Δ΄ Συριακός Πόλεμος
Ο Δ΄ Συριακός Πόλεμος ήταν η τέταρτη στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ της Αιγύπτου των Πτολεμαίων και της Αυτοκρατορίας των Σελευκιδών . Η έντονη φάση του ξεκίνησε το 219 π.Χ., και έληξε με μία συμφωνία ειρήνης δύο χρόνια αργότερα.
Η πρότερη κατάσταση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Είχε γίνει αλλαγή κυβέρνησης και στις δύο αυτοκρατορίες: στους Σελευκίδες ήταν ο Αντίοχος Γ' το 223 π.Χ. και στην Αίγυπτο ο Πτολεμαίος Δ' ανέλαβε την εξουσία το 221 π.Χ.: και οι δύο ήταν περίπου 20 ετών. Ο φιλόδοξος Αντίοχος Γ' είχε θέσει ως στόχο να αποκαταστήσει την Αυτοκρατορία των πατέρων του στην προηγούμενη έκτασή της, έτσι σχεδίασε αρχικά να διεκδικήσει υποτιθέμενες νομικές αξιώσεις κατά της Αιγύπτου των Πτολεμαίων και το έκανε το καλοκαίρι του 221 π.Χ., λίγο μετά την αλλαγή τού θρόνου στην Αίγυπτο.
Ο στρατός των Σελευκιδών προχώρησε στην κοιλάδα Μπεκάα, αλλά συνάντησε εκεί προετοιμασμένα αιγυπτιακά στρατεύματα υπό τον αρχιστράτηγο Θεόδοτο, ο οποίος είχε ήδη κτίσει ένα φράγμα, που απέτρεπε όλες τις προσπάθειες του στρατού των Σελευκιδών να το διαρρήξει. Τότε ένας αποστάτης σατράπης στην επικράτεια
Η πορεία του πολέμου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όταν ο Αντίοχος Γ΄ αποκατέστησε την ηρεμία στην Αυτοκρατορία του, ξέσπασαν πραγματικές μάχες: την άνοιξη του 219 π.Χ. κατόρθωσε να πάρει τον έλεγχο της Σελεύκειας Πιερίας -την πόλη-λιμάνι που ανήκε στην Αντιόχεια επί του Ορόντου, η οποία διοικούνταν από τους Πτολεμαίους για 27 χρόνια- με τη βοήθεια προδοσίας. Ταυτόχρονα έλαβε απροσδόκητη υποστήριξη από τον προαναφερθέντα Θεόδοτο, ο οποίος σε δολοπλοκία εναντίον του στην Αυλή της Αλεξάνδρειας, απάντησε με το να αυτομολήσει στον Αντίοχο Γ,΄ και παρέδωσε τη συριακή συνοριακή επαρχία που υπαγόταν σε αυτόν. Ο Αντίοχος Γ΄ εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία και βάδισε με τον στρατό του νότια. Η Τύρος και η Πτολεμαΐδα (Άκρα) παραδόθηκαν χωρίς μάχη, και τα 40 αιγυπτιακά πολεμικά πλοία που αιχμαλωτίστηκαν, ενσωματώθηκαν στον στόλο των Σελευκιδών.
Τα αμυντικά μέτρα που βρίσκονταν τώρα σε εξέλιξη στην Αλεξάνδρεια, οδήγησαν τον Αντίοχο Γ΄ να αρκεστεί αρχικά στην εξασφάλιση της κυριαρχίας του στην Παλαιστίνη, ειδικά επειδή ο εντόπιος πληθυσμός τον υποδέχτηκε πολύ λίγο θερμά, από ό,τι ήλπιζε. Μια τετράμηνη εκεχειρία συνήφθη στα τέλη του 219.
Οι διπλωματικές διαπραγματεύσεις που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας, είχαν αποκλειστικό στόχο από την πλευρά του Πτολεμαίου Δ΄ η Αίγυπτος να κερδίσει χρόνο, για να μπορέσει να ολοκληρώσει τις δικές της εξοπλιστικές προσπάθειες, οι οποίες περιελάμβαναν και μια εκτεταμένη στρατιωτική μεταρρύθμιση. Ο Αντίοχος Γ΄ φαινόταν να μην είχε προσέξει, τι πραγματικά συνέβαινε στην άλλη πλευρά.
Το έτος 218 π.Χ κατέγραψε δραστηριότητα σχεδόν αποκλειστικά στην πλευρά των Σελευκιδών και στη Συρία, όπου οι αιγυπτιακές μονάδες, που είχαν κατακλυστεί από την προέλαση του Αντιόχου Γλ έναν χρόνο ενωρίτερα, συνέχισαν να κτατούν στάσιμη αντίσταση.
Μόνο το 217 π.Χ. η απόφαση λήφθηκε, αφού τα αιγυπτιακά εξοπλιστικά μέτρα είχαν φτάσει στον στόχο τους. Ο Πτολεμαίος Δ' βάδισε βόρεια από το Πηλούσιον, ο Αντίοχος Γ΄ κατευθύνθηκε νότια. Και οι δύο στρατοί συναντήθηκαν κοντά στη Γάζα στις 18 Ιουνίου 217 π.Χ. π.Χ. στη μάχη της Ραφίας. Οι Αιγύπτιοι ήταν νικητές, ο Αντίοχος Γ΄ παραδέχτηκε την ήττα, και επέστρεψε στην Αντιόχεια. Ο Πτολεμαίος Δ΄ αποκατέστησε την τάξη στη Συρία, αλλά στη συνέχεια στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στην Αντιόχεια (τις οποίες προσπάθησε να πιέσει μέσω επιδρομών στη συνοριακή περιοχή των Σελευκιδών) εξασφάλισε μόνο ό,τι ήδη υπήρχε με συνθήκη. Μόνο η πόλη της Σελεύκειας Πιερίας επιστράφηκε στον Αντίοχο Γ΄, διότι η Αίγυπτος είχε καταλήξει στο συμπέρασμα, ότι θα μπορούσε να την κρατήσει μόνο με δυσανάλογη προσπάθεια.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Günther Hölbl : Ιστορία της Πτολεμαϊκής Αυτοκρατορίας. Πολιτική, Ιδεολογία και Θρησκευτικός Πολιτισμός από τον Μέγα Αλέξανδρο έως τη Ρωμαϊκή κατάκτηση . Scientific Book Society, Darmstadt 1994, ISBN 3-534-10422-6, σσ. 113–116.