετά το 1890. Έχει καταγραφεί το μοιρολόι του θανάτου του:

Δημήτρη μου, καλέ μου αδερφέ,
άξιέ μου αξιωματικέ
και φαλαγγίτη ξακουστέ.
Μανιάτης στα μανιάτικα,
πολίτης στα πολιτικά,
χωριάτης στα χωριάτικα.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δημητρίου Θ. Κατσουλάκου, «Ο αγωνιστής της Επανάστασης Δημήτριος Κατσουλάκος», Λακωνικαί Σπουδαί 21 (2015-2016) 407-440.