Γεώργιος Καλλιέργης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γεώργιος Καλλιέργης
Γενικές πληροφορίες
ΓέννησηΔεκαετία του 1300
Θεσσαλονίκη
ΘάνατοςΔεκαετία του 1400
Θεσσαλονίκη
Χώρα πολιτογράφησηςΒυζαντινή Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΕλληνικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΕλληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταζωγράφος
αγιογράφος
fresco painter
Περίοδος ακμής1315 - 1322
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Γεώργιος Καλλιέργης ή Καλλέργης (13ος αι. - 14ος αι.) ήταν Βυζαντινός Έλληνας ζωγράφος. Είναι ένας από τους λίγους Έλληνες ζωγράφους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που είναι γνωστοί με το όνομά τους. Άλλοι Βυζαντινοί ζωγράφοι είναι οι: Θεόδωρος Αψευδής, Κοκκινόβαφος Δάσκαλος και Ιωάννης Παγωμένος. Ο Καλλιέργης ήταν ένας από τους δασκάλους της Θεσσαλονίκης. Ήταν μέλος της Μακεδονικής Σχολής Ζωγραφικής. Το επίθετό του Καλλέργης συνδέεται με την αρχοντική οικογένεια από το νησί της Κρήτης. Δύο άλλοι, πολύ διάσημοι Έλληνες ζωγράφοι, οι Νικόλαος Καλλέργης και Χριστόδουλος Καλλέργης, είχαν το ίδιο επίθετο. Ο Γεώργιος συνδέθηκε με το Άγιο Όρος, τη Βέροια και τη Θεσσαλονίκη. Οι πιο αξιόλογες τοιχογραφίες του βρίσκονται στην εκκλησία της Αναστάσεως του Χριστού στη Βέροια. [1] [2] [3] [4]

Η Θεοτόκος βρεφοκρατούσα.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη κάπου στον 13ο αι. Ήταν ένας πολύ επιφανής ζωγράφος. Για τον ζωγράφο υπάρχουν αρχεία στο Άγιο Όρος, τη Θεσσαλονίκη και τη Βέροια. Το όνομα τής οικογένειάς του ήταν πολύ σημαντικό: το οικογενειακό όνομα Καλλέργης ήταν συνδεδεμένο με το νησί της Κρήτης. Ήταν ευγενείς και το αρχικό οικογενειακό όνομα ήταν Φωκάς. Το όνομα άλλαξε σε Καλλέργης κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας στην Κρήτη. Υπάρχει μεγάλη ομοιότητα μεταξύ της τοιχογραφίας της Σταύρωσης στην Κρήτη του Μανουήλ Φωκά και της Σταύρωσης του Καλλιέργη. [3]

Ένας διάσημος ποιητής από τη Θεσσαλονίκη, ο Μανουήλ Φιλής, έγραψε ένα ποίημα για έναν από τις ζωγραφιές του. Οι ιστορικοί έχουν συμπεράνει, ότι ο Καλλιέργης έζησε και εργάστηκε στην περιοχή. Ορισμένοι ιστορικοί πιστεύουν, ότι ήταν μαθητής τού διάσημου ζωγράφου Μανουήλ Πανσέληνου. Οι μορφές του Ιωσήφ στη Γέννηση του Χριστού στην εκκλησία της Αναστάσεως του Χριστού της Βέροιας είναι παρόμοιες με το έργο του Μανουήλ Πανσέληνου. Ο Καλλιέργης δεν ακολουθεί το ύφος της πρώτης φάσης της Παλαιολόγειας Αναγέννησης.

Σε έγγραφο που ανακαλύφθηκε στο Άγιο Όρος στη μονή Χιλανδαρίου, της 9ης Νοεμβρίου 1322, ο Καλλιέργης μαρτυρεί την πώληση τριών οικιών στη Θεσσαλονίκη σε κάποιους μοναχούς από το Άγιο Όρος. Ο Καλλιέργης υπέγραφε περήφανα τους πίνακές του. Σύμφωνα με μία επιγραφή, ο Καλλιέργης αναφέρεται στον εαυτό του ως τον μεγαλύτερο ζωγράφο σε όλη τη Θεσσαλία. Το έργο του χρονολογείται γύρω στο 1315.

Τεχνοτροπία ζωγραφικής του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Σταύρωση του Γεωργίου Καλλιέργη.
Η Σταύρωση του Μανουήλ Φωκά.

Το έργο του ακολουθεί το παραδοσιακό πρωτότυπο της Ελληνικής, Βυζαντινής τέχνης. Το όνομά του ήταν κοινό στους κύκλους των Κρητικών αρχόντων. Ο Κρητικός ζωγράφος Μανουήλ Φωκάς μπορεί να έχει επηρεαστεί από το έργο του ή πιθανόν να είναι ένας από τους απογόνους του. Η οικογένεια Φωκά αποτελούνταν από μεγάλο αριθμό τοιχογράφων στην Κρήτη.

Σαφώς, οι δύο Σταυρώσεις παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες. Και οι δύο παριστούν τον ήλιο και τη σελήνη στο βάθος. Υπάρχουν τέσσερις μορφές, που επισκέπτονται τη Σταύρωση του Χριστού. Το κεφάλι Του είναι γερμένο αριστερά και στις δύο τοιχογραφίες. Το κτίριο πίσω από τον σταυρό είναι πιο κοντά στην έκδοση Φωκά. Η Σταύρωση του Φωκά, όσο και του Καλλιέργη, επηρέασαν τους Κρητικούς καλλιτέχνες.

Τοιχογραφίες που έκανε ο Θεοφάνης από την Κρήτη μαρτυρούν την επίδραση της δεξιοτεχνίας των Βυζαντινών μαστόρων. Η Σταύρωση του Παβία επηρεάστηκε επίσης από ντόπιους Κρητικούς καλλιτέχνες και το νέο κίνημα στην Ιταλική τέχνη. Την ίδια περίοδο δραστηριοποιήθηκαν οι Ιταλοί ζωγράφοι Τσιμαμπούε (Cimabue) και Nτούτσιο (Duccio). Σαφώς, ο Καλλιέργης επηρέασε αμέτρητους Έλληνες και Ιταλούς ζωγράφους.

Στον Καλλιέργη αποδίδεται μία εικόνα της Παναγίας και το Βρέφος. Η μορφή τέχνης ήταν της Κρητικής Σχολής. Αμέτρητοι καλλιτέχνες επηρεάστηκαν από το στυλ και συγκεκριμένα οι Άγγελος Ακοτάντος, Νικόλαος Τζαφούρης, Νικόλαος Λαμπούδης και Ανδρέας Ρίτζος.

Πινακοθήκη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αγορά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2019 μία εικόνα -ενός από τους Ιταλούς σύγχρονους του Kαλλιέργη- του Τσιμαμπούε βρέθηκε στην κουζίνα μίας ηλικιωμένης Γαλλίδας στη βόρεια Γαλλία. Η εικόνα ονομαζόταν Ο Χριστός εμπαίζεται. Έμοιαζε με τα έργα του Καλλιέργη και άλλων Ελλήνων συγχρόνων του. Οι Ιταλοί αναφέρουν το στυλ ως ελληνική τεχνική (maniera greca), λόγω του γεγονότος ότι οι Έλληνες συνέχισαν να τελειοποιούν την τεχνική. Η Ιταλική τέχνη πέρασε από τον Βυζαντινό ρυθμό στην πιο εκλεπτυσμένη ιταλική Αναγέννηση. Η Ελληνική Αναγέννηση συνέχισε να χρησιμοποιεί την ελληνική τεχνική, που παρατηρείται στην εικόνα Ο Χριστός εμπαίζεται]]. Αν και η ελληνική τεχνική ήταν Βενετική επιρροή, οι ρίζες της είναι κοινές με τη Βυζαντινή τέχνη.

Ο πίνακας του Τσιμαμπούε με τίτλο Ο Χριστός εμπαίζεται πωλήθηκε για 24 εκατομμύρια ευρώ (£ 20 εκατομμύρια, $ 26,6 εκατομμύρια) σε δημοπρασία, σημειώνοντας νέο ρεκόρ. Η τιμή πώλησης ήταν τετραπλάσια από την εκτίμηση. Ο οίκος δημοπρασιών Acteon είπε, ότι ήταν ένα νέο ρεκόρ για μία Ελληνο-ιταλική Βυζαντινή εικόνα. Αγοράστηκε από έναν ανώνυμο αγοραστή από τη βόρεια Γαλλία. [5]

Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Richardson, Carol M. (2007). Locating Renaissance Art.  United Kingdom: Yale University Press. σελ. 190. 
  2. Jeffreys, Elizabeth (2008). The Oxford Handbook of Byzantine Studies. London, United Kingdom : Oxford University Press. σελ. 190. 
  3. 3,0 3,1 Hatzidakis, Manolis· Drakopoulou, Evgenia (1997). Έλληνες Ζωγράφοι μετά την Άλωση (1450-1830). Τόμος 2: Καβαλλάρος - Ψαθόπουλος. Athens: Center for Modern Greek Studies, National Research Foundation. σελίδες 451–452. ISBN 960-7916-00-X. 
  4. Tsigaridas, Euthymios (2011). L’activité artistique du peintre thessalonicien Georges Kalliergis. Athens GR: Journal of the Christian Archaeological Society. σελίδες 53–70. 
  5. «Masterpiece found in French kitchen fetches €24m». 27 Οκτωβρίου 2019.